Анализи
Банкарство анализа: Дали Македонците плаќаат најскапи станови во регионот?

Македонците плаќаат многу високи цени за купување стан во Скопје и многу скапи станбени кредити во споредба со граѓаните на земјите во регионот. До овој заклучок се доаѓа особено кога ќе се анализираат цените на метар квадратен станбен простор и висината на каматните стапки во контекст на износот на просечната плата во земјава и квалитетот на животот во Скопје од урбанистички, еколошки и економски аспект.
Ова уште повеќе важи ако се земе предвид дека цените на пазарот на недвижности во Скопје доминантно ги диктира домашна побарувачка, додека во Белград, Загреб, Солун, на пример, повеќе од една третина од купувачите се странци. Ова упатува на заклучокот дека Македонците и не се така сиромашни како што личи.
Затоа цените на становите во Скопје пораснаа за 20,6% за една година. Ако се земе предвид фактот дека почнаа да растат и каматните стапки на станбените кредити, купувањето стан во Скопје станува уште поскапо.
Секако, градежните компании и агентите за недвижности имаат свои аргументи на што се должат високите цени на становите во Скопје. Колку сето тоа има издржана економска и пазарна логика е прашање.
Цените на становите во Скопје не се најниски, каматите на кредитите највисоки
Анализата на Банкарство.мк за висината на цените на становите во Скопје, Белград, Загреб, Солун и Софија покажа дека Скопје воопшто не заостанува многу и дури не е ни на последно место. Репрезентативната цена на метар квадратен станбен простор во Скопје, утврдена врз основа на понудите на пазарот, изнесува 1.400 до 1.500 евра. Највисока е во Загреб – 2.500 евра, а најниска во Софија 1.300 евра.
Од друга страна, Скопје заедно со Белград се далеку пред сите градови според висината на каматните стапки на станбените кредити. Просечната каматна стапка на станбените кредити во земјава по последните корекции на банките се движи околу 3,3% фиксна за првите пет години и 6% променлива за останатиот период на отплата. Станбените кредити се најевтини во Софија и во Загреб со каматна стапка од само 2,82%, односно 2,97%.
Имајќи ги предвид овие каматни стапки, нашата пресметка за станбен кредит од 150.000 евра со рок на отплата од 30 години покажува дека месечната рата за купувачот во Скопје ќе изнесува 660 евра во првите пет години и 860 евра во останатиот период, а во Загреб, на пример, ќе биде 625 евра за целиот период на отплата. Просечната плата во земјава е 500 евра, а во Хрватска е 998 евра!
Софија
Главниот град на Бугарија претендира да стане модерен европски град, во кој интензивно се гради и се инвестира. Поради тоа пазарот на недвижности во Софија е во нагорен тренд веќе петта година по ред.
Според податоците на агенциите за недвижности, цените на становите зависат од локацијата и видот на зградата. На периферијата се движат од 800 до 1.500 евра за метар квадратен. Во новоизградените згради низ Софија цените се движат од 850 до 1.600 евра за метар квадратен. За купувачите што бараат луксуз, високо ниво на сигурност и локација во центарот на градот, цените се движат од 1.300 до 4.000 евра за метар квадратен.
Доколку сакаат да купат стан на кредит, Бугарите имаат можност да подигнат станбен кредит со каматна стапка од 2,82%. Толку изнесуваше просечната каматна стапка на станбените кредити во Бугарија во ноември 2022 година. Банките конкретно нудат станбени кредити со фиксни каматни стапки што се движат од 2,99% до 4,99%. Каматните стапки на станбените кредити во Бугарија важат за едни од најниските во ЕУ.
Со овие каматни стапки, месечната рата за станбен кредит од 150.000 евра со рок на отплата од 30 години во Бугарија ќе изнесува 618 евра, а просечната плата е околу 900 евра.
Солун
Солун, како еден од најактрактивните градови во регионот поради излезот на море и широката понуда на економски можности, сепак држи релативно атрактивни цени на пазарот на недвижности. Просечната цена на метар квадратен во центарот на градот изнесува 2.190 евра, а на периферијата 1.565 евра. Најниската цена на стан во центарот на Солун е на ниво од 1.900 евра за метар квадратен, а највисоката достигнува и до 5.000 евра.
