Народната банка на Република Северна Македонија ги објави новите податоците за платежната статистика за трите квартали од 2024 година, кои покажуваат постојан тренд на зголемена употреба на дигиталните канали за извршување на плаќањата во земјата. Во трите квартали од 2024 година се забележува значителен годишен раст кај бројот и вредноста на платежните трансакции на граѓаните во трговијата во земјата. Вкупните трансакции со картички во земјата и во странство издадени од домашните и странски даватели на платежните услуги, пораснале за 11,3% по број и за 13,6% по вредност. Вредноста на трансакциите на места на продажба за е-трговија изнесуваат 522.5 милиони евра и преставува 9,1% од вкупните трансакции и преставува раст од 7,5% во однос на истиот период минатата година. При тоа овој пораст се должи во главно на растот на вредноста на трансакциите направени во странство од домашни иматели на платежни картички кој изнесува 39,7%. Вредноста на направените трансакции кон домашни е-трговцизабележува пад од 6,7%.

Ако имаме во предвид дека готовината при достава (Cash on Delivery – CoD) доминира како најчест начин на плаќање во е-трговијата, и тоа според последните податоци на Findex (2021) 47% од македонските онлајн купувачи се потпираат на плаќање во готово, а кај домашните е-трговци постои опцијата за готовина при доставата, што не е случај кај странските е-трговци, може да се каже дека се уште готовината доминира при онлајн плаќањето.

Асоцијацијата за е-трговија, во своето шесто издание направи анализа на е трговијата во земјите од Западен Балкан („Преглед на е-трговијата во Западен Балкан, 2024 година“, поддржано од НЛБ групацијата) каде што во делот за плаќањето, како една од алките на синџирот на е-трговијата, се согледува дека е слична состојбата и во другите балкански земји во Косово 85%, Албанија 75% и Србија 71%. За споредба, во земји како Австрија и Данска готовината речиси и да не се користи. Македонците, како и балканските купувачи се уште преферираат плаќање со готовина, додека дигиталните плаќања, кои се норма во ЕУ, сè уште се ограничени. 59% од Македонците имаат платежни картички, а 43% од нив ги користат. Уште полоша е состојбата во Албанија, каде што само 8% од популацијата ги користи платежните картички, како и во Косово (21%) и Босна и Херцеговина (23%). Во Србија состојбата е најдобра со 62% иматели на платежни картички и 47% нивно користење. Исто така, користењето на мобилните телефони за плаќање е на ниско ниво. Имено, и покрај тоа што регионот е технолошки добро опремен – мобилната пенетрација е висока, со 95% од населението во Северна Македонија, Србија, Косово и Босна и Херцеговина кои поседуваат мобилен телефон, употребата на мобилни телефони за финансиски трансакции останува ниска – во Македонија само 36% од корисниците на финансиски услуги ги користат мобилните уреди за плаќања.

Според анкетата, која ја спроведе Асоцијацијата за е-трговија, како дел од споменатиот извештај со фокус на плаќањето при онлајн продажбата, 72,5% од е-трговците истакнаа дека готовината при достава е доминантен метод на плаќање за нивните клиенти, а 82,5% одговориле дека токму клиентите ја претпочитаат оваа опција. Клучни причини за оваа доминација според анкетираните е-трговци се: недовербата во онлајн продавниците, стравот дека нарачаните производи нема да бидат доставени, како и чувство на сигурност при плаќање со готовина. Дополнително, навиките и недоволните дигитални вештини за користење на картички играат значајна улога во популарноста на ќеш плаќањата. И покрај тоа, 62,5% од е-трговците изјавиле дека плаќањето со картички е покорисно за нивниот бизнис, а 45% од нив активно го промовираат користењето на картички. Плаќањето со готовина од друга страна, создава големи неефикасности за е-трговците, како што се неуспешни испораки, зголемени оперативни трошоци и ризик од неформални економски практики.

„Вториот најголем предизвик, со кој се соочуваат е-трговците кои учествуваа во анкетата, е нелојалната конкуренција предизвикана од сивата економија. Плаќањето со готовина ја олеснува оваа нелегална пракса, додека преминот кон дигитални плаќања може да придонесе за намалување на овој предизвик, зголемувајќи ја транспарентноста и формалноста на економијата. За да се намали доминацијата на готовината, потребни се насочени активности за подобрување на дигиталната писменост, намалување на трансакциските трошоци и зголемување на довербата во онлајн плаќањата. Преку овие чекори, македонската и регионалната е-трговија може да станат поконкурентни, поттикнувајќи раст и економска стабилност“, изјави преседателката на Асоцијацијата за е-трговија д-р Нина Ангеловска Станков.

Инаку, годишниот извештај од анализата за е-трговија е изработен со поддршка на NLB Group и беше традиционално презентиран на 7-та регионална конференција за е-трговија. Како шесто издание од серијата, оваа публикација за првпат е објавена на англиски јазик и со проширен фокус кој го опфаќа целиот регион на Западен Балкан: Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Црна Гора, Северна Македонија и Србија. Сеопфатниот извештај нуди длабинска анализа на моменталнaта состојба на е-трговијата и трендовите, го прикажува растот на е-трговијата во изминатата година и прави споредба на регионот со поразвиените европски пазари, заснована на секундарни податоци и компаративна анализа. Дополнително, беше спроведено и примарно истражување кое ги анализираше искуствата на е-продавачите во Западен Балкан, со посебен фокус на е-плаќањата, идентификувајќи ги критичните бариери и можности за раст.

