Connect with us

Банки

ЕБОР е најголем инвеститор во Северна Македонија! Како гледа на македонската економија?

Објавено

на

Македонската економија во 2022 година е поддржана од Европската банка за обнова и развој со 250 милиони евра, со што оваа институција практично е најголемиот поединечен инвеститор во земјава, а со тоа и најголем помагач на домашниот економски раст и развој. За пет години, од 2017 до 2022 година, ЕБОР има вложено во Северна Македонија 684 милиони евра за поддршка на 71 проект, а за 20 години, од 1993 година наваму дури 2,49 милијарди евра во 171 проект.

  • 2,49 милијарди евра инвестиции за 20 години
  • 684 милиони евра инвестирани од 2017 до 2022 година
  • 250 милиони евра инвестиции во 2022 година
  • поддршка за 300 мали и средни фирми, кои оствариле дополнителен приход од 160 милиони евра
  • 31 милион евра за над 3.700 проекти за енергетски ефикасни домови и бизниси

Директните инвестиции на ЕБОР во земјава се на завидно ниво дури и во споредба со вкупниот обем на директни инвестиции во Република Северна Македонија заклучно со 31.12.2021 година, кој изнесува 6,3 милијарди евра, од кои 4,6 милијарди евра се вложувања во сопственички капитал, а 1,7 милијарди евра се вложувања во должнички инструменти. Речиси половина од вложените инвестиции се наменети за поддршка на приватниот сектор.

Од сумарниот извештај на ЕБОР за активностите на банката во земјава може да се види дека инвестициите во 2022 година се најголемото годишно достигнување на Европската банка за обнова и развој во земјава, што има исклучителна важност ако се земе предвид фактот дека минатата година беше клучна за санирање на економските последици од Covid-кризата, при што економијата претрпе дополнителен удар и од војната во Украина и драстичниот раст на цените на храната и на енергенсите. Македонскиот БДП во 2022 година оствари пад од 3%, а инфлацијата порасна за рекордни 20%.

Фокусот на ЕБОР е насочен кон зголемување на конкурентноста на приватниот сектор и раст на малите и средните претпријатија, создавање одржлива инфраструктура и регионално поврзување и транзиција кон зелена економија. Како посебни области на кои се фокусираат проектите на банката се надминување на последиците од Covid-19 врз пазарот на труд и социјалната заштита, поддршка и започнување тендери за обновлива енергија, помош за енергетскиот регулатор за воспоставување тарифна методологија согласно енергетските перформанси на потрошувачите, поддршка за Македонската берза за подобрување на корпоративното управување и ЕСГ известувањето и развивање на законска рамка за енергетска ефикасност со цел поттикнување на инвестициите.

Кои слабости во македонската економија ги детектира ЕБОР?

Според ЕБОР, транзицискиот јаз во Северна Македонија е најакутен во однос на конкурентноста (нееднаква примена на регулативата, висока неформалност и слабо корпоративно управување), интеграцијата (бавна имплементација на проекти за транспортна и енергетска инфраструктура) и зелената транзиција (висока енергетска интензивност и ранливост на климатските промени). Изгледите за приближување кон ЕУ се сметаат за клучно сидро за структурните реформи. 

„Сакаме да ѝ помогнеме на земјата во транзицискиот пат кон демократска и пазарно одржлива економија. Финансираме проекти за засилување на приватниот сектор во економии кои транзитираат кон функционален пазарен систем. Нашите инвестициски одлуки се водени од шест „транзициски квалитети“ кои имаат за цел да ја направат економијата поконкурентна, добро управувана, зелена, инклузивна, отпорна и интегрирана“, истакнуваат од ЕБОР во сумарниот извештај.

Дури 87% од финансиската поддршка од ЕБОР е наменета за создавање одржлива инфраструктура, 9% се наменети за финансиските институции, а 4% за индустријата, трговијата и агробизнисот. Од 1993 до 2022 година, за подобрување на транспортната инфраструктура се вложени 980 милиони евра, а за општините и животната средина 140 милиони евра. Меѓу позначајните проекти се автопатско поврзување на Скопје и Приштина, енергетско поврзување на Албанија и Северна Македонија со 400 киловолтен далновод, изградба на источната секција од Коридорот 8, финансиска поддршка за изградба на првата голема соларна централа во земјава (10MW), поддршка за изработка на национална стратегија и акциски план за е-мобилност, набавка на 33 автобуси на природен гас за Скопје. Според оценките на ЕБОР, Северна Македонија заостанува во однос на земјите од ОЕЦД и од Југоисточна Европа според поврзаноста со патишта, а лошо стои и според квалитетот на снабдување со електрична енергија.

