Connect with us

Банки

Како неконтролираното кредитирање на населението се рефлектира на економијата

Објавено

на

Во последно време сè повеќе се среќаваме со безброј понуди за брзи и ненаменски потрошувачки кредити. Насекаде околу нас неретко забележуваме реклами кои промовираат кредит со 0% камата или кредит без трошоци. Навидум средствата ни се достапни на дофат на рака, па доаѓаме до искушение да посегнеме по брза апликација се со цел набрзина да задоволиме некоја “итна” потреба. Но, сте се запрашале ли како овие кредити влијаат врз вашиот долгорочен домашен буџет? И воопшто, може ли практиката на издавање ненаменски кредити да доведе кон осиромашување на целата економија?

Што подразбираме под брзи и ненаменски потрошувачки кредити?

Брзите и ненаменските потрошувачки кредити можат да се користат за било која намена и имаат видно повисоки каматни стапки во споредба со инвестициските кредити, како кредит за стан, автомобил и слично. Не ретко овие кредити ги користат луѓе кои немаат пристап до традиционални банкарски производи, како што се заеми и кредитни линии, поради нивните ниски кредитни оценки или статус на вработување.

Ненаменските и брзите кредити се достапни без дополнително обезбедување (гарант, хипотека и сл.). Во пракса, за жал, сведоци сме дека овие типови на заеми можат да бидат користени за покривање на редовни режиски трошоци или за премостување на јазот помеѓу платите.

Секогаш треба да имаме предвид дека не е можно финансиска институција, која има за цел остварување на профит, да дава кредити без камата или трошоци. Но, што е со сите попатни скриени трошоци и информации пишани „со мали букви“? Ако добро го разгледате планот за отплата на кредитот ќе сфатите дека треба да вратите двојно повеќе од износот што сте го земале, поради провизијата за апликација, провизија за брза исплата, административен трошок и уште многу други трошоци кои во самиот старт не биле воопшто презентирани.

Дали брзото „крпење“ на финансиските празнини може да направи поголем проблем на долг рок?

Зголемениот тренд на користење ненаменски и брзи кредити, е една од причините за зголемената финансиска нестабилност на многу домаќинства. Додека лесниот пристап до овие кредити може да биде од корист на краток рок, наместо подобрување на квалитетот на животот и инвестирање во иднината, високите каматни стапки и надоместоци поврзани со нив може брзо да предизвикаат уште поголем дебаланс на домашниот буџет. На пример, кога кредитокорисникот нема да биде во можност да го врати заемот навреме лесно може да се најде во бескраен циклус на долгови плаќајќи високи каматни трошоци далеку над првичниот износ на заемот.

Што се случува како резултат на тоа? Бескрајна финансиска празнина во домашниот буџет која со секој заем се потешко може да се затвори. Така сиромашните стануваат уште посиромашни, а финансиските институции кои нудат брзи и ненаменски кредити остваруваат висок профит.

Што значи ова за целокупниот економски развој на општеството?

Високите трошоци поврзани со овие заеми, исто така, можат да создадат економски дебаланс. Кога корисниците на овие кредити плаќаат високи каматни стапки, постои помала веројатност дека ќе имаат доволно средства за потрошувачка на други стоки и услуги, што може да доведе до намалување на вкупната потрошувачка. Тоа може да доведе до намалување на побарувачката за производи и услуги во економијата, што доведува до намалување на економскиот раст.

Особено значаен е и ефектот од влијанието на интензивното кредитирање на физички лица врз капацитетите на финансиските институции за кредитирање на претпријатијата. Имено, порастот на економијата на една држава го прават растот на претпријатијата кои создаваат производи за широка потрошувачка и креираат нови работни места. Претпријатијата, за да ги зголемат своите капацитети и да прават поголеми инвестиции, а со тоа и повеќе работни места, имаат потреба од средства.

Поради пониските каматни стапки за кредитите кон правните лица, голем дел од финансиските институции имаат намален интерес за пласман на своите средства кај правните лица. Со тоа, во вкупното кредитно портфолио на ниво на државата ќе доминира кредитирањето на населението, што ќе го намали економскиот раст на државата.

Тука се наметнува прашањето, дали потрошувачкото ненаменско кредитирање е одговорно кредитирање?

Многу е важно кредитите кои се исплаќаат на населението да бидат искористени за суштински потреби кои ќе го подобрат квалитетот на животот, а не само за импулсивни консумеристичка потреби, односно истите да претставуваат инвестиција која за корисникот ќе има долготраен бенефит.

