Анализи
Сè уште може да се земе станбен кредит со добра каматна стапка – лани се одобрени станбени кредити во износ од 125 милиони евра

Ако сакате да купите стан на кредит, се уште можете да земете станбен кредит со добра каматна стапка. Под услов да најдете стан со разумна продажна цена, банките во земјава ви нудат широка палета на станбени кредити чии каматни стапки не се повисоки од 4,50%, што споредено со периодот од пред 10 години кога каматите беа над 8% претставува добра понуда.
Притоа, добро е да знаете дека:
Најниска каматна стапка имаат станбените кредити во денари без валутна калузула – 3,74%
Средните банки нудат најдобра камата за станбени кредити во денари без валутна калузула – 2,72%
Големите банки имаат најниска камата за станбени кредити во денари со валутна калузула – 4,10%
Девизните станбени кредити имаат најниска каматна стапка кај средните банки и таа изнесува – 3,86%
Банкарите се согласуваат дека иако каматните стапки на станбените кредити се зголемени, се уште се конкурентни и со фиксна каматна стапка подолг период. Тоа е една од причините што динамиката на станбено кредитирање не е забавена. Втората причина е и што граѓаните се штитат од инфлацијата со инвестиции во недвижности, што пак придонесе за рекорден раст на цената на становите. Во прилог на фактот дека во овие инвестиции се пласираат вишок пари на граѓаните одат податоците дека ова кредитно портфолио на банките е здраво, односно кредитокорисниците редовно ги сервисираат своите обврски. И третиот фактор што го држи во живот пазарот на недвижности и покрај астрономските продажни цени е што банките се расположени да ги кредитираат градежните компании и затоа се очекува натамошна експанзија.
Како се движат каматните стапки на станбените кредити?
Статистичките податоци од Народната банка покажуваат дека општиот раст на каматните стапки на кредитите под притисок на инфлацијата најмалку ги зголеми каматите на станбените кредити. Денарските станбени кредити без валутна клаузула во ноември лани имаа просечна каматна стапка на ниво на банкарски сектор од 3,74%. Ова е далеку пониско од 2015 година, која започнува со просечна каматна стапка од 8,45%. Потоа следува континуиран пад на оваа каматна стапка, која во октомври 2016 година се спушта на 7%, во април 2017 на 6%, во јуни 2018 година на 5%, а во јуни 2019 година на 4%. Најниското ниво од 3,51% го достигнува во јануари 2022 година и веќе 4 години, до ноември 2023 година, се одржува на ниво не повисоко од 3,74%.
Интересно е дека средните банки им нудат на граѓаните многу поевтини денарски станбени кредити во споредба со големите банки. Според статистиката на НБРСМ, петте големи банки во ноември лани имале просечна каматна стапка na денарските станбени кредити од 3,71%, додека средните пресметувале камата од 2,72%. Малите банки, пак, имаат највисока камата, која изнесува 5,41%.
Каматните стапки на денарските станбени кредити со валутна клаузула се повисоки од тие без валутна клаузула иако не било секогаш така. Во јануари 2015 година, оваа каматна стапка на ниво на банкарски сектор изнесуваше 5,89% и беше за речиси 3 процентни поени пониска од каматата на станбените кредити без валутна клаузула. Во декември 2021 година оваа камата падна на 4%, но потоа започнува да расте и во ноември лани изнесуваше 4,14%. Притоа, големите банки имаат просечна каматна стапка на станбени кредити со валутна клаузула од 4,10%, средните од 4,7%, а малите од 4,56%.
Дефинитивно највисока е каматната стапка на девизните станбени кредити. Просечната на ниво на банкарски сектор во ноември 2023 година изнесуваше 4,23%. Најниското ниво го имаше во април 2021 година, кога изнесуваше 3,94%. Кај големите банки оваа каматна стапка изнесува во просек 4,22%, кај средните е 3,86%, а кај малите е 4,83%.
Кај поединечните големи банки, моменталната состојба со висината на каматните стапки (најповолните опции) за станбени кредити е следнава:
Комерцијална банка – 3,3% фиксна за првите 5 години и 6,185% променлива за останатиот период
Стопанска банка – 3,40% фиксна за првите пет години и 7,66% променлива за останатиот период
НЛБ банка – 3,65% фиксна за првите 5 години и 6-месечен Еурибор + 3,6 п.п.
Шпаркасе банка – 3,69% фиксна за првите 10 години и 6,7% променлива за останатиот период
Халкбанк – 4,5% фиксна за првите 3 години и 8,5% променлива за останатиот период
Обемот на кредитирање ги следи каматните стапки
Граѓаните дефинитивно се порасположени да земаат станбени кредити со пониски каматни стапки. Износот на одобрени станбени кредити од банките во земјава драстично е зголемен откако се намалија каматните стапки во последните неколку години.
