Во рамките на Втората фаза од Регионалната програма финансирана од ЕУ за натамошно зајакнување на капацитетите на централните банки од Западен Балкан, насочена кон исполнувањето на критериумите и условите за интеграција во Европскиот систем на централни банки (ЕСЦБ), Народната банка ја заокружи реализацијата на билатералната мерка за запознавање со Правилата на Европската централна банка за сметководствено евидентирање и финансиско известување на ЕСЦБ. Во октомври 2023 година и март 2024 година, Хрватската народна банка оствари две експертски мисии во Народната банка на Република Северна Македонија (НБРСМ) како дел од потребните подготвителни активности за приспособување на сметководствената евиденција и финансиското известување коишто сега се водат согласно со Меѓународните  стандарди за финансиско известување (МСФИ) кон специфичните правила и стандарди на ЕЦБ (ECB Accounting Guideline).

Во периодот од 12 до 14 јуни 2024 година, дел од вработените од Дирекцијата за финансии, сметководство и контрола остварија студиска посета на Хрватската народна банка и имаа можност да стекнат практично искуство за процесот на сметководствено евидентирање и финансиско известување во рамките на ЕСЦБ. Во рамките на студиската посета се сподели искуството на експертите од Хрватската народна банка  и се продлабочи знаењето на експертите од НБРСМ за потребните подготвителни активности за воведувањето на сметководствените политики во согласност со Правилата за сметководствени политики на ЕЦБ, се разгледаа практични примери за спроведување на сметководствените политики, како и предизвиците во финансиското известување од влезот во Европската Унија, воспоставување управувачко сметководство, како и организацијата на Дирекцијата за финансии и сметководство и Дирекцијата за контрола.

Беа обработени повеќе области меѓу кои: сметководствената евиденција и системот на финансиско известување во Хрватската народна банка, законските решенија поврзани со капиталот и резервите, вреднувањето на позициите од билансите и нивното евидентирање во согласност со сметководствените правила на Европската централна банка и разликите во однос на Меѓународните стандарди за финансиско известување – МСФИ, развивањето софтверски решенија, како и процесот на паралелно водење на сметководството на двата начина и известувањето во периодот пред приклучувањето на Хрватската народна банка во евросистемот.

Стекнатите сознанија од соработката со експертите на Хрватската народна банка, кои безрезервно ги споделија своите знаења, искуство и воспоставените практики, се од големо значење за НБРСМ во процесот на спроведување на подготвителните активности за примена на Правилата за сметководствени политики на ЕЦБ.

Со оваа студиската посета се заокружи остварувањето на билатералната мерка за сметководствено евидентирање и финансиско известување на централните банки во рамките на ЕСЦБ, којaшто беше дел од Втората фаза од Регионалната програма финансирана од ЕУ за зајакнување на институционалниот капацитет на централните банки на Западен Балкан, која започна да се остварува во септември 2022 година. Оваа тригодишна програма ја спроведува Германската централна банка како нејзин координатор, во партнерство со деветнаесет национални централни банки на Европскиот систем на централни банки (ЕСЦБ) и Европската централна банка (ЕЦБ). Европската Унија (ЕУ) додели 3 милиони евра за програмата од својот Инструмент за претпристапна помош (ИПА III).

Фонтаната Лотос во Градскиот парк во Скопје, која е урбан симбол на дружење, заедништво и солидарност на голем број генерации млади, е главната инспирација за визуелниот идентите на Halk EZ (Halk Easy), новиот пакет за млади на Халкбанк. Halk EZ има поинаков концепт односно освен банкарски услуги, на младите на возраст од 16 до 24 години, ќе им понуди и платформа за едукација, дружење, вмрежување и забава. Токму во таа насока, секоја боја од брендирањето асоцира на предвидените компоненти од пакетот, чија цел е да ги вклучи младите во многу активности кои ќе ги поттикнат нивните квалитети, знаења и вештини.

Брендирањето на Halk EZ се надоврзува на „Трајни културни вредности“, проект на Халкбанк посветен на промоција на вредните културни и уметнички дела од минатото, на што сега се додаде и фонтаната Лотос, која претставува архитектонски симбол на Скопје уште од нејзиното пуштање во употреба во 1971 година.

