Анализи
Има пари, ама се скапи!

Во услови на силно изразени инфлаторни притисоци и финансиска криза кај населението како последица на високите цени, сепак не може да се каже дека нема пари. Напротив има пари во македонската економија, и тоа многу пари, ама се многу скапи.
Доказ за тоа се високите каматни стапки, кои кај некои финансиски инструменти постигнаа и рекордно високи нивоа. Високи се каматите што ги дава државата за државните хартии од вредност (државни записи и и државни обврзници), а високи се и каматните стапки на финансиските инструменти со кои Народната банка на Македонија собира пари од банките. Споредено со изминатите десетина години, високи се и каматите за штедните депозити во банките.
Како цена на парите, овие каматни стапки во минатата година и на почетокот од новата година поради својата атрактивност привлекуваат огромни суми пари од банките, граѓаните и од другите институционални инвеститори. Факт е дека каматните стапки на централната банка се високи заради високата инфлација, односно со нив НБРСМ го собира вишокот ликвидност и се бори против инфлацијата. Министерството за финансии, пак, со високите каматни стапки се обидува да го наполни буџетот за да го финансира огромниот државен апарат, што пак на долг рок значи се поголем јавен долг и позадолжена држава. Поради високите камати на НБРСМ, пораснаа и каматите за штедење во банките, а секако и каматите на кредитите.
Во вакви услови најтешко поминуваат граѓаните и компаниите кои имаат потреба од кредитна поддршка бидејќи мораат да се задолжуваат кај банките со повисоки камати. Граѓаните се изложени и на високи цени во малопродажба, а компаниите при набавка на суровини, репроматеријали и разни други услуги.
Нашата анализа покажа дека само во јануари и првата недела од февруари оваа година веќе се собрани од економијата околу 8,9 милијарди денари (околу 145 милиони евра) од страна на Народната банка и на Министерството за финансии.
- 10 милиони денари преку благајнички записи со каматна стапка од 6,30%
- 42,583 милиони денари преку депозити на седум дена со камата од 4,25%
- 1.815.470.000 денари преку државни записи со камата од 4%
- 2.314.010.000 денари преку државни записи со камата од 4,10%
- 2.414.030.000 денари преку државни записи со камата од 4,10%
- 700.000.000 денари преку 5-годишни државни обврзници со камата од 4,5%
- 1.300.000.000 денари преку 15-годишни државни обврзници со камата од 5,9%
- 300.000.000 денари преку 15-годишни државни обврзници со камата од 6%
Овој тренд започна во текот на минатата година и очигледно е дека продолжува и оваа година и тоа од повеќе причини.
Инфалторните притисоци не попуштаат и Народната банка не се откажува од рестриктивните монетарни политики. Уште поголем притисок прави моментот на се уште замрзнати цени во маркетите, мерка на Владата која, барем засега, останува на сила уште еден месец. Економистите стравуваат дека по укинувањето на мерката ќе има нов значителен притисок врз инфлацијата во земјава, така што е тешко да се очекува во првата половина од 2024 НБРСМ да се откаже од високите каматни стапки.
Изборите во мај, пак, нема да и дозволат на Владата да се откаже од натамошни задолжувања со цел да обезбеди доволно пари што за редовните потреби на државата, што за враќање на доспеаните долгови, а што за популистички мерки пред избори, како што се зголемени пензии и слично.
Токму затоа парите остануваа скапи иако ги има во изобилство.
Анализи
АНАЛИЗА: Потрошувачките кредити повторно во фокус: пониски камати, промоции и полесно аплицирање

Потрошувачките кредити се враќаат на сцена со пониски каматни стапки и низа промотивни услови. Банките мудро ги следат
трендовите и потребите на граѓаните, кои покажуваат зголемен интерес за поголеми трошоци како реновирање на домот, купување техника или финансирање на лични проекти.