Според податоците од Народната банка, заклучно со ноември 2023 година, банките имаат одобрено станбени кредити во вкупна вредност од 82.721 милион денари (1.345 милиони евра). Најголем раст кредитирањето бележи во 2021 година, кога за една година, односно од 11.2020 до 11.2021 година банките имаат одобрено станбени кредити на физички лица во вкупна вредност од 150 милиони евра. Во периодот 11.2022-11.2023 се одобрени станбени кредити во вредност од 125,2 милиони евра, што значи дека минатата година имало пад од околу 25 милиони евра.
Во периодот 11.2021-11.2022 година се одобрени кредити во вредност од 140 милиони евра, а во истиот период една година претходно во вредност од 132 милиони евра. Токму од 2022 година обемот на кредитирањето со станбени кредити на годишно ниво станува трицифрен, изразен во милиони евра.
Анализи
Наглиот пад на Nvidia: Дали конкуренцијата од Кина ја загрозува технолошката доминација?

Во понеделникот, 27 јануари 2025 година, акциите на Nvidia доживеаја значителен пад, губејќи околу 12,2% од нивната вредност. Овој пад ја намали пазарната капитализација на компанијата за приближно 600 милијарди долари, што претставува еден од најголемите еднодневни губитоци во историјата на американскиот пазар.
Што доведе до овој драматичен пресврт?
Главната причина за овој пад е објавата на кинеската технолошка компанија DeepSeek, која разви моќен модел на вештачка интелигенција наречен R1. Овој модел стана популарен веднаш по неговото лансирање на 20 јануари, достигнувајќи го врвот на Apple App Store и влегувајќи во топ 10 на листата Chatbot Arena на Универзитетот во Калифорнија, Беркли. DeepSeek потроши само 5,6 милиони долари за обука на претходниот модел V3, што ги загрижи инвеститорите во однос на трошоците и вреднувањето на американските технолошки компании кои инвестираат огромни суми во вештачка интелигенција.
Оваа вест предизвика пад на акциите не само на Nvidia, туку и на други големи производители на чипови како Broadcom (пад од 12,1%) и Advanced Micro Devices (пад од 4,5%). Дополнително, технолошките гиганти како Microsoft и Alphabet (матичната компанија на Google) исто така забележаа пад на акциите, што укажува на пошироко влијание врз технолошкиот сектор.
Што можеме да научиме од ова?
- Непредвидливост на пазарот: Дури и најуспешните компании можат да доживеат ненадејни падови;
- Конкуренцијата не спие: Иновациите можат да дојдат од неочекувани насоки, менувајќи ја динамиката на пазарот преку ноќ;
- Важноста на диверзификацијата: Потпирањето на еден извор на приходи или технологија може да биде ризично.
Овој настан е потсетник за брзината со која се менуваат работите во технолошкиот свет. До минатата недела зборувавме за историскиот успех на Nvidia, а сега за пад од над 600 милијарди долари. Останува да видиме дали Nvidia ќе успее да се опорави и да продолжи со растот или ќе се соочи со предизвици поради ваквата конкуренција.
Анализи
Готовината се уште доминантен метод за плаќање при онлајн нарачки

Народната банка на Република Северна Македонија ги објави новите податоците за платежната статистика за трите квартали од 2024 година, кои покажуваат постојан тренд на зголемена употреба на дигиталните канали за извршување на плаќањата во земјата. Во трите квартали од 2024 година се забележува значителен годишен раст кај бројот и вредноста на платежните трансакции на граѓаните во трговијата во земјата. Вкупните трансакции со картички во земјата и во странство издадени од домашните и странски даватели на платежните услуги, пораснале за 11,3% по број и за 13,6% по вредност. Вредноста на трансакциите на места на продажба за е-трговија изнесуваат 522.5 милиони евра и преставува 9,1% од вкупните трансакции и преставува раст од 7,5% во однос на истиот период минатата година. При тоа овој пораст се должи во главно на растот на вредноста на трансакциите направени во странство од домашни иматели на платежни картички кој изнесува 39,7%. Вредноста на направените трансакции кон домашни е-трговцизабележува пад од 6,7%.
Ако имаме во предвид дека готовината при достава (Cash on Delivery – CoD) доминира како најчест начин на плаќање во е-трговијата, и тоа според последните податоци на Findex (2021) 47% од македонските онлајн купувачи се потпираат на плаќање во готово, а кај домашните е-трговци постои опцијата за готовина при доставата, што не е случај кај странските е-трговци, може да се каже дека се уште готовината доминира при онлајн плаќањето.

