Финансискиот сектор во Македонија на крајот од 2024 година тежеше 1.083.036 милиони денари – рекордно ниво благодарение на годишниот раст на вкупните средства од 12,7%. Овој раст е побрз од оној во 2023 година (11% или 95.068 милиони денари).

Банките и натаму имаат доминантна позиција, додека другите финансиски институции придонесуваат минимално во финансискиот систем на државата. Иако во 2024 година се забележува рекорден раст на средствата на брокерските куќи и инвестициските фондови, тоа не е доволно за значително да се намали водечката улога на банките.

Според извештајот на Народната банка на Македонија за финансиската стабилност, банките со средства од 824.812 милиони денари учествуваат со 76,2% во вкупните средства на финансискиот сектор и со 86,9% во БДП. Учеството во БДП пораснало за 3,7 п.п. во однос на 2023 година, додека во структурата на секторот е минимално намалено за 1,5 п.п.

На второ место се пензиските фондови со 167.312 милиони денари – 15,4% од вкупните средства на секторот и 17,6% од БДП, со годишен раст од 20,5%.

Брокерските куќи забележуваат највисок раст на средствата од 87,6%, а инвестициските фондови раст од 61,7%. Овој тренд се должи на зголемената активност на граѓаните и компаниите на берзата и растот на цените на акциите. Сепак, нивното учество во секторот е скромно – инвестициските фондови 2%, а брокерските куќи 0,03%.

Во последните десет години, средствата на финансискиот систем се двојно зголемени, најмногу благодарение на банкарскиот систем и пензиските фондови. Во 2024 година, инвестициските фондови придонесоа со 7% во растот на системот, иако нивниот удел е само 2%. Лизинг секторот бележи раст од 29,3%, а друштвата за осигурување раст од 8,1%.

Според НБРМ, околу 80% од банките во земјата се во странска сопственост – 69,5% од странски банки, 7,4% од нефинансиски правни лица и 1,3% од физички лица. Странски капитал доминира и кај друштвата за осигурување (71,4%) и кај друштвата за управување со пензиски фондови (86,6%). Финансиските друштва и друштвата за управување со инвестициски фондови се со поделена сопственост, додека брокерските куќи се претежно домашни.

Учеството на финансискиот сектор во БДП пораснало на 114,1% во 2024 година (раст од 7,1 п.п.), но НБРМ укажува дека нивото на финансиско посредување сè уште е ниско во споредба со земјите од Централна и Југоисточна Европа.

Иако структурата на финансискиот сектор е едноставна и слабо поврзана меѓу сегментите, што го прави поотпорен на надворешни шокови, тоа воедно ја ограничува неговата улога во поддршката на економскиот раст.

Во 2024 година бројот на финансиски институции се намалил од 172 на 166, со осум помалку финансиски друштва, а два нови инвестициски фондови.

НБРМ наведува дека финансискиот систем во земјата има релативно едноставна структура – со малку сложени финансиски инструменти, ниска поврзаност меѓу сегментите и ограничени ризици за прелевање од еден сектор во друг. Банкарскиот систем останува клучен за финансиската стабилност, бидејќи во него се концентрирани заштедите и средствата на повеќето финансиски институции.

Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е строго забрането без претходно писмено одобрение и е предмет на условите наведени на следниот линк.

Потрошувачките кредити се враќаат на сцена со пониски каматни стапки и низа промотивни услови. Банките мудро ги следат
трендовите и потребите на граѓаните, кои покажуваат зголемен интерес за поголеми трошоци како реновирање на домот, купување техника или финансирање на лични проекти.

Во трката за привлекување кредитокорисници банките не се натпреваруваат само со висината на каматната стапка, туку сè повеќе нудат промотивни услови, поедноставени процеси на аплицирање и дополнителни поволности, како ослободување од одредени трошоци и полиси за осигурување.

За клиентите, тоа значи дека е корисно да направат внимателна споредба и избор на кредит според нивните потреби и финансиски можности.

Оваа анализа ги прикажува актуелните понуди на потрошувачки кредити од македонските банки – кој нуди најниска фиксна каматна стапка, каде има најдолг рок на отплата, какви дополнителни трошоци треба да се земат предвид и кои промотивни услови можат да направат вистинска разлика за клиентите.

УНИ банка
Потрошувачките кредити на УНИ банка (онлајн и регуларниот) имаат каматна стапка од 4,5%, фиксна за целиот период на отплата до 95 месеци. Оваа каматна стапка доаѓа со кредит со ризико осигурување, а кредитот доаѓа со максимален износ од 1,5 милиони денари. Секако, услов е кредитокорисникот да зема плата преку УНИ банка.