Во трката за привлекување кредитокорисници банките не се натпреваруваат само со висината на каматната стапка, туку сè повеќе нудат промотивни услови, поедноставени процеси на аплицирање и дополнителни поволности, како ослободување од одредени трошоци и полиси за осигурување.
За клиентите, тоа значи дека е корисно да направат внимателна споредба и избор на кредит според нивните потреби и финансиски можности.
Оваа анализа ги прикажува актуелните понуди на потрошувачки кредити од македонските банки – кој нуди најниска фиксна каматна стапка, каде има најдолг рок на отплата, какви дополнителни трошоци треба да се земат предвид и кои промотивни услови можат да направат вистинска разлика за клиентите.
УНИ банка
Потрошувачките кредити на УНИ банка (онлајн и регуларниот) имаат каматна стапка од 4,5%, фиксна за целиот период на отплата до 95 месеци. Оваа каматна стапка доаѓа со кредит со ризико осигурување, а кредитот доаѓа со максимален износ од 1,5 милиони денари. Секако, услов е кредитокорисникот да зема плата преку УНИ банка.
Прокредит банка
Промотивниот потрошувачки пакет на Прокредит банка нуди потрошувачки кредит со најниска каматна стапка, фиксна од 4,9% за целиот период на отплата. Во овој пакет е вклучена и кредитна картичка за корисникот и дозволено пречекорување. Полиса за осигурување не е потребна, ниту пак гаранти и нотарски заверки. Дополнителен трошок се провизијата од 1% (минимум 4.500 денари) и апликацијата од 1.000 денари.
Кредитот е со максимален износ до 1,5 милиони денари и со рок на отплата до 95 месеци, а е достапен и за нови приматели на плата во Прокредит банка, кои може да го искористат и за рефинансирање на кредити во други банки.
Комерцијална банка
Потрошувачкиот кредит на Комерцијална банка е со каматна стапка од 4,9% фиксна за првите 3 години и 5,9% променлива за останатиот период до 95 месеци. Комерцијална овозможува одложена отплата во првите 6 месеци и максимален износ на кредитот до 2 милиони денари, што е повеќе во споредба со понудите на другите две банки погоре. Кредитот со овие услови доаѓа со вклучено животно осигурување или осигурување при неможност за отплата.
Капитал банка
Под 5% се и каматните стапки на Премиум + потрошувачкиот кредит на Капитал банка, но за овој кредит може да аплицира само лице со месечни примања поголеми од 45.000 денари. Овој кредит има грејс период од 6 месеци, каматна стапка од само 2,9% во наредните 18 месеци и од 4,77% променлива за останатиот период на отплата, кој е до 95 месеци. Кредитот е со максимален износ од 1,8 милиони денари. Дополнителни трошоци се провизија за одобрување од 2%, питоа 0,20% административен надомест, 200 денари административен надомест за користење на податоци од Македонско Кредитно Биро и 600 денари трошок за аплицирање.
Халкбанк
Со фиксна каматна стапка од 5%, Потрошувачкиот кредит на Халкбанк со рок на отплата до 95 месеци исто така може да биде интересен за граѓаните. Овој кредит доаѓа со задолжителна полиса за осигурување од незгода, траен инвалидитет над 50%, невработеност и боледување, а корисникот треба да прима плата во Халкбанк и да биде вработен на неопределено.
Потрошувачкиот кредит на Халкбанк е со максимален износ до 1,5 милиони денари и нема провизија за обработка на кредитот и за предвремена ликвидација. Дополнителен трошок се 450 денари за проверка во Кредитно биро и 500 денари за апликација за кредит.
ТТК банка
До 31 јануари 2026 година, Смарт потрошувачкиот кредит на ТТК банка има фиксна каматна стапка од 5,0% со вклучена осигурителна полиса. Кредитот е со максимален износ до 1,5 милиони денари и со рок на отплата до 95 месеци. Наменет е за кредитокорисници со исклучително добра кредитна историја.