Банки

Сите НЛБ клиенти во регионот на ЈИЕ со пристап до Apple Pay

Објавено

на

Вчера НЛБ Банка Скопје ја лансираше услугата Apple Pay со што стана првата банка на пазарот која на своите клиенти им го овозможи овој сервис. НЛБ Групацијата истовремено ја лансираше Apple Pay и во своите банки во Босна и Херцеговина и Косово – последните пазари на НЛБ каде што оваа услуга сè уште не беше достапна, овозможувајќи ја Apple Pay за сите НЛБ клиенти во регионот на Југоисточна Европа.

Ова е значајна пресвртница која го одразува нашиот стремеж кон иновации и длабоката посветеност на НЛБ Групацијата кон регионот на Југоисточна Европа. Ова е повеќе од само технологија, ова е и пристап, вклученост и доверба. Ние го испорачуваме она што е најважно за нашите клиенти – едноставност, безбедност и брзина во секојдневните плаќања. – вели во своето видео-обраќање Антонио Аргир, член на Управниот одбор на НЛБ д.д.

Антонио Аргир, член на УО на НЛБ д.д.

Со оваа иницијатива, НЛБ Групацијата уште еднаш покажа дека е повеќе од финансиска институција, односно дека е двигател на промени, партнер кој ги отвора вратите на глобалните иновации за клиентите во регионот. Како што појаснува Аргир, зад овој успех стои долготрајна и стратешка заложба, интензивни преговори и постојано застапување на интересите на клиентите и пазарите пред глобалните технолошки партнери: Се залагавме, преговаравме и конечно го убедивме Apple да ги отвори овие пазари. Ова е нашата улога, ова е нашето влијание. И додека од овој потег имаат корист сите банки во регионот, токму нашата визија и решителност го овозможија тоа. – заклучува Аргир.

Практично, НЛБ Групацијата одигра клучна улога, Apple да ги отвори пазарите на Македонија, Косово и Босна и Херцеговина, со што овозможи рамноправен пристап до напредни решенија за плаќање на милиони луѓе во регионот. 

Клиентите на НЛБ Банка Скопје кои со нетрпение ја очекуваа Apple Pay веќе од вчера можат да ги дигитализираат своите НЛБ кредитни и дебитни картички на Visa и Master Card и да плаќаат брзо, безбедно и удобно во продавници, преку апликации и онлајн.

Продолжи со читање

Банки

ПРВО ПОЛУГОДИЕ ОД СОНИШТАТА ЗА КОМЕРЦИЈАЛНА БАНКА – добивка од 2,96 милијарди денари за шест месеци!

Објавено

на

Во периодот од 01.01. до 30.06.2025 година Банката од своето работење оствари позитивен финансиски резултат во износ од 2.960,1 милиони денари, наспроти остварениот позитивен финансиски резултат во истиот период минатата година во износ од 2.844,6 милиони денари, што претставува зголемување за 4,1%. Планираната бруто-добивка за првата половина од годинава е остварена со 114,9%.

Овој резултат е постигнат во услови на зголемени надворешни ризици, вклучително и геополитички тензии, нестабилност на светските пазари поради трговски бариери, и забавена економска активност кај главните трговски партнери на државата.

Кај домашната инфлација во последните месеци се забележува тренд на благо забрзување (во мај и јуни достигна ниво од 3,7% и 3,8% на годишно ниво), а Народната банка го задржа внимателниот пристап во водењето на монетарната политика.

Клучни показатели за профитабилност

  • Добивката пред исправка на вредност е 1,1% пониска од лани, главно поради:
    • Намалени капитални добивки од продажба на преземен имот
    • Загуби од тргување со хартии од вредност
    • Зголемени оперативни расходи
  • Вкупните приходи од работење изнесуваат 4.483,9 милиони денари (намалување од 0,4%)
  • Нето-приходите од камата бележат раст од 1,1% и планот е исполнет со 101,3%
  • Нето каматната маржа е намалена од 3,88% на 3,63% на годишно ниво
  • Нето-приходите од провизии и надоместоци се зголемени за 1,5%, реализирани со 105,7% од планот
  • Приходите од курсни разлики бележат значителен пораст од 20,3%, реализирани со 137,3% од планот
Останати приходи и расходи
  • Останатите приходи од работење изнесуваат 663,6 милиони денари (намалување од 9,3%)
  • Оперативните расходи се зголемени за 1,4%, главно поради повисоки трошоци за вработените
  • Нето исправката на вредност на финансиските средства е намалена за 32,8%, што се должи на подобрена кредитна дисциплина
  • Прокнижена е загуба поради оштетување на нефинансиски средства од 4,9 милиони денари.
Биланс на состојба

Вкупна актива

На 30.06.2025 година, вкупната актива на Банката изнесува 181.598,4 милиони денари, што е раст од 1,7% во однос на декември 2024 година. Планот е реализиран со 99,1%.