Прокредит банка
Промотивниот потрошувачки пакет на Прокредит банка нуди потрошувачки кредит со најниска каматна стапка, фиксна од 4,9% за целиот период на отплата. Во овој пакет е вклучена и кредитна картичка за корисникот и дозволено пречекорување. Полиса за осигурување не е потребна, ниту пак гаранти и нотарски заверки. Дополнителен трошок се провизијата од 1% (минимум 4.500 денари) и апликацијата од 1.000 денари.
Кредитот е со максимален износ до 1,5 милиони денари и со рок на отплата до 95 месеци, а е достапен и за нови приматели на плата во Прокредит банка, кои може да го искористат и за рефинансирање на кредити во други банки.

Комерцијална банка
Потрошувачкиот кредит на Комерцијална банка е со каматна стапка од 4,9% фиксна за првите 3 години и 5,9% променлива за останатиот период до 95 месеци. Комерцијална овозможува одложена отплата во првите 6 месеци и максимален износ на кредитот до 2 милиони денари, што е повеќе во споредба со понудите на другите две банки погоре. Кредитот со овие услови доаѓа со вклучено животно осигурување или осигурување при неможност за отплата.

Капитал банка
Под 5% се и каматните стапки на Премиум + потрошувачкиот кредит на Капитал банка, но за овој кредит може да аплицира само лице со месечни примања поголеми од 45.000 денари. Овој кредит има грејс период од 6 месеци, каматна стапка од само 2,9% во наредните 18 месеци и од 4,77% променлива за останатиот период на отплата, кој е до 95 месеци. Кредитот е со максимален износ од 1,8 милиони денари. Дополнителни трошоци се провизија за одобрување од 2%, питоа 0,20% административен надомест, 200 денари административен надомест за користење на податоци од Македонско Кредитно Биро и 600 денари трошок за аплицирање.

Халкбанк
Со фиксна каматна стапка од 5%, Потрошувачкиот кредит на Халкбанк со рок на отплата до 95 месеци исто така може да биде интересен за граѓаните. Овој кредит доаѓа со задолжителна полиса за осигурување од незгода, траен инвалидитет над 50%, невработеност и боледување, а корисникот треба да прима плата во Халкбанк и да биде вработен на неопределено.
Потрошувачкиот кредит на Халкбанк е со максимален износ до 1,5 милиони денари и нема провизија за обработка на кредитот и за предвремена ликвидација. Дополнителен трошок се 450 денари за проверка во Кредитно биро и 500 денари за апликација за кредит.

ТТК банка
До 31 јануари 2026 година, Смарт потрошувачкиот кредит на ТТК банка има фиксна каматна стапка од 5,0% со вклучена осигурителна полиса. Кредитот е со максимален износ до 1,5 милиони денари и со рок на отплата до 95 месеци. Наменет е за кредитокорисници со исклучително добра кредитна историја.

Шпаркасе банка
Ако се гледа висината на каматната стапка, следен е Потрошувачкиот кредит на Шпаркасе банка со фиксна каматна стапка од 5,2% за 95 месеци, колку што изнесува мајсималниот рок на отплата. За разлика од претходните два, овој кредит овозможува поголема потрошувачка моќ до 2,4 милиони денари. Имате можност и за намалување на каматната стапка доколку аплицирате за нови револвинг производи или за зголемен износ на постоечки. Потрошувачкиот кредит на Шпаркасе банка доаѓа со полиса за животно/неживотно осигурување.

Силк роуд банка
Со Фикс премиум потрошувачкиот кредит на Силк роуд банка добивате фиксна камата од 5,45% за целиот период на отплата, кој како и кај повеќето други банки е до 95 месеци. Услов за оваа каматна стапка е животно осигурување или осигурување во случај на неможност за враќање на кредит за вработени и осигурување од незгода за пензионери. Банката при одобрување на кредитот наплаќа 2%, максимум 2.000 денари провизија за администрирање на кредитот и 800 денари надомест за разгледување и обработка на барање. Дополнителен трошок се и нотарските трошоци за износ на кредит над 600.000 денари.

НЛБ банка
Онлајн кредитот НЛБ мКлик е со максимален износ до 1,5 милиони денари и со фиксна каматна стапка од 5,70 % за целиот период на отплата, која може да биде до 95 месеци. За овој кредит не треба обезбедување и осигурителна полиса, а нема ни трошоци за апликација и предвремена отплата. Се плаќа само манипулативен трошок од 500 денари.

Стопанска банка Скопје
Најповолните услови за потрошувачкиот кредит до 1,5 милиони денари од Стопанска банка Скопје се за кредит со вклучено животно осигурување, кој е со промотивни услови во моментот. Фиксната каматна стапка за првите две години изнесува 4,7%, ано за останатиот период е 7,65% за клиенти што примаат плата или пензија во оваа банка. Во промотивниот период кредитот е без административни трошоци.

Стопанска банка Битола
Во Стопанска банка Битола каматните стапки на потрошувачките кредити се повисоки и се движат ид 6,5% до 7,9% во првата година, а потоа се променливи и повисоки.

Централна кооперативна банка се уште нема ажурирани податоци за овој период.

Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е строго забрането без претходно писмено одобрение и е предмет на условите наведени на следниот линк.

● Во првите шест месеци годинава реализирани за онлајн трансацкии вредни 456.3 милиони евра, раст од 34.3% споредено со минатата година 

● Со македонски картички кон македонски е-трговци се реализирале 231.1 милиони евра, остварен пораст од 19,7%

● Бројот на реализирани трансакции од Македонци кон странски е-трговци се зголемил за 75%, додека вредноста за 55%

● Просечната трансакција на Македонците кон странските е-трговци се намалила за 11.3% 

Вредност на реализирани трансакции

Асоцијацијата за е-трговија ги анализираше најновите објавени податоци за трансакции на места на продажба за е-трговија на Народната банка на Република Северна Македонија, согласно кои може да се забележи дека во првата половина од 2025 година вредноста на вкупните трансакции направени кон е-продажни места од Македонци дома и во странство, како и од иматели на странски картички изнесува 28,060.7 милиони денари или 456.3 милиони евра, што преставува пораст од 34.3% во однос на истиот период минатата година.

Кон македонските е-трговци биле направени онлајн трансакции во вредност од 255,1 милиони евра од домашни и странски иматели на платежни картички, односно остварен е пораст од 21.4%. При тоа од македонски иматели на платежни картичи кон домашните е-трговци направена е вредност од 14,211.1 милиони денари или 231.1 милиони евра, што преставува пораст од 19.7%, додека од странци направена е вредност од 1478.2 милиои денари или 24 милиони евра со пораст од 40.8% во однос на истиот период минатата година. 

Од друга страна, Македонците во странство напавиле онлајн трансакции во вредност од 12,371.4 милиони денари или 201.2 милиони евра односно 55.1% пораст во однос на истиот период минатата година. 

Број на реализирани онлајн трансакции

Вкупната вредност на онлајн трансакции е остварена со направени 13.8 милиони трансакции што преставува пораст од 33.8%. Најголем пораст на бројот на онлајн трансакции има кон странските е-трговци остварени од домашни платежни картички, односно направени се 6.1 милиони трансакции, или за скоро 75% повеќе во однос на минатата година. 

 „Податоците од анализата јасно укажуваат дека е-трговијата во Македонија продолжува со позитивен тренд, со континуиран раст и на вредноста и на бројот на онлајн трансакциите. Посебно се издвојува значителниот пораст кај трансакциите кон странските е-трговци, каде што бројот расте побрзо од вредноста, што говори за почести нарачки, но со помала вредност. Овој тренд најмногу се поврзува со појавата на Тему, кој за кратко време привлече голем број на купувачи со широка понуда, ниски цени и бесплатна достава дури и за најмали нарачки. Ефектот на Тему кој има илјадници нарачки дневно се отсликува во овие податоци целосно со оглед дека единствениот начин на плаќање кој се нуди на платформата е со платежна картичка. Во исто време, охрабрувачки е што и домашните е-трговци бележат стабилен раст и во број и во вредност на трансакциите, што ја потврдува зголемената доверба на потрошувачите и постепената консолидација на домашниот пазар. Овие резултати се показател дека е-трговијата сè повеќе се развива и добива на значење, отворајќи простор за понатамошен раст и дигитална трансформација на економијата.“ – вели Претседателката на АЕТМ, д-р. Нина Ангеловска Станков.

Просечна вредност на трансакција

Просечаната трансакција на вкупните онлајн трансакции изнесува 33.2 евра, скоро исто како и минатата година.Поголем раст на бројот на онлајн трансакциите во однос на вредноста на онлајн трансакциите е забележан кај купувањата од домашните иматели на платежни картички кон странски е-трговци, што доведува до пад на просечната трансакција од 11.3 %, со што оваа вредност е дури помала од просечната трансакција на домашните онлајн купувачи кон домашните е-трговци.

Нови отворени е-продавници

Во текот на првите 6 месеци од 2025 година, регистрирани се 120 новоотворени онлајн продажни места, што претставува значаен показател за зголемена понуда и заинтересираност на бизнисите да влезат во е-просторот и да започнат со онлајн продажба.

Во рамки на својата мисија за унапредување на е-трговијата, Асоцијацијата за е-трговија не само редовно што ги анализира податоците од Народната банка, туку и континуирано работи на едукација и поддршка на новите и постоечките е-трговци. Токму во таа насока, АЕТМ ја организира Годишната регионална конференција за е-трговија, која оваа година ќе се одржи по осми пат, на 4 ноември во Националната опера и Балет во Скопје. Конференцијата е препознаена како најголем регионален настан од оваа област и претставува уникатна платформа за споделување знаење, запознавање со најновите трендови и можности за вмрежување на компании, институции и професионалци од целиот регион. Повеќе информации за агендата, говорниците и билетите се достапни на официјалната веб-страница: www.ecommerceconference.mk .