Шпаркасе банка
Ако се гледа висината на каматната стапка, следен е Потрошувачкиот кредит на Шпаркасе банка со фиксна каматна стапка од 5,2% за 95 месеци, колку што изнесува мајсималниот рок на отплата. За разлика од претходните два, овој кредит овозможува поголема потрошувачка моќ до 2,4 милиони денари. Имате можност и за намалување на каматната стапка доколку аплицирате за нови револвинг производи или за зголемен износ на постоечки. Потрошувачкиот кредит на Шпаркасе банка доаѓа со полиса за животно/неживотно осигурување.
Силк роуд банка
Со Фикс премиум потрошувачкиот кредит на Силк роуд банка добивате фиксна камата од 5,45% за целиот период на отплата, кој како и кај повеќето други банки е до 95 месеци. Услов за оваа каматна стапка е животно осигурување или осигурување во случај на неможност за враќање на кредит за вработени и осигурување од незгода за пензионери. Банката при одобрување на кредитот наплаќа 2%, максимум 2.000 денари провизија за администрирање на кредитот и 800 денари надомест за разгледување и обработка на барање. Дополнителен трошок се и нотарските трошоци за износ на кредит над 600.000 денари.
НЛБ банка
Онлајн кредитот НЛБ мКлик е со максимален износ до 1,5 милиони денари и со фиксна каматна стапка од 5,70 % за целиот период на отплата, која може да биде до 95 месеци. За овој кредит не треба обезбедување и осигурителна полиса, а нема ни трошоци за апликација и предвремена отплата. Се плаќа само манипулативен трошок од 500 денари.
Стопанска банка Скопје
Најповолните услови за потрошувачкиот кредит до 1,5 милиони денари од Стопанска банка Скопје се за кредит со вклучено животно осигурување, кој е со промотивни услови во моментот. Фиксната каматна стапка за првите две години изнесува 4,7%, ано за останатиот период е 7,65% за клиенти што примаат плата или пензија во оваа банка. Во промотивниот период кредитот е без административни трошоци.
Стопанска банка Битола
Во Стопанска банка Битола каматните стапки на потрошувачките кредити се повисоки и се движат ид 6,5% до 7,9% во првата година, а потоа се променливи и повисоки.
Централна кооперативна банка се уште нема ажурирани податоци за овој период.
Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е строго забрането без претходно писмено одобрение и е предмет на условите наведени на следниот линк.
Анализи
АЕТМ: Раст од 34.3% на вредноста на онлајн трансакциите во првите 6 месеци годинава

● Во првите шест месеци годинава реализирани за онлајн трансацкии вредни 456.3 милиони евра, раст од 34.3% споредено со минатата година
● Со македонски картички кон македонски е-трговци се реализирале 231.1 милиони евра, остварен пораст од 19,7%
● Бројот на реализирани трансакции од Македонци кон странски е-трговци се зголемил за 75%, додека вредноста за 55%
● Просечната трансакција на Македонците кон странските е-трговци се намалила за 11.3%
Вредност на реализирани трансакции
Асоцијацијата за е-трговија ги анализираше најновите објавени податоци за трансакции на места на продажба за е-трговија на Народната банка на Република Северна Македонија, согласно кои може да се забележи дека во првата половина од 2025 година вредноста на вкупните трансакции направени кон е-продажни места од Македонци дома и во странство, како и од иматели на странски картички изнесува 28,060.7 милиони денари или 456.3 милиони евра, што преставува пораст од 34.3% во однос на истиот период минатата година.
Кон македонските е-трговци биле направени онлајн трансакции во вредност од 255,1 милиони евра од домашни и странски иматели на платежни картички, односно остварен е пораст од 21.4%. При тоа од македонски иматели на платежни картичи кон домашните е-трговци направена е вредност од 14,211.1 милиони денари или 231.1 милиони евра, што преставува пораст од 19.7%, додека од странци направена е вредност од 1478.2 милиои денари или 24 милиони евра со пораст од 40.8% во однос на истиот период минатата година.