За купување стан на кредит, Грците плаќаат каматни стапки од 3% до 5% годишно, а просечната каматна стапка изнесува 4,09%. Банките во Грција нудат станбени кредити со различни видови каматни стапки зависно од периодот на фиксирање. На пример, фиксната каматна стапка за период од 30 години во Еуробанк изнесува 4,70%, а променливата за истиот период на отплата во моментот изнесува 4,10%. За кредит од 150.000 евра со рок на отплата од 30 години, месечната рата ќе изнесува 724 евра. Имајќи предвид дека просечната плата изнесува 799 евра, таа е доволна за да се покрие ратата за станбен кредит.
Белград
Просечната цена на становите во Белград изнесува 2.400 евра по метар квадратен во стара градба, a 2.420 евра во новоизградени станови. Распонот на цените на старите станови се движи од 1.457 евра до 3.348 евра за метар квадратен во зависност од локацијата и состојбата на станот. Цените на новите станови се движат од 1.324 евра до 3.516 евра за метар квадратен. Ова го покажуваат анализите на агенциите што се занимаваат со недвижности.
Податоците од Републичкиот геодетски завод на Србија, пак, покажуваат дека цените за метар квадратен во старите градби се движат од 400 до 5.195 евра за метар квадратен, а на новите станови од 625 евра до 10.400 евра за метар квадратен. Новоизградените станови во Белград, како што покажуваат последните информации од Србија, достигнуваат фантастични цени од дури 10.000 евра за метар квадратен, што сепак навлегува во доменот на луксузот, кој не е предмет на оваа анализа.
За купување стан на кредит банките во Србија нудат станбени кредити со каматни стапки кои се движат од 5,11% годишно до 6,68%. За разлика од Македонија, српските банки немаат пракса да даваат фиксни каматни стапки за првите 3, 5 или 10 години, туку најчесто нудат променливи каматни стапки за целиот период на отплата. Некои, пак, нудат фиксна каматна стапка за целиот период на отплата, која секако е повисока од променливата. За кредит од 150.000 евра со рок на отплата од 30 години, месечната рата на корисник на станбен кредит во Србија се движи од 840 до 890 евра. Просечната плата во Србија изнесува 887 евра.
Загреб
Становите во Загреб во просек се за нијанса поскапи од тие во Белград. Просечната цена на метар квадратен изнесува 2.500 евра, а Хрватите се жалат дека е порасната за 30% за само една година. Новоизградени станови во центарот на Загреб достигнуваат цена и до 7.990 евра за метар квадратен.
Граѓаните во Хрватска навистина се привилегирани кога станува збор за цената на станбените кредити. Каматните стапки на станбените кредити во Хрватска се движат од 2,52% до 3,67%, а врз основа на тоа месечната рата за отплата на кредит од 150.000 евра на 30 години се движи од 592 евра до 682 евра. Една третина од становите во Загреб го купуваат странци.
Преземањето на оваа содржина не е дозволена без согласност од Редакцијата на Банкарство.мк
Анализи
МАКЕДОНИЈА НАПРЕДУВА – Додека некои европски земји тонат во инфлација, ние растеме!

Според најновата проекција на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), 2026 година ќе донесе различни инфлациски сценарија за европските земји, при што се очекува значајна дисперзија во движењата на цените меѓу економиите. Додека одредени држави успешно ја ставаат инфлацијата под контрола, други продолжуваат да се соочуваат со ценовни шокови и инфлаторни притисоци.
Швајцарија и Франција со најниски инфлациски стапки
Најниска проектирана инфлација за 2026 година ќе има Швајцарија, со стапка од само 0,5%, што ја позиционира како стабилен економски простор со ефективни монетарни механизми. Следат Франција со 1,6% и Ирска со 1,7%, кои исто така покажуваат солидна способност да одржат ценовна стабилност.
Во групата на најразвиените економии, Германија ќе има умерена инфлација од 1,9%, додека Хрватска ќе ја надмине просечната инфлација на ЕУ со 2,6%, што укажува на послабо амортизирање на внатрешните и надворешните притисоци врз цените.
Полска, Унгарија и Турција со повисоки стапки
Од земјите на Европската Унија, Полска и Унгарија ќе забележат највисоки инфлациски стапки, од 3,4% и 3,6% соодветно. Овие нивоа, иако далеку пониски од постпандемиските пикови, сепак покажуваат дека ценовната стабилизација сè уште не е целосно постигната.
Меѓу најзагрижувачките е случајот на Турција, која и покрај напорите на монетарните власти, ќе се соочи со екстремно висока инфлација од 22,8%, највисока на континентот. Ова е резултат на долгогодишна неортодоксна монетарна политика, девалвација на лирата и структурни економски слабости.