Бизнис климата не е во прилог на бизнисот

ЕБОР дијагностицира и значајни пречки во бизнис климата во земјава и покрај спроведените реформи и приливот на странски инвестиции. Северна Македонија во овој сегмент е особено лошо рангирана според нивото на вештините, при што заостанува и во однос на земјите од ЈИЕ. Како клучни проблеми се детектирани високото ниво на сива економија и товаротшпто го носи таа врз легалните бизниси, слабото спроведување на законите и слабиот капацитет на администрацијата, недостигот на пристап до финансии за многу компании, како и тешката бизнис клима за малите и средни претпријатија иако тие доминираат во домашната економија. 

За поддршка на финансискиот сектор ЕБОР има вложено 851 милион евра, а за индустријата, трговијата и агробизнисот 267 милиони евра. Како резултат на овие проекти за повеќе од 200 мали и средни претпријатија е обезбеден пристап до 47 милиони евра за подобрување на конкурентноста и доближување до ЕУ стандардите, над 200 жени бизнис-лидери се поддржани со 3,3 милиони евра, повеќе од половина од советуваните мали и средни претпријатија ја зголемиле продуктивноста и генерирале дополнителен извоз од 74 милиони евра. Обезбедени се и 35 милиони евра за поддршка на фирмите за време нa Covid-кризата, како и 10 милиони евра за рестартирање на бизнисите по кризата.  

ЕБОР е особено фокусирана на зелената транзиција на Северна Македонија. За поддршка на енергетскиот сектор во земјава досега има вложено 253 милиони евра, а за зелена економија дури 733 милиони евра. Банката забележува дека земјава е една од енергетски најинтензивните економии во регионот, дека енергетската ефикасност е на ниско ниво, дека загрижува квалитетот на воздухот… Заради тоа, ЕБОР обезбедува директна финансиска поддршка за нови проекти за обновлива енергија, техничка помош за спроведување тендери за проекти за обновлива енергија, помага за изработка на нов закон за енергетска ефикасност, кој треба да поттикне нови инвестиции во оваа област. Преку ГЕФФ програмата ЕБОР има обезбедено над 31 милион евра за повеќе од 3.700 проекти за намалување на потрошувачката на енергија кај домаќинствата и компаниите.

Целосниот извештај за Северна Македонија е достапен тука.

Банки

Ангеловска-Бежоска на Kонференцијата на Светската банка: За повисок раст најважно е да се зголеми продуктивноста којашто е околу половина од европската

Објавено

на

„Економијата постепено закрепнува од шоковите, а нивото на доход изнесува околу 42% од европското. За побрза доходовна конвергенција и за намалување на овој јаз важни се структурните реформи со кои ќе се зголеми потенцијалот за раст којшто во изминативе две декади во регионот на Западен Балкан, вклучително и во нашата економија, е речиси преполовен. А потенцијалот за раст може да се зголеми само преку вложување во човечки капитал, каде што значаен предизвик е емиграцијата, преку вложување во физичкиот капитал којшто во моментов изнесува околу 30% од европскиот просек и преку зголемување на продуктивноста којашто е околу 50% од европската.“ Ова го истакна гувернерката Анита Ангеловска-Бежоска на Конференцијата во организација на Канцеларијата на Светската банка на којашто беше презентирана студијата „Кон повисоки достигнувања: Патот до повисок доход во Европа и Централна Азија“.

„Во однос на физичкиот капитал, за да се зголеми нивото на приватниот и јавниот капитал, важно е да се засилат домашните, а уште повеќе странските инвестиции, што ќе обезбеди не само нов капитал, туку и нови знаења, менаџерски вештини, напредна технологија. Во овој контекст, добро е што се засилува јавниот инфраструктурен циклус и што значително забрзуваат странските директни инвестиции коишто минатата година достигнаа едно од историски највисоките нивоа (7,1% од БДП) и покрај зголемените геополитички тензии и трговски препреки“, истакна гувернерката.