Асоцијацијата за е-трговија, во своето шесто издание направи анализа на е трговијата во земјите од Западен Балкан („Преглед на е-трговијата во Западен Балкан, 2024 година“, поддржано од НЛБ групацијата) каде што во делот за плаќањето, како една од алките на синџирот на е-трговијата, се согледува дека е слична состојбата и во другите балкански земји во Косово 85%, Албанија 75% и Србија 71%. За споредба, во земји како Австрија и Данска готовината речиси и да не се користи. Македонците, како и балканските купувачи се уште преферираат плаќање со готовина, додека дигиталните плаќања, кои се норма во ЕУ, сè уште се ограничени. 59% од Македонците имаат платежни картички, а 43% од нив ги користат. Уште полоша е состојбата во Албанија, каде што само 8% од популацијата ги користи платежните картички, како и во Косово (21%) и Босна и Херцеговина (23%). Во Србија состојбата е најдобра со 62% иматели на платежни картички и 47% нивно користење. Исто така, користењето на мобилните телефони за плаќање е на ниско ниво. Имено, и покрај тоа што регионот е технолошки добро опремен – мобилната пенетрација е висока, со 95% од населението во Северна Македонија, Србија, Косово и Босна и Херцеговина кои поседуваат мобилен телефон, употребата на мобилни телефони за финансиски трансакции останува ниска – во Македонија само 36% од корисниците на финансиски услуги ги користат мобилните уреди за плаќања.
Според анкетата, која ја спроведе Асоцијацијата за е-трговија, како дел од споменатиот извештај со фокус на плаќањето при онлајн продажбата, 72,5% од е-трговците истакнаа дека готовината при достава е доминантен метод на плаќање за нивните клиенти, а 82,5% одговориле дека токму клиентите ја претпочитаат оваа опција. Клучни причини за оваа доминација според анкетираните е-трговци се: недовербата во онлајн продавниците, стравот дека нарачаните производи нема да бидат доставени, како и чувство на сигурност при плаќање со готовина. Дополнително, навиките и недоволните дигитални вештини за користење на картички играат значајна улога во популарноста на ќеш плаќањата. И покрај тоа, 62,5% од е-трговците изјавиле дека плаќањето со картички е покорисно за нивниот бизнис, а 45% од нив активно го промовираат користењето на картички. Плаќањето со готовина од друга страна, создава големи неефикасности за е-трговците, како што се неуспешни испораки, зголемени оперативни трошоци и ризик од неформални економски практики.
„Вториот најголем предизвик, со кој се соочуваат е-трговците кои учествуваа во анкетата, е нелојалната конкуренција предизвикана од сивата економија. Плаќањето со готовина ја олеснува оваа нелегална пракса, додека преминот кон дигитални плаќања може да придонесе за намалување на овој предизвик, зголемувајќи ја транспарентноста и формалноста на економијата. За да се намали доминацијата на готовината, потребни се насочени активности за подобрување на дигиталната писменост, намалување на трансакциските трошоци и зголемување на довербата во онлајн плаќањата. Преку овие чекори, македонската и регионалната е-трговија може да станат поконкурентни, поттикнувајќи раст и економска стабилност“, изјави преседателката на Асоцијацијата за е-трговија д-р Нина Ангеловска Станков.
Инаку, годишниот извештај од анализата за е-трговија е изработен со поддршка на NLB Group и беше традиционално презентиран на 7-та регионална конференција за е-трговија. Како шесто издание од серијата, оваа публикација за првпат е објавена на англиски јазик и со проширен фокус кој го опфаќа целиот регион на Западен Балкан: Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Црна Гора, Северна Македонија и Србија. Сеопфатниот извештај нуди длабинска анализа на моменталнaта состојба на е-трговијата и трендовите, го прикажува растот на е-трговијата во изминатата година и прави споредба на регионот со поразвиените европски пазари, заснована на секундарни податоци и компаративна анализа. Дополнително, беше спроведено и примарно истражување кое ги анализираше искуствата на е-продавачите во Западен Балкан, со посебен фокус на е-плаќањата, идентификувајќи ги критичните бариери и можности за раст.
Целосниот извештај и повеќе информации за клучните сознанија од анализата се достапни на ликот во продололжение: https://ecommerce.mk/wb-ecommerce-report-2024/.
Анализи
АЕТСМ: 63,5% од интернет корисниците направиле онлајн нарачки во 2024 година

Асоцијацијата за е-трговија ги анализираше најновите податоци објавени од Државниот завод за статистика за користење информатичко-комуникациски технологии во домаќинствата и од поединците во 2024 година, според кои се забележува пораст на направените онлајн купувања/нарачки за 10 процентни поени. 63,5% од македонските интернет корисници нарачале/купиле стоки или услуги преку интернет во последните 12 месеци наспроти 53,5% во истиот период минатата година.