Од друга страна, Македонците во странство напавиле онлајн трансакции во вредност од 12,371.4 милиони денари или 201.2 милиони евра односно 55.1% пораст во однос на истиот период минатата година.

Број на реализирани онлајн трансакции
Вкупната вредност на онлајн трансакции е остварена со направени 13.8 милиони трансакции што преставува пораст од 33.8%. Најголем пораст на бројот на онлајн трансакции има кон странските е-трговци остварени од домашни платежни картички, односно направени се 6.1 милиони трансакции, или за скоро 75% повеќе во однос на минатата година.

„Податоците од анализата јасно укажуваат дека е-трговијата во Македонија продолжува со позитивен тренд, со континуиран раст и на вредноста и на бројот на онлајн трансакциите. Посебно се издвојува значителниот пораст кај трансакциите кон странските е-трговци, каде што бројот расте побрзо од вредноста, што говори за почести нарачки, но со помала вредност. Овој тренд најмногу се поврзува со појавата на Тему, кој за кратко време привлече голем број на купувачи со широка понуда, ниски цени и бесплатна достава дури и за најмали нарачки. Ефектот на Тему кој има илјадници нарачки дневно се отсликува во овие податоци целосно со оглед дека единствениот начин на плаќање кој се нуди на платформата е со платежна картичка. Во исто време, охрабрувачки е што и домашните е-трговци бележат стабилен раст и во број и во вредност на трансакциите, што ја потврдува зголемената доверба на потрошувачите и постепената консолидација на домашниот пазар. Овие резултати се показател дека е-трговијата сè повеќе се развива и добива на значење, отворајќи простор за понатамошен раст и дигитална трансформација на економијата.“ – вели Претседателката на АЕТМ, д-р. Нина Ангеловска Станков.
Просечна вредност на трансакција
Просечаната трансакција на вкупните онлајн трансакции изнесува 33.2 евра, скоро исто како и минатата година.Поголем раст на бројот на онлајн трансакциите во однос на вредноста на онлајн трансакциите е забележан кај купувањата од домашните иматели на платежни картички кон странски е-трговци, што доведува до пад на просечната трансакција од 11.3 %, со што оваа вредност е дури помала од просечната трансакција на домашните онлајн купувачи кон домашните е-трговци.

Нови отворени е-продавници
Во текот на првите 6 месеци од 2025 година, регистрирани се 120 новоотворени онлајн продажни места, што претставува значаен показател за зголемена понуда и заинтересираност на бизнисите да влезат во е-просторот и да започнат со онлајн продажба.
Во рамки на својата мисија за унапредување на е-трговијата, Асоцијацијата за е-трговија не само редовно што ги анализира податоците од Народната банка, туку и континуирано работи на едукација и поддршка на новите и постоечките е-трговци. Токму во таа насока, АЕТМ ја организира Годишната регионална конференција за е-трговија, која оваа година ќе се одржи по осми пат, на 4 ноември во Националната опера и Балет во Скопје. Конференцијата е препознаена како најголем регионален настан од оваа област и претставува уникатна платформа за споделување знаење, запознавање со најновите трендови и можности за вмрежување на компании, институции и професионалци од целиот регион. Повеќе информации за агендата, говорниците и билетите се достапни на официјалната веб-страница: www.ecommerceconference.mk .
Анализи
Американскиот берзански пазар на крстопат: Вештачка интелигенција против регулаторна неизвесност

Американскиот берзански пазар го прекина тринеделниот раст и покрај позитивните економски извештаи, поради сомнежи околу понатамошниот пристап на Федералните резерви кон намалување на каматните стапки.
Индексот „S&P 500“ забележа неделен пад од 0,3%, но остана над нивото од 6.600 поени, додека „Nasdaq“, кој е концентриран на технолошки компании, загуби 0,7% од вредноста.
