Банки
ЦЕНТРАЛНАТА БАНКА НА САД ПОВТОРНО ЈА НАМАЛИ ОСНОВНАТА КАМАТНА СТАПКА – економската активност продолжи да расте со солидно темпо
Федералните резерви на САД (Американската централна банка) ја намали основната каматна стапка за 0,25 базични поени како одговор на константниот пад на високата инфлација.
На крајот од дводневниот состанок на Федералниот комитет за отворен пазар (FOMC), американската централна банка објави дека ја намалила каматната стапка за 0,25%, на опсег од 4,5 до 4,75%, што е најниско ниво од март 2023.
„Економската активност продолжи да расте со солидно темпо“, се вели во соопштението на Федералниот комитет за отворен пазар.
Намалувањето на стапката следи по поголемото намалување за 50 базични поени во септември и го одразува обновениот фокус на ФЕД за поддршка на пазарот на труд, како и борбата против инфлацијата, која сега минимално ја надминува целта на централната банка од 2 проценти.

По намалувањето на каматните стапки во септември, ФЕД најави можност за дополнителни намалувања во ноември и декември и уште четири следната година. Меѓутоа, со оглед на тоа што економијата сега е во голема мера солидна, а „Волстрит“ предвидува побрз раст, повисоки буџетски дефицити и повисока инфлација под претседателството на Трамп, натамошните намалувања на стапките сега може да бидат помалку веројатни.
Иако, оваа одлука на Федералните резерви не е изненадување, економистите од големите банки забележуваат дека изборите воведоа дополнителна неизвесност, што може да го забави понатамошното темпо на намалување на каматните стапки.
Еве некои клучни аспекти на оваа одлука и нејзините потенцијални последици:
1. Одговор на економската неизвесност
- Политички фактори: Изборот на Доналд Трамп за претседател и неговите фискални политики, кои можат да вклучуваат зголемено задолжување и некои невообичаени економски мерки, ја зголемуваат неизвесноста за економската иднина. Оваа неизвесност може да ја поттикне централната банка да ги прилагоди каматните стапки со цел да ја поддржи економијата во периоди на ризик.
- Задолжување и инфлација: Политиките на Трамп би можеле да доведат до зголемување на јавниот долг и инфлацијата, што би можело да ги доведе во прашање долгорочните каматни стапки, и затоа ФЕД ги намалува каматните стапки за да помогне во одржувањето на економската стабилност.
2. Економска активност и невработеност
- Според соопштението на ФЕД, економската активност продолжува да расте „со солидно темпо“, што е позитивен сигнал за здравјето на економијата. И покрај тоа што невработеноста е малку зголемена, таа е се уште на ниско ниво, што се смета за добар индикатор на пазарот на труд.
- Сепак, ФЕД исто така напоменува дека инфлацијата е „сеуште малку покачена“, но блиску до целта, што укажува на тоа дека постои некоја опасност од прегревање на економијата.
3. Инфлација и каматни стапки
- Индекс на цените на потрошувачките расходи (PCE): Основниот индекс на потрошувачки цени (без храна и енергија), кој е клучен за инфлацијата, е стабилен, со годишен раст од околу 2,6%. Ова е малку над целта на ФЕД од 2%, но сепак не е доволно висок за да предизвика паника.
- За да се спречи потенцијален инфлационен притисок и да се задржи економијата на стабилен пат, ФЕД одлучи да ги намали каматните стапки. Намалувањето на каматните стапки ги прави кредитите поевтини, поттикнува инвестиции и потрошувачка, и може да помогне во одржување на растот.
4. Пазарни реакции
- Ова намалување на каматната стапка за 0,25% е важно за финансиските пазари. Трговците и инвеститорите внимателно ги следат одлуките на ФЕД, бидејќи тие влијаат на ликвидноста на пазарот и на понудата на капитал. Намалените каматни стапки често ја поттикнуваат побарувачката за ризични активи, како акции и криптовалути, бидејќи се создаваат поповолни услови за вложување во високо профитабилни, но ризични инвестиции.
5. Долгорочни перспективи
- Стабилност на економијата: Со намалувањето на каматните стапки, ФЕД се обидува да го ублажи ефектот на политичките и економските неизвесности што доаѓаат со новата администрација. Ако политиките на Трамп водат до поголема инфлација или раст на јавниот долг, можеби ќе се побара понатамошна адаптација на каматните стапки или друга монетарна интервенција.