Што се купувало најмногу онлајн?
Македонците како и во минатите години, најмногу купувале облека (вклучително и спортска облека), чевли или додатоци (на пр. чанти, накит). Она што е позитивно и се забележува е порастот на онлајн нарачките кај повеќе категории и тоа:

Колку од Македонците користеле интернет во 2024?
90,2% од домаќинствата имале интернет пристап наспроти 88% во истиот период минатата година, додека 91,2% од Македонците на возраст од 15-74 години користеле интернет наспроти 85,3% во истиот период минатата година (Државен завод за статистика, 2024). При тоа, 92,2% од мажите користеле интернет наспроти 90,2% од жените во истиот период. 76,4% од Македонците користеле интернет неколку пати во текот на денот, и тоа 78,3% од мажите и 74,6% од жените.
За што се користел најмногу интернетот во 2024?
Македонците интернетот најмногу го користат за зборување, социјални мрежи и праќање инстант пораки. Дури 94,6% од нив го користат интернетот за телефонирање преку интернет/видеo повици (преку webcam; употреба на апликации, на пример, Skype, Facetime) наспроти 89,2% минатата година. 87,6% од Македонците користеле инстант-пораки, т.е. размена на пораки, на пример, преку Messenger, WhatsApp, Viber наспроти 75,2% минатата година. Учество во социјални мрежи (креирање кориснички профил, испраќање пораки или друго на Фејсбук, Инстаграм, Твитер/X итн.) имале 84,2% од интернет корисниците спрема 76,9% минатата година. Забележано е и зголемување на користењето на интернетот за скоро сите активности. Намалување на користењето на интернетот има за информации поврзани со здравјето (повреда, болести, исхрана, подобрување на здравјето итн.), кое е намалено на 55,5% од интернет корисниците во 2024 година, споредено со од 67,7% минатата година. Од друга страна пак, 53,2% од интернет корисниците праќале/примале електронска пошта (e-mail) наспроти 44% од интернет корисниците минатата година, 72,5% барале информации за производи/услуги наспроти 54,2% минатата година, а особено значајно е дека 13,7% од интернет корисниците учествувале во продажба на производи или услуги, преку аукции како што е на пр. eBay.com наспроти само 6,8% кои учествувале минатата година. Дополнително, забележано е зголемување користењето на интернет банкарство од 40% од Македонците, наспроти 32,8% минатата година.
Во однос на полот, жените повеќе сакаат да зборуваат и да праќаат инстант пораки, но и да бараат информации за производи и услуги поврзани со здравјето, додека мажите повеќе ги користат социјални мрежи, повеќе продаваат производи или услуги онлајн, на пр., преку аукции: eBay и повеќе практикуваат интернет банкарство.
„Најновите податоци на Државниот завод за статистика ни покажуваат дека Македонците се повеќе го користат интернетот, но она што е важно дека е зголемено користењето на интернетот за праќање на е-пошта, за барање информациии за производи и услуги, и најважно, за онлајн продавање на производи и за интернет банкарство. Она што најмногу нѐ интересира е онлајн купувањето кое забележува пораст од 10 процентни поена, како и зголеменото купување на повеќе категории на производи. Зголемената понуда на атрактивни промоции и појавата на нови играчи на пазарот го раздвижува онлајн пазарот и се повеќе интернет корисници го користат интернетот за онлајн купување.“ – истакна Претседателката на АЕТСМ, д-р Нина Ангеловска Станков.
- Банкипред 2 недели
Комерцијална банка: Исплатата на пензиите за јануари започнува на 31 јануари
- Business Womanпред 1 месец
Празничен оптимизам во пресрет на новите предизвици преку здрав раст, етичко и одговорно работење
- Банкипред 4 недели
Даниела Ѓоршевска нов член на Управниот одбор на Стопанска банка а.д. Битола
- Банкипред 2 недели
КОМЕРЦИЈАЛНА БАНКА ЈА ЗГОЛЕМИ ДОБИВКАТА ЗА НЕВЕРОЈАТНИ 40% – во 2024 година оствари добивка од рекордни 80,7 милиони евра!
- Банкипред 1 месец
Континуиран растечки тренд на користењето на дигиталните канали за извршување на електронските плаќања
- Банкипред 2 месеци
Дигитална зона 24/7 и нов современ изглед доби Филијалата на Комерцијална банка во Струмица
- Банкипред 2 месеци
Halk EZ Cashback за младите со динамичен стил на живот
- Банкипред 2 недели
Комерцијална банка ќе подели бруто дивиденда од 1.250 денари по акција за 2024 година!?