Силна економска активност, но претпазливост кај инвеститорите
Официјалните податоци за економскиот раст на САД за вториот квартал покажа годишна стапка од 3,8%, над претходната прогноза од 3,3%, првенствено поради порастот на личната потрошувачка. Ова е најбрзиот раст на американската економија од третото тримесечје на 2023 година, што укажува дека високата клучна каматна стапка на ФЕД сè уште не ја намали економската активност.
Нето извозот придонесе со 4,8 процентни поени во растот на БДП во вториот квартал, додека личната потрошувачка се зголеми за 2,5% во споредба со првично проценетите 1,6%, со значителен пораст во услужниот сектор, финансиските услуги и осигурувањето.
Вештачка интелигенција како двигател на раст
На деловниот фронт, инвеститорите сè уште обрнуваат внимание на трендот на инвестиции во вештачка интелигенција (AI), што е веројатно главната причина за неочекувано силниот отпор на американската економија и покрај полошата макроекономска средина поради повисоките тарифи.
Корпоративната потрошувачка за вештачка интелигенција (AI) порасна за 15%, а инвестициите во опрема за 8,5%. Големите проекти на „Intel“ и „NVIDIA“, како и емисијата на корпоративен долг од 18 милијарди долари од „Oracle“, второ најголемо зголемување на капиталот оваа година, покажуваат дека инвестициите во секторот за вештачка интелигенција (AI) ја држат економијата на нозе, иако го зголеми ризикот за корпоративната ликвидност.
Само една недела по објавувањето на инвестиција од 5 милијарди долари во „Intel“, „NVIDIA“ објави дека ќе инвестира 100 милијарди долари во OpenAI, компанијата позната низ целиот свет по својот четбот ChatGPT. „NVIDIA“ ќе ѝ овозможи на компанијата да изгради најмалку 10 гигавати центри за податоци со вештачка интелигенција, при што инвестицијата ќе се прави како што се распоредува секој гигават.
Победник и губитник на неделата
„H&M“ беше најуспешен на берзата со раст на акциите од речиси 14% поради подобар од очекуваниот профит и силна продажба на есенската колекција. Оперативната добивка порасна за 40%, а акциите достигнаа највисоко ниво во последната година.
Најголем губитник беше „Amazon“, чии акции паднаа за повеќе од 5% поради спогодба со американските регулатори од 2,5 милијарди долари за наводно заведување на корисниците на „Prime“ и тешкотии со откажувањето на претплатите. Инвеститорите се загрижени и за забавувањето на растот во областа на cloud услугите, што влијае на довербата во долгорочната перспектива на компанијата.
Заклучок
Пазарите во САД покажуваат дека економската активност останува стабилна, поттикната од лична потрошувачка и инвестициски проекти, особено во ВИ секторот. Сепак, инвеститорите остануваат претпазливи поради неизвесноста околу фискалните политики на ФЕД и потенцијалните регулаторни ризици за големите технолошки компании.
-
Продуктипред 2 месеци
Потрошувачки кредити од Комерцијална банка со нова можност – животно осигурување со плус погодности
-
Продуктипред 2 месеци
НЛБ Банка со промотивна фиксна каматна стапка од 8,9% за сите безготовински трансакции со НЛБ haPPy картичката
-
Продуктипред 2 месеци
Промотивен потрошувачки пакет од ПроКредит Банка што „ги отвора сите врати“
-
Анализипред 2 месеци
НЛБ Банка со Apple Pay и ефектот на бранување на иновациите во финансиската индустрија
-
Продуктипред 1 месец
Apple Pay достапен и за клиентите на Комерцијална банка
-
Анализипред 2 месеци
Две од трите најголеми банки во државата со повисок даночен товар: Што носи глобалниот минимален данок?
-
Фондовипред 2 месеци
КБ Прво пензиско друштво: Разлика помеѓу пензија од втор и од трет столб
-
Анализипред 2 месеци
АНАЛИЗА: Кешот vs дигиталната ера – дали граѓаните ќе им останат верни на банкоматите?