  • Парични средства и еквиваленти: раст од 8,0%, најмногу поради зголемено пласирање во НБРСМ
  • Средства за тргување: пад од 45,2% поради продажба на акции и пазарно усогласување
  • Финансиски средства по објективна вредност: раст на вложувања во инвестициски фондови
  • Кредити на банки: пад од 3,8% поради доспевање на депозити и нивно репозиционирање
  • Кредити кон нефинансиски друштва и домаќинства: раст од 4,7%, главно кај правните лица
  • Вложувања во хартии од вредност: намалени за 7,7% поради достасани обврзници
  • Преземени средства по ненаплатени побарувања: пад од 49,9%, со минимално учество во активата.
  • Обврски и капитал
  • Вкупни депозити: 156.685,2 милиони денари (раст од 1,3%), доминантно од домаќинства
  • Обврски по кредити: значителен пораст од 83,9%, главно од нови повлекувања преку различни кредитни линии, вклучувајќи GEFF III, GFF и ИФАД 2. Учество во вкупните обврски останува ниско (1,7%)
  • Акционерски капитал и резерви: достигнуваат 20.977,4 милиони денари (раст од 0,6%), со прераспределба на добивка од 2024 година.
Очекувања за претстојниот период

Макроекономските услови во кои Банката ја остварува својата активност во текот на 2025 година се условени од домашните политички случувања и од неизвесниот и непредвидлив глобален амбиент.

Иако генералните очекувања се дека движењата во рамки на домашната економија ќе
имаат позитивна насока, притисоците и зголемената неизвесност во рамки на глобалната економија упатуваат на потребата од внимателен пристап во обликувањето на очекувањата за 2025 година, при што се земени предвид проекциите објавени од
Министерството за финансии, Народната банка на Република С Македонија, ММФ и Светската банка.

Најновите макроекономски проекции на Народната банка, објавени во јуни 2025 година, прогнозираат раст на економијата од 3,0 % во 2025 година, во услови на понеповолно надворешно окружување. Се очекува главен носител на растот да бидат инвестициите,
потпомогнати од најавениот јавен инфраструктурен циклус, но и од приливот на странски инвестиции и солидната кредитна поддршка на корпоративниот сектор од страна на банките.

И понатаму се очекува макроекономската стабилност да се остварува преку одржување
на ценовната стабилност и стабилноста на номиналниот девизен курс на денарот во
однос на еврото. Во 2024 година просечната годишна инфлација достигна 3,5%, додека
за 2025 година најновите оцени на Народната банка упатуваат на проектирана стапка на
инфлација од 3,0%, наспроти октомвриските согледувања за инфлација од 2,5%.

Нагорните ризици околу инфлацијата се поврзани главно со цените на примарните
производи, коишто се под влијание на нестабилниот геополитички контекст, климатските фактори и глобалните протекционистички трговски политики, како и со домашните фактори коишто влијаат врз побарувачката.

Се очекува дека банкарскиот систем и натаму ќе обезбедува солидна кредитна поддршка, во услови на постепено забрзување на економскиот раст и стабилизирање на очекувањата. Кредитниот раст на крајот на 2024 година достигна 11,2%, додека согласно
најновите проекции од НБРСМ за 2025 година е проектиран на околу 9,0%. Како резултат на стимулативните услови за штедење, растот на расположливиот доход на населението, стабилните очекувања и јакнењето на довербата, како и мерките преземени од страна на Народната банка за натамошно поттикнување на штедењето, депозитите, како најзначаен извор на финансирање, на крајот од 2024 година остварија солиден годишен раст од 12,4 %, а во 2025 година се предвидува раст на депозитите од околу 7,5 %.

Комерцијална банка ќе ги презема сите неопходни активности за прилагодување кон
новонастанатите состојби, при што и во следниот период ќе биде фокусирана пред сѐ на
одржување на квалитетот на портфолиото и изнаоѓање флексибилни решенија на
барањата на клиентите, на ефикасно управување со трошоците, натамошна
дигитализација на процесите и модернизација на деловната мрежа, на навремено
усогласување со техничките барања за процесирање на плаќањата преку единствената
европска платежна област – СЕПА, на прилагодување на деловните процеси во
согласност со барањата на регулативата за платежни услуги и платни системи, како и со
регулативата за финансиски инструменти и обврски за транспарентност за издавачите
на хартии од вредност, унапредување на доброто корпоративно управување и на практиките за одржлив развој, на имплементација на систем за управување со ризиците од климатски промени и сл.

Продолжи со читање

Банки

Одржана редовна седница на Извршниот одбор за монетарната политика – Народна банка ја задржува каматната стапка на 5,35%

Објавено

на

На 29 јули 2025 година се одржа редовна седница на Извршниот одбор за поставеноста на монетарната политика на Народната банка. На седницата беа разгледани најновите податоци и информации за светската и за домашната економија и најновите случувања на меѓународните и на домашните финансиски пазари во контекст на поставеноста на монетарната политика.

