Банки
ЦЕНТРАЛНАТА БАНКА НА САД ПОВТОРНО ЈА НАМАЛИ ОСНОВНАТА КАМАТНА СТАПКА – економската активност продолжи да расте со солидно темпо

Федералните резерви на САД (Американската централна банка) ја намали основната каматна стапка за 0,25 базични поени како одговор на константниот пад на високата инфлација.
На крајот од дводневниот состанок на Федералниот комитет за отворен пазар (FOMC), американската централна банка објави дека ја намалила каматната стапка за 0,25%, на опсег од 4,5 до 4,75%, што е најниско ниво од март 2023.
„Економската активност продолжи да расте со солидно темпо“, се вели во соопштението на Федералниот комитет за отворен пазар.
Намалувањето на стапката следи по поголемото намалување за 50 базични поени во септември и го одразува обновениот фокус на ФЕД за поддршка на пазарот на труд, како и борбата против инфлацијата, која сега минимално ја надминува целта на централната банка од 2 проценти.

По намалувањето на каматните стапки во септември, ФЕД најави можност за дополнителни намалувања во ноември и декември и уште четири следната година. Меѓутоа, со оглед на тоа што економијата сега е во голема мера солидна, а „Волстрит“ предвидува побрз раст, повисоки буџетски дефицити и повисока инфлација под претседателството на Трамп, натамошните намалувања на стапките сега може да бидат помалку веројатни.
Иако, оваа одлука на Федералните резерви не е изненадување, економистите од големите банки забележуваат дека изборите воведоа дополнителна неизвесност, што може да го забави понатамошното темпо на намалување на каматните стапки.
Еве некои клучни аспекти на оваа одлука и нејзините потенцијални последици:
1. Одговор на економската неизвесност
- Политички фактори: Изборот на Доналд Трамп за претседател и неговите фискални политики, кои можат да вклучуваат зголемено задолжување и некои невообичаени економски мерки, ја зголемуваат неизвесноста за економската иднина. Оваа неизвесност може да ја поттикне централната банка да ги прилагоди каматните стапки со цел да ја поддржи економијата во периоди на ризик.
- Задолжување и инфлација: Политиките на Трамп би можеле да доведат до зголемување на јавниот долг и инфлацијата, што би можело да ги доведе во прашање долгорочните каматни стапки, и затоа ФЕД ги намалува каматните стапки за да помогне во одржувањето на економската стабилност.
2. Економска активност и невработеност
- Според соопштението на ФЕД, економската активност продолжува да расте „со солидно темпо“, што е позитивен сигнал за здравјето на економијата. И покрај тоа што невработеноста е малку зголемена, таа е се уште на ниско ниво, што се смета за добар индикатор на пазарот на труд.
- Сепак, ФЕД исто така напоменува дека инфлацијата е „сеуште малку покачена“, но блиску до целта, што укажува на тоа дека постои некоја опасност од прегревање на економијата.
3. Инфлација и каматни стапки
- Индекс на цените на потрошувачките расходи (PCE): Основниот индекс на потрошувачки цени (без храна и енергија), кој е клучен за инфлацијата, е стабилен, со годишен раст од околу 2,6%. Ова е малку над целта на ФЕД од 2%, но сепак не е доволно висок за да предизвика паника.
- За да се спречи потенцијален инфлационен притисок и да се задржи економијата на стабилен пат, ФЕД одлучи да ги намали каматните стапки. Намалувањето на каматните стапки ги прави кредитите поевтини, поттикнува инвестиции и потрошувачка, и може да помогне во одржување на растот.
4. Пазарни реакции
- Ова намалување на каматната стапка за 0,25% е важно за финансиските пазари. Трговците и инвеститорите внимателно ги следат одлуките на ФЕД, бидејќи тие влијаат на ликвидноста на пазарот и на понудата на капитал. Намалените каматни стапки често ја поттикнуваат побарувачката за ризични активи, како акции и криптовалути, бидејќи се создаваат поповолни услови за вложување во високо профитабилни, но ризични инвестиции.
5. Долгорочни перспективи
- Стабилност на економијата: Со намалувањето на каматните стапки, ФЕД се обидува да го ублажи ефектот на политичките и економските неизвесности што доаѓаат со новата администрација. Ако политиките на Трамп водат до поголема инфлација или раст на јавниот долг, можеби ќе се побара понатамошна адаптација на каматните стапки или друга монетарна интервенција.
- Поттикнување на растот: Со оваа одлука, ФЕД има за цел да го стимулира растот и да го поддржи пазарот на трудот, но исто така, мора да биде внимателен за да не доведе до предолго задржување на ниските каматни стапки, што може да ја стимулира инфлацијата над нивото на прифатливост.
Заклучок:
Одлуката на ФЕД да ја намали каматната стапка за втор пат во два месеца може да се гледа како мерка за поддршка на економијата, но и како одговор на неизвесноста што произлегува од политичката ситуација во САД. Ова може да создаде услови за раст на економијата во краток рок, но долгорочните последици зависат од политиките на новата администрација и како тие ќе се одразат на инфлацијата и задолжувањето. Економистите и инвеститорите ќе продолжат да го следат овој тренд и да ги прилагодуваат своите стратегии на пазарот.
Банки
Народната банка и централната банка на Германијаја продлабочуваат соработката за зајакнување на институционалните капацитети