- Поттикнување на растот: Со оваа одлука, ФЕД има за цел да го стимулира растот и да го поддржи пазарот на трудот, но исто така, мора да биде внимателен за да не доведе до предолго задржување на ниските каматни стапки, што може да ја стимулира инфлацијата над нивото на прифатливост.
Заклучок:
Одлуката на ФЕД да ја намали каматната стапка за втор пат во два месеца може да се гледа како мерка за поддршка на економијата, но и како одговор на неизвесноста што произлегува од политичката ситуација во САД. Ова може да создаде услови за раст на економијата во краток рок, но долгорочните последици зависат од политиките на новата администрација и како тие ќе се одразат на инфлацијата и задолжувањето. Економистите и инвеститорите ќе продолжат да го следат овој тренд и да ги прилагодуваат своите стратегии на пазарот.
Банки
Гувернерот Славески: Финтек-иновациите ја обликуваат иднината на македонскиот финансиски сектор
Гувернерот на Народната банка, д-р Трајко Славески, на Конференцијата за европска економска интеграција (CEEI 2025) – Финансиската иднина на ЈИЕ: финансирање на растот и иновациите, во организација на Народната банка на Австрија, којашто се одржува во Виена, истакна дека финтек-иновациите значително го олеснуваат пристапот до финансии за граѓаните и за малите и средните претпријатија, ја намалуваат цената на трансакциите и поттикнуваат развој на нови дигитални услуги.
Народната банка веќе создаде платформа за поддршка на финтек-инвестициите, Портата за иновации и Работна група за финтек, како и Стратегија за периодот 2023 – 2027 година, со цел да овозможи поддршка за иновативните компании и компаниите во зародиш (стартап). Законот за платежни услуги и платни системи е усогласен со рамката на ЕУ, овозможувајќи поефикасни и поевтини плаќања и лиценцирање на пет платежни институции и три даватели на електронски пари досега.

Гувернерот Славески посочи дека македонските банки активно инвестираат во дигитализацијата, вклучувајќи биометриска идентификација, технологии во облак и вештачка интелигенција, а соработката со финтек-компаниите расте. Народната банка работи и на регулативни мерки за заштита од онлајн измами и од злоупотреба на личните податоци, како и на подигање на финансиската и дигиталната писменост.
Гувернерот истакна дека довербата во домашната валута е клучот за развојот на локалните пазари на капитал, додека регионалната интеграција и приближувањето кон ЕУ и еврозоната може да донесат пониски трошоци за финансирање, поголема доверба и зголемени инвестиции.
Народната банка и во иднина ќе ги поддржува иновациите во финансискиот сектор, обезбедувајќи стабилност и услови за одржлив економски раст.
Банки
Кои лица ќе бидат дел од Управниот одбор на НЛБ Банка во 2026 година?
Народната банка донесе Решенија со кои се дава согласност за промени во составот на Управниот одбор на НЛБ Банка АД Скопје, информираат од Банката преку соопштение објавено на Македонска берза.
Со одлуката на НБРСМ од 18 ноември 2025 година, издадена е претходна согласност за следните кадровски промени во Управниот одбор:
- г-ѓа Катерина Јанковиќ е реименувана за член на Управниот одбор со мандат од 4 (четири) години, започнувајќи од 30.01.2026 година;
- г-дин Кирил Бухов е именуван за член на Управниот одбор со мандат од 1 (една) година, кој стапува на сила од 03.01.2026 година.

Катерина Јанковиќ е финансиски експерт со над 20 години искуство во банкарскиот сектор. Работејќи за две големи банкарски групации – Société Générale и Steiermärkische Sparkasse, таа успешно напредува до високи менаџерски позиции, стекнувајќи длабоко познавање и искуство во корпоративно банкарство и банкарство за население, со особен фокус на продажна стратегија, планирање и воведување на нови банкарски продукти.
Во Управниот одбор на НЛБ Банка Скопје доаѓа од Шпаркасе Банка Скопје, каде од 2021 година ја извршуваше функцијата Директор на Секторот за население.