На седницата беше одлучено каматните стапки да бидат непроменети, односно каматната стапка на благајничките записи да остане на нивото од 5,35%, а каматните стапки на депозитите преку ноќ и на 7 дена на нивоата од 3,95% и 4%, соодветно. Понудата на благајничките записи на редовната аукција ќе биде исто така непроменета, односно ќе изнесува 10 милијарди денари. Со ваквата одлука се задржува внимателниот пристап при водењето на монетарната политика, соодветно на условите во економијата и на ризиците коишто произлегуваат од надворешното и домашното окружување. Целокупниот сет досегашни мерки — тековните каматни стапки, промените кај задолжителната резерва и применетите макропрудентни мерки — е насочен кон одржување на ценовната стабилност на среден рок и кон зачувување на стабилноста на девизниот курс на денарот во однос на еврото. Во однос на поставеноста на монетарната политика во еврозоната, ЕЦБ на состанокот во јули донесе одлука за задржување на каматните стапки на тековното ниво.

Во услови на стабилен девизен пазар, движењето на инфлацијата и натаму е во центарот на вниманието и треба внимателно да се следи. Имено, во јуни 2025 година годишната стапка на инфлација забрза и изнесува 4,5%. Забрзувањето на годишната стапка на инфлација главно произлегува од повисокиот раст на цените на храната и на базичната компонента, пред сѐ под влијание на променливите ценовни движења кај овошјето и кај воздушниот транспорт. Истовремено, цените во рамките на енергетската компонента на инфлацијата и во јуни бележеа пад на годишна основа, но поумерено во споредба со мај. Годишната стапка на инфлација остварена во вториот квартал од годината е малку над проектираното ниво, што упатува на потребата од натамошна претпазливост. Од друга страна, најновите проекции за берзанските цени на примарните производи за наредниот период се ревидирани во надолна насока. И покрај тоа, неизвесноста околу идната динамика на цените на примарните производи на берзите е висока поради геополитичките тензии, позатегнатите трговски политики и климатските промени. Оттука, ризиците за идната динамика на инфлацијата и натаму постојат и се поврзани и со натамошната неизвесност од променливото надворешно окружување, но и со домашните фактори што влијаат врз побарувачката.

Состојбата на девизниот пазар и натаму е стабилна. На крајот на јуни, нивото на девизните резерви изнесува 4.697,6 милион евра, што е соодветно за одржување на стабилноста на курсот на домашната валута. Во однос на последните расположливи податоци од надворешниот сектор, остварувањата на менувачкиот пазар заклучно со јуни упатуваат на нето-приливи од приватните трансфери коишто се во согласност со очекувањата според априлската проекција, додека трговскиот дефицит остварен во април и мај засега е понизок од проекциите за вториот квартал. Во првиот квартал од 2025 година, тековите во билансот на плаќања се близу до очекувањата.

Во првиот квартал од 2025 година, економската активност и натаму расте и изнесува 3,0%, што е слично со остварувањата во претходните два квартала и во согласност со очекувањата. Расположливите високофреквентни податоци за вториот квартал од 2025 година главно упатуваат на забрзување на економскиот раст, поткрепено од поволните движења во градежништвото, индустријата и угостителството. Ризиците за растот во наредниот период од надворешното окружување се претежно надолни, што се поврзува со високата непредвидливост во услови на геополитички и трговски тензии. Во однос на домашното окружување, обемот и динамиката со којашто ќе се остваруваат домашните инфраструктурни проекти се едни од најважните фактори што ќе влијаат врз темпото на раст на домашната економија.

Остварувањата во монетарниот сектор покажуваат натамошна солидна кредитна поддршка на економијата, којашто е над очекуваната динамика. Во јуни депозитите и кредитите бележат солидни стапки на раст, коишто се повисоки од априлските проекции.

Општо земено, се задржува внимателниот пристап при водењето на монетарната политика, согласно најновите остварувања кај клучните макроекономски показатели и согледувањата за ризиците. Ризиците од надворешното окружување и натаму се изразени, а внимателно се следат и домашните фактори што можат да влијаат врз побарувачката, особено во услови на постојан пораст на реалните плати. Народната банка е подготвена да ги употреби сите расположливи инструменти и да преземе соодветни мерки за да придонесе кон одржување на стабилноста на девизниот курс на денарот во однос на еврото и на ценовната стабилност на среден рок.

Продолжи со читање

Популарно

Copyright © 2023 bankarstvo.mk. All Rights Reserved. Developed by Digital Orange