Русија и Украина со задржана ценовна нестабилност
Инфлацијата ќе остане релативно висока и во Русија (5,5%) и Украина (7,7%), што е очекувано со оглед на продолжените геополитички тензии, нестабилноста во снабдувачките ланци и ограничениот пристап до меѓународните финансиски пазари.
Македонија со позитивен сигнал и стабилизација
Во однос на Македонија, ММФ очекува економски раст од 3,2% и во 2025 и 2026 година, што претставува сигнал за постепено заздравување и стабилизирање на економските текови. Инфлацијата е проектирана на 3,4% во 2025 и се очекува да се намали на 2,2% во 2026, што укажува на успешни чекори кон нормализирање на ценовната динамика.
Со вакви проекции, Македонија се позиционира во групата на земји со контролирана инфлација, што е позитивен сигнал за инвеститорите, кредиторите, како и за општата макроекономска стабилност.
Анализи
АНАЛИЗА: Дали Македонците најмногу пари трошат за време на попусти, одмори или празници?

Секој месец носи свои предизвици за паричникот, но еден од нив се издвојува како апсолутен шампион во трошењето на Македонците. Дали попустите за Black Friday, сезонските попусти или пак празничната еуфорија најмногу го празнат паричникот на граѓаните и буџетот на фирмите?
Македонците имаат јасна шема кога се парите во прашање и, иако попустите се примамливи, само еден месец ги собира желбите, навиките и непланираните трошоци во едно. Декември, со сета своја магија, се чини дека не е само месец на подароци, туку и месец на најголеми финансиски авантури.
А, овој тренд може да биде и финансиски неодговорен. Наместо да ги искористат попустите од претходните месеци, како Black Friday или сезонските акции, навиката да се купува во очи новогодишните празници, кога цените се често повисоки, значи преплатени производи и услуги. Трговците веројатно добро го знаат овој тренд и умешно го користат.
Дали декември е најнеодговорниот финансиски месец во годината? Статистиката на Народната банка на Македонија вели да. Секој декември во изминатите 9 години и граѓаните и компаниите едноставно не го штеделе својот буџет. Предновогодишната еуфорија, проследена со забави и подароци, ги тера да не ги штедат своите сметки и картички. Платежната статистика на НБРМ покажува дека во декември 2024 вредноста на вкупните платежни трансакции со картички изнесува 38,2 милијарди денари (622 милиони евра) и тоа е рекорд од 2016 година досега. Во декември претходната година биле извршени трансакции со картички во вредност од 33,2 милијарди денари (539 милиони евра).
Најмногу пари граѓаните повлекуваат како готовина од банкомат. Во декември лани вкупно биле пивлечени 20,6 милијарди денари (336 милиони евра), од кои само граѓаните повлекле 20,2 милијарди денари. За разлика од нив, најмногу трансакции вршат со плаќања на ПОС терминали.
Во јануари веќе започнува финансискиот пост. Во јануари 2024 година биле извршени трансакции во вредност од 27,1 милијарда денари (441 милион евра), што значи околу 100 милиони евра помалку отколку претходниот месец. И така е секој јануари. Граѓаните потрошиле 25,8 милијарди денари, а компаниите 1,3 милијарди денари.
Интересно е дека после декември како месеци со најмногу плаќања во 2024 биле јули и ноември. За време на летните одмори повторно не се штедат пари, ниту на личните ниту на бизнис картичките. Вкупно биле извршени трансакции во вредност од 32,9 милијарди денари (535 милиони евра), од кои на граѓаните отпаѓаат 31,2 милијарди денари (485 милиони евра), а на компаниите 1,7 милијарди денари (28 милиони евра).
Исто така и во ноември, кој се совпаѓа со Black Friday попустите, се трошело и вкупно биле извршени трансакции со картички во вредност од 32,9 милијарди денари (535 милиони евра). Притоа граѓаните потрошиле 509 милиони евра, а компаниите 26 милиони евра.
Кога Македонците трошат најмногу пари?
Месец/Категорија | Декември | Ноември | Јули |
Вкупна вредност на трансакции со картички | 622 мил. евра | 535 мил. евра | 535 мил. евра |
Трансакции на физички лица | 593 мил. евра | 509 мил. евра | 485 мил. Евра |
Трансакции на правни лица | 29 мил. евра | 26 мил. евра | 28 мил. евра |
Што се однесува до платежните навики на македонските граѓани, e-трговијата зема се поголемо учество во трошоците. Од декември 2016 до декември 2024 година, вредноста на платежните трансакции со картички на ПОС терминали пораснала за помалку од 3 пати, а вредноста на трансакциите на места за е-трговија е зголемена за 13,5 пати. Иако и во е-трговијата најмногу се троши во декември, сепак тоа не е правило секоја година. Во 2022 година најмногу се трошело онлајн во март, а од 2016 до 2018 година тоа било случај во февруари.