Целосниот извештај и повеќе информации за клучните сознанија од анализата се достапни на ликот во продололжение: https://ecommerce.mk/wb-ecommerce-report-2024/.

Во тек се номинациите за изборот на најдобрите во македонската е-трговија за 2024 година „E-commerce Awards 2024“, кој по четврти пат е во организација на Асоцијацијата за е-трговија на Македонија. Во моментот се пријавени над 180 е-трговци, а остануваат помалку од 48 часа за бесплатно номинирање на е-продавници.

На E-commerce Awards ќе се одбираат најдобрите домашни е-трговци за 2024 година кои ќе се натпреваруваат во 23 категории, поделени во 3 секции. Секоја е-продавница може БЕСПЛАТНО да се пријави во 3 категории во секоја од трите секции. Дел од категориите за кои што можат да се номинираат е-трговците се: „Најпопуларна е-продавница“, „Е-продавница за облека, обувки и модни додатоци“, „Е-трговец со најдобро присуство на социјални медиуми“, „Најдобра новоотворена е-продавница за 2024 година“, „Е-трговец на годината“ итн.

Како може да се пријават е-продавниците?

Компаниите кои се заинтересирани да бидат дел од изборот на најдобрите во македонската е-трговија за 2024 можат да се номинираат бесплатно со пополнување на формуларот достапен на официјалната веб-страница: www.ecommerceawards.mk. Пријавувањето трае до 10 јануари 2025 година, до 23:59 часот.

По номинирањето, следува проверка на апликациите кои ги исполнуваат општите и специфичните услови за учество на изборот и објава на номинираните компании на официјалната веб-страница на натпреварот согласно Правилникот кој е достапен на – www.ecommerceawards.mk. Е-трговците кои ги исполнуваат условите ќе бидат јавно објавени, а јавноста ќе може да гласа електронски за своите фаворити. По гласањето на јавноста следува гласање од жири комисијата, со што гласовите од публика ќе се вреднуваат со 60%, а гласовите од жири комисијата со 40% при вкупното гласање.

Победниците ќе се прогласат по собирање на поените од публиката и жири комисијата на свечен настан за доделување на наградите кој ќе се оддржи во текот на месец март 2025.

Инаку, на минатогодишниот избор за најдобрите во е-трговијата беа пријавени над 160 домашни е-трговци и беа собрани над 111.200 гласови од 6.100 гласачи од јавноста, а беа доделени вкупно 38 награди на најдобрите домашни е-трговци, поделени во 24 категории.

Зошто да се пријават?

Пријавувањето на изборот за наградите „E-commerce Awards 2024“ претставува одлична можност за промоција на е-трговците и нивните е-продавници. Учеството овозможува голема видливост и препознатливост и можност да се одвојат од останатите, како е-
трговци кои работат согласно правилата и ги следат најдобрите практики.

На победниците ќе им бидат доделени престижни статуетки и виртуелни беџови кои ќе можат да ги постават на своите е-продавници, со што ќе ја зголемат веродостојноста кај постојните и потенцијалните е-купувачи. Дополнително, овие признанија можат да се користат како силна маркетинг алатка на социјалните медиуми за привлекување нови е-купувачи и зголемување на конверзиите.

Повеќе детали за изборот може да погледнете на официјалната веб страница: https://ecommerceawards.mk/.

Членките на Здружението на жени менаџерки „Елит“ ја заокружија оваа успешна година којашто беше исполнета со повеќе средби, проекти, настани, како што беше женскиот економски форум „Балкан 2024“, со избор на Жена „Лавица“. 

Четврта година по ред, во месецот на претприемништвото, традиционално, жените менаџерки со гласање го спроведоа изборот за  тековната година, а  во согласност со програмските активности и мисијата женското претприемништво и лидерство во бизнисот да станат значаен фактор во македонската економија.

Меѓу 11 силни жени лидерки, коишто беа номинирани за жена „Лавица“ за 2024 година е избрана Македонка Димитрова, којашто во текот на годинава несебично се ангажираше за остварување на проектните активности на „Елит“.  Димитрова, преку својата истрајност,  инспиративност,  иновативност и заложба за родова еднаквост и лидерство е пример за жена „Лавица“ и на професионален и на личен план.

Целта на доделувањето на ова признание е да се афирмира женското претприемништво и женското лидерство кои придонесуваат за поголем  економски развој и за подобра иднина во општеството. 

Врз основа на учеството на членките во  активностите за реализација на програмските активности, преку промовирање и афирмација на Здружението и заложби за женското лидерство, членките на „Елит“ избраа уште 4 жени на кои им беа доделени благодарници за особен придонес со цел да ги мотивираат сите членки. По пат на менторство, односно секоја членка има право да предложи жена лидер, Здружението беше збогатено со уште три нови силни жени менаџерки. 

„Уверени сме дека само со постојна надградба, инспирација и личен пример можеме да ги надминеме бариерите коишто се присутни во нашето општество. На крајот од годинава, упатувам порака до сите жени во земјава дека само заедно може да го направиме светот подобро место за живеење, работа, радости, успеси за сите“, истакна претседателката на Здружението на жени менаџерки „Елит“, Ленка Угриновска.