Кирил Бухов се приклучи на тимот на НЛБ Банка Скопје во јануари годинава како помошник на Управниот одбор. Професионалната кариера ја започнува во областа на телекомуникациите во 2001, а во банкарството преминува во 2006 година. До 2017 година работи во Халкбанк АД Скопје каде напредува до позицијата Директор на сектор за информациски системи. Бухов е дипломиран инженер на Факултетот за електротехника и информациски технологии при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, каде завршува и магистерски студии по проектен менаџмент. Поседува богато искуство од областа на дигиталната трансформација, сајбер безбедноста, банкарските операции и информациските технологии.
Со стапувањето во сила на решението за именување на Кирил Бухов, престанува мандатот на Игор Давчевски, член на Управниот одбор, заклучно со 2 јануари 2026 година.
Од НЛБ Банка истакнуваат дека промените се во согласност со стратегијата за понатамошно јакнење на корпоративното управување и континуиран развој на клучните управувачки структури.
Банки
Народната банка организира Конференција за климатските ризици и финансиската стабилност
Народната банка и Фондот за зелен развој (GGF − Green for Growth Fund) организираат Конференција за климатските ризици и финансиската стабилност, којаштоќе се одржи на 25 ноември во Скопје. Настанот претставува значаен чекор кон унапредување на дијалогот и поддршка на финансискиот сектор во приспособувањето на економијата кон зголемените климатски предизвици.
На Конференцијата под наслов „Климатските ризици и финансиската стабилност: справување со денешните предизвици и искористување на утрешните можности“, ќе се обединат централните банки, финансиските регулатори, меѓународните организации, како и претставници од банкарскиот сектор, со цел да ја продлабочат регионалната соработка и размената на најновите практики во управувањето со климатските ризици. Конференцијата ќе ја отворат гувернерот на Народната банка, д-р Трајко Славески и директорот на Фондот за зелен развој, Борислав Костадинов, а посебно обраќање ќе има претседателката на Меѓународната мрежа за зелен финансиски систем (НГФС) и првата заменик-гувернерка на централната банка на Германија, Сабине Маудерер.
На Конференцијата, високи претставници од централните банки од регионот и експерти од Светската банка ќе се осврнат на супервизорскиот пристап кон управувањето со климатските ризици. Излагачите ќе зборуваат за интеграцијата на климатските ризици во супервизорските процеси, примената на европските и меѓународните стандарди и искуствата од нивното спроведување. Ќе бидат опфатени и најдобрите практики на комерцијалните банки во управувањето со климатските ризици и зелената трансформација на деловните модели. Високи претставници од водечките банки од регионот и Европа ќе ги споделат предизвиците и можностите од воведувањето зелени производи, подобрените системи за известување и процената на физичките и транзициските ризици.
Во рамките на Конференцијата ќе се засегнат прашања и за климатските промени во контекст на финансиската стабилност, со учество на излагачи од Европската централна банка и од централните банки од поширокиот регион. Ќе се разгледаат најновите пристапи во моделирањето на климатските ризици и спроведувањето на климатските стрес-тестови, начините за надминување на недостатокот на податоци, како и транспарентноста и обврските за известување за одржливото работење (ЕСГ), при што ќе бидат претставени најважните регулативни новини и очекувањата за финансиските институции.
Конференцијата ќе може да се следи во живо, на каналот на Народната банка на „Јутјуб“.
-
Продуктипред 2 месециMastercard до 2030 ќе ги замени бројките на картичките со токени
-
Продуктипред 2 месециЌе ни донесе ли септември нова банка со Apple Pay?
-
Продуктипред 2 месециХалкбанк со Промо депозит по повод месецот на штедење
-
Осигурувањепред 2 месециДигитализацијата во осигурувањето: SignPlus како пример за модерно и безбедно е-потпишување
-
Банкипред 2 месециСЕПА во Македонија: Брзи, поевтини и дигитални плаќања во Европа од 7 октомври
-
Анализипред 2 месециАНАЛИЗА: Потрошувачките кредити повторно во фокус: пониски камати, промоции и полесно аплицирање
-
Банкипред 2 месециСрпската банка што ја купува Стопанска банка а.д. Битола најави изградба на облакодер од 35 ката за свое ново седиште!?
-
Банкипред 1 месецХалкбанк со промотивна понуда за потрошувачки кредит