Гувернерот на Народната банка, д-р Трајко Славески, оствари средба со г. Бурхард Балц, член на Советот на централната банка на Германија, на која се разговараше за продлабочување на билатералната соработка, со акцент на унапредувањето на институционалните капацитети во клучните области на централнобанкарското работење.
На средбата беше нагласено значењето на постојаната меѓу институционална соработка, особено во делот на размената на експертиза и практики што придонесуваат за градење отпорни институции и приближување до европските регулативи и стандарди. Поддршката којашто Народната банка ја добива од централната банка на Германија е од голема важност во процесот на модернизација и унапредување на експертските и техничките капацитети.
Гувернерот Славески истакна дека Народната банка е целосно посветена на усогласувањето на домашната регулатива и практиките со законодавството на Европската Унија, при што особено важна е соработката со централната банка на Германија.
„Европските перспективи се од големо стратегиско значење за Народната банка, којашто посветено работи на реформски програми и на други стратегиски документи поврзани со интеграцијата во ЕУ. Народната банка постојано се стреми кон навремено воведување на европските стандарди во доменот на финансискиот систем. За овој факт се свесни и релевантните европски институции, коишто ја оценуваат како високо усогласена во подрачјата што се во нејзина надлежност“, посочи гувернерот Славески.

Тој додаде дека Народната банка во изминатите години се профилира како модерна институција со силен капацитет и подготвеност за придружување кон европското семејство. На средбата беше заеднички оценето дека европската регулатива постојано се унапредува, поради што е неопходно следење и применување на најновите регулативни измени и практики.
Во рамките на досегашната соработка, Народната банка и централната банка на Германија остварија бројни активности насочени кон размена на искуства, унапредување на аналитичките алатки и примена на најдобрите меѓународни и европски практики. Покрај обезбедувањето билатерална поддршка, централната банка на Германија е и главен носител на техничката помош од Европскиот систем на централни банки за централните банки од регионот, па во моментов се заокружува втората фаза од оваа помош. Оваа соработка придонесе за натамошно зацврстување на капацитетите на Народната банка, во сите области на работењето.
Балц изрази благодарност за долгогодишната лојална соработка на Народната банка со централната банка на Германија и особено го истакна активниот придонес на Народната банка за напредокот на проектот Западен Балкан во фазата III. Тој нагласи дека регионалната соработка меѓу централните банки и органите за супервизија на банките на Западен Балкан се покажа како ефикасна алатка за усогласување со стандардите на ЕУ и со најдобрите практики на Европскиот систем на централни банки (ЕСЦБ).
Банки
Оставка на член на Управниот одбор на Стопанска банка АД – Скопје