За зголемување на продуктивноста особено е важно во фокусот да се стават иновациите и технолошкиот развој. Во овој контекст и согласно надлежностите, Народната банка постојано презема чекори за иновации во финансискиот сектор. „Во изминатиов период создадовме Центар за иновации којшто поддржува компании подготвени да вложуваат во иновативни финансиски активности. Беше донесена Првата национална стратегија за финтек и беше подготвена регулативната рамка за извршување на плаќањата, што ни го отвори патот кон членството во Единствената област за плаќање во евра (СЕПА). Тоа ќе овозможи голем број придобивки за нашата економија, вклучително и поиновативни бизнис-модели и конкуренција во финансиската индустрија“, истакна гувернерката Ангеловска-Бежоска, нагласувајќи и дека примената на дигиталните технологии има потенцијал да ја зголеми продуктивноста и да ублажи дел од структурните пречки за економскиот раст.

На Конференцијата се обратија и директорот на Канцеларијата на Светската банка во земјава, Масимилијано Паолучи и Михалис Рокас, амбасадор на ЕУ во земјава, главниот економист на Светската банка за регионот на Европа и Централна Азија, Иваjло Изворски, а на панел-дискусијата на којашто учествуваше гувернерката Ангеловска-Бежоска се обрати Гордана Димитриеска-Кочоска, министерка за финансии, Стефан Андоновски, министер за дигитална трансформација, како и Виктор Мизо, претседател на Советот на странски инвеститори.

Продолжи со читање

Банки

ММФ оценува дека Народната банка успешно се справува со шоковите и ја води политиката претпазливо и професионално

Објавено

на

Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), во својата завршна изјава по редовната мисија согласно член IV, оцени дека Народната банка ефективно се справи со серија економски шокови, обезбедувајќи намалување на инфлацијата, стабилен девизен курс и сигурен финансиски систем. Народната банка, според ММФ, соодветно пристапи и кон постепено и внимателно олабавување на монетарната политика, следејќи ги економските услови и анализи.

ММФ препорачува Народната банка да продолжи со претпазливата монетарна политика сѐ додека не се потврди постојан и одржлив пад на инфлацијата. Доколку некои од домашните ризици се остварат, се посочува дека Народната банка треба да е подготвена за повторно затегнување на монетарната политика, вклучително и преку управување со ликвидноста со расположливите инструменти, како што е задолжителната резерва.

Во областа на финансиската стабилност, ММФ позитивно го оценува воведувањето на макропрудентните мерки како што се ограничувањата на односот заем ‒ вредност и долг ‒  доход, коишто веќе придонесуваат за намалување на ризиците на пазарот на недвижности и за заштита од прекумерно задолжување. Поддржано е и постепеното зголемување на контрацикличниот заштитен слој на капиталот на банките и дополнителните капитални барања, со цел да се зголеми отпорноста на банкарскиот систем, а во согласност и со европската регулатива.

ММФ ја нагласува огромната важност на зачувувањето на независноста на централната банка, како основа за стабилност на цените, девизниот курс и финансискиот систем.

Народната банка и натаму ќе биде целосно посветена на својата мисија – одржување на ценовната и финансиската стабилност и поддршка на долгорочната економска отпорност.

Продолжи со читање

Банки

Халкбанк АД Скопје со нова експозитура во Diamond Mall – банкарските услуги поблиску до клиентите

Објавено

на

Со цел унапредување на корисничкото искуство и поголема достапност на своите услуги, Халкбанк АД Скопје на 5 мај 2025 година официјално ја отвори својата нова, модерна експозитура во трговскиот центар Diamond Mall, во срцето на главниот град.

Новата филијала на Халкбанк нуди широк спектар на банкарски услуги од депозитно и благајничко работење, кредитирање, платен промет, до дополнителна консултативна поддршка во пријатна и функционално уредена средина. Со оваа инвестиција, банката ја продолжува својата стратегија за проширување на физичкото присуство и обезбедување на поквалитетен и поефикасен пристап до услугите за граѓаните и компаниите.

Работно време на експозитурата:

  • Понеделник – Сабота: од 10:00 до 22:00 часот
  • Недела: од 10:00 до 20:00 часот

Diamond Mall експозитурата претставува 47-ма филијала на Халкбанк АД Скопје на ниво на држава и 27-ма во градот Скопје, со што банката потврдува дека останува посветена на својата мисија – да биде финансиски партнер на клиентите во секојдневниот живот и деловно работење.

Во динамично време кога удобноста и достапноста се клучни, новата експозитура на Халкбанк во Diamond Mall претставува важен чекор кон уште подобро банкарство, поблиску до клиентите.

Продолжи со читање

Популарно