Странците во Македонија најмногу пари на картичка трошат во август, кога си доаѓаат македонските иселеници. Во август минатата година потрошиле 8,8 милијарди денари (143 милиони евра). Следен месец кога најмногу придонесуваат за македонската економија е јули, а за третото место се натпреваруваат септември и декември.
Македонците во странство, пак, најмногу пари трошат во нули или во август, што повторно се поклопува со годишните одмори. Лани во јули и во август вкупно потрошиле 7,7 милијарди денари (125 милиони евра). Од статистиката може да се заклучи и дека странците во Македонија во лето трошат многу повеќе пари на картички отколку Македонците како туристи во странство. Сепак, треба да се има предвид и фактот дека Македонците на одмор почесто одат со пари во џеб отколку на картичка.
Анализи
Стапката на невработеност во САД остана над 4% – дали ФЕД ќе ја релаксира монетарната политика?

Американските работодавци додадоа 177.000 нови работни места во април, според податоците објавени од Министерството за труд на САД во петокот (2 мај). Истовремено, стапката на невработеност остана стабилна на 4,2%, што е благо зголемување во однос на претходните месеци, кога се движеше блиску до рекордно ниските нивоа под 4%.
Двете бројки сигнализираат дека пазарот на труд сè уште е релативно здрав, но покажуваат и знаци на умерено забавување. Новите вработувања се под очекувањата на некои аналитичари, што би можело да укаже на тоа дека економијата влегува во период на умерено темпо на раст.
Повеќето аналитичари сметаат дека влијанието на постојаните високи царини, воведени уште од времето на администрацијата на Доналд Трамп, сè уште не е целосно почувствувано, и дека економските ефекти ќе се проценуваат во наредните месеци.
Американската економија останува силно ориентирана кон услужниот сектор, кој сочинува приближно 70% од трговската активност, но производството и понатаму има значајна улога. Над 40% од американските производители се потпираат на увезени делови и компоненти, што значи дека глобалната трговија и цените на увозот директно влијаат врз домашното производство и вработување.
Може ли ова да влијае врз политиката на ФЕД?
Со оглед на тоа што стапката на невработеност се искачи на 4,2%, економистите сега почнуваат да шпекулираат дали тоа ќе биде доволна причина за претседателот на Федералните резерви, Џером Пауел и Комитетот за отворен пазар (FOMC) да започнат со олеснување на монетарната политика.
ФЕД досега остануваше претпазлив, главно фокусирајќи се на инфлацијата, која иако се стабилизира, сè уште е над посакуваното ниво од 2%. Сепак, ако растот на работните места продолжи да забавува, а стапката на невработеност продолжи да расте, тоа може да ја зајакне аргументацијата за намалување на каматните стапки во наредните квартали.
Пазарот на труд е еден од клучните индикатори за ФЕД при донесување на одлуки, и ако почне да покажува послаби резултати, тоа може да биде токму она што ќе ја поттикне централната банка да го напушти рестриктивниот пристап и да започне со постепено намалување на референтната каматна стапка, за да го поддржи економскиот раст.
- Банкипред 1 месец
НЛБ Банка Скопје e првата банка во земјата со формална апликација кон СЕПА, единствената област за плаќање во евра
- Банкипред 2 месеци
ПРВ КВАРТАЛ ОД СОНИШТАТА ЗА КОМЕРЦИЈАЛНА БАНКА – добивката зголемена за речиси 20,1%!
- Банкипред 2 месеци
Централна кооперативна банка АД Скопје: Известување за исплата на пензиите за април 2025 година
- Банкипред 2 месеци
Стопанска банка АД – Скопје во првиот квартал од 2025 година оствари добивка од 13,5 милиони евра!
- Анализипред 1 месец
АНАЛИЗА: Дали Македонците најмногу пари трошат за време на попусти, одмори или празници?
- Берзапред 2 месеци
Заеднички настан на Македонска берза и EBRD „Финансирајте се пазарно!“
- Банкипред 1 месец
ММФ оценува дека Народната банка успешно се справува со шоковите и ја води политиката претпазливо и професионално
- Банкипред 1 месец
Халкбанк АД Скопје со нова експозитура во Diamond Mall – банкарските услуги поблиску до клиентите