На ден 16 јули 2025 година, Бојан Стојаноски поднесе оставка од позицијата член на Управниот одбор и Генерален директор за управување со ризици на Стопанска банка АД – Скопје.
Стојаноски е дел од менаџерскиот тим на Банката од 2020 година, кога ја презеде функцијата Генерален директор за управување со ризици и член на Управниот одбор. Во изминатите пет години, неговиот придонес беше од значење за унапредување на системите за управување со ризици, како и за севкупната стабилност и раст на Банката.
Бојан Стојаноски има повеќедецениско искуство во финансискиот сектор. Пред да се приклучи на Стопанска банка АД – Скопје, својата кариера ја градеше во Халк банка АД Скопје, каде што успешно раководеше со неколку клучни сектори – Секторот за кредитирање, финансиско управување и планирање, управување со лоши пласмани, средства и ликвидност, како и маркетинг и продажба.
Претходно, беше дел и од КБ Прво пензиско друштво АД Скопје, каде што ја извршуваше функцијата член на Управниот одбор и втор генерален директор.
Стојаноски е магистер по економски науки во областа на финансискиот менаџмент при Економскиот институт на Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ – Скопје.
Оставката е поднесена согласно внатрешните процедури на Банката и важечката регулатива. Од Стопанска банка информираат дека ќе бидат преземени сите неопходни чекори за обезбедување континуитет во работењето и навремено информирање на надлежните институции и јавноста.
Според неофицијални информации, се очекува Стојаноски наскоро да го засили управниот одбор на една од поголемите банки во земјава, како дел од неговиот следен професионален ангажман.
Банки
Гувернерот Славески: Новиот модел на надоместоци ќе придонесе за поевтини платни услуги за граѓаните и за компаниите

Советот на Народната банка донесе одлука за воведување нов и поедноставен модел на надоместоци што банките ги плаќаат за користење на услугите на Македонскиот интербанкарски платен систем – МИПС. Како што истакна гувернерот, д-р Трајко Славески, во денешната изјава пред медиумите, со оваа промена се поставува поконкурентна тарифна структура којашто ќе овозможи пониски трошоци за електронски плаќања, со директни придобивки за граѓаните и за компаниите.
„Новото решение е резултат на детални анализи и отворен дијалог со банкарскиот сектор, заради приспособување кон современите пазарни услови и европските практики. Воспоставениот модел ги поедноставува и ги намалува трошоците на банките за порамнување на трансакциите кај Народната банка, што создава простор за намалување и поедноставување на надоместоците што банките ги наплатуваат од граѓаните и од компаниите“, изјави гувернерот Славески.
Одлуката ќе стапи на сила на 1 август, а Народната банка очекува дека банките ќе покажат разбирање за јавниот интерес и за пошироките економски придобивки од достапни и евтини платежни услуги.
Во рамките на подготовките за приклучување кон европската платежна шема СЕПА, Народната банка воведува и нова структура на надоместоците за плаќањата во евра од страна на државните органи со значително пониска цена. Наместо досегашните просечни трошоци од 14 евра по трансакција преку кореспондентни банки, ќе се применуваат фиксни надоместоци од 3 евра за електронски иницирани и од 5 евра за хартиени налози.
„На овој начин праќаме јасна порака – очекуваме пофер и поевтини платни услуги за сите. Народната банка ја поддржува изградбата на ефикасен и конкурентен платен пазар во земјава, во согласност со европските стандарди и во духот на интеграцијата во СЕПА“, истакна гувернерот.
Гувернерот посочи дека банкарскиот сектор е стабилен, и покрај светските предизвици, а Народната банка и во иднина ќе ги води своите политики одговорно и внимателно, заради одржување на финансиската стабилност и за унапредување на платниот систем во земјата.
- Банкипред 3 недели
Стопанска банка АД – Скопје назначи нов Генерален директор за финансии и член на Управниот одбор
- Продуктипред 3 дена
Apple Pay доаѓа во Македонија: Подготовките се во тек, стартот се очекува наесен
- Останатопред 1 недела
Промени во Надзорниот одбор на ПроКредит Банка АД Скопје
- Фондовипред 1 недела
Промени во Надзорниот одбор на КБ Прво пензиско друштво АД Скопје
- Продуктипред 1 месец
Почни го летото со премиум поволности и поголеми бонуси со Visa Gold и Visa Classic од Комерцијална банка
- Продуктипред 4 недели
Халкбанк овозможува кредит целосно онлајн, без шалтер и документација
- Колумнипред 1 недела
Одржливиот развој не е слово на хартија, туку одлуки и активности кои банкарскиот сектор треба да ги направи
- Продуктипред 1 месец
ProActive – сметка што води сметка за вас и за сѐ околу вас