„Фонтаната Лотос во Градски парк отсекогаш претставувала синоним за социјализација меѓу младите низ многу генерации до денес. Поттикнати од лотусот како мемоар на безброј впишани приказни, овој дизајн се темели токму врз значењето на споменикот. Дизајнот е составен од геометриски форми кои јасно ја претставуваат нејзината градбена структура, а притоа преку стилизација прикажана е во духот на современието. Овој графички приказ е сочинет од богат колорит кој содржи дванаесет бои и секоја од нив е составен дел од севкупната приказна на HALK EZ“, вели Кристијан Јованоски, арт директор во Ефектива, агенцијата која го креираше визуелниот идентите на Halk EZ.

Фонтаната Лотос е дело на архитектката Мирјана Милановиќ-Волињец, се наоѓа на платото на влезот на Градскиот парк од страната на булеварот Илинден, а нејзиното корито има дијаметар од 10 метри. На оваа локација претходно имало мочуриште со бели лотосови цветови од каде се родила идејата за дизајнот на фонтаната.

Пакетот Halk EZ (Halk Easy) е креиран за да одговори на секојдневните потреби на студентите, средношколците, младите претприемачи кои водат брз и динамичен живот и ги користат дигиталните технологии. Тој нуди бесплатно мобилно и електронско банкарство, Visa бесконтактна картичка со која може да се повлекува готовина без надомест на сите банкомати во земјата и во странство, платежна сметка без трошоци за водење, и иновативни услуги како GarminPay, SmartSend, SmartCash.

Сите млади кои ќе станат дел од Halk EZ пакетот најдоцна до 4-ти јули, учествуваат во наградната игра „Со Halk EZ до Exit“ преку која ќе бидат доделени пет ВИП влезници за двајца на еден од најголемите музички фестивали во Европа.

Напорите и залагањата на Народната банка за олеснување на пристапот до финансиските услуги на населението се препознаени и од меѓународните институции како одличен пример на финансиска едукација и вклученост. И натаму треба да се вложуваат напори со цел натамошно зголемување на пристапот до финансии, којшто е предуслов за повисока економска активност и доход. Ова беше истакнато на состанокот помеѓу гувернерката Анита Ангеловска-Бежоска, и извршниот директор на Алијансата за финансиска вклученост (АФИ), Алфред Ханиг и нивните тимови.

Гувернерката Анита Ангеловска-Бежоска истакна на средбата дека Народната банка од 2013 година постојано придонесува кон јакнење на финансиската писменост во земјава.  Потребата за подобар пристап до финансиите особено дојде до израз во изминатите кризни години коишто во глобални рамки повеќе ги погодија жените, младите, другите ранливи групи, микро и малите претпријатија и руралните заедници.

„Во 2021 беше донесена првата национална Стратегија за финансиска едукација и финансиска инклузија, а во 2022 година финансиската писменост беше вклучена во стратегиските цели на Народната банка. Во рамките на централната банка е основана посебна Дирекција за заштита на потрошувачите и финансиска едукација, заради поттикнување на вклученоста и заштитата при користењето на финансиските услуги. Преку усвојувањето на новата законодавна рамка во платежната сфера, која стапи во сила од почетокот на минатата година е зацврстена и заштитата на правата на потрошувачите“, истакна гувернерката Ангеловска-Бежоска и додаде дека и покрај видливите подобрувања во нашата земја, сѐ уште постои јаз во споредба со развиените економии, како на пример со еврозоната, каде што процентот на возрасните кои користат платежна сметка е речиси 100%. Според последните податоци објавени од базата на Светската банка „Финдекс“, процентот на населението во нашата земја постаро од 15 години со пристап до финансиска сметка е зголемено од 74% во 2014 година на 85% во 2021 година.

Гувернерката Ангеловска-Бежоска порача дека еден од приоритетите на централната банка во областа на финансиската едукација и вклученост е обезбедување соодветна заштита на потрошувачите, поголема финансиска вклученост на жените, како и создавање услови за пристап до  зелени финансии. Во сите овие области Народната банка интензивно работи и презема соодветни активности. На почетокот на оваа година Народната банка стана членка на АФИ, која веќе започна да обезбедува поддршка во сите овие области, што е од големо значење за нас.

АФИ е мрежа на централни банки и финансиски регулатори, чија цел е да се унапреди финансиската вклученост, а нејзините заложби се преку заеднички напори и размена на искуствата, централните банки и меѓународните чинители да создадат можност за отворено, стратегиско и проактивно делување, за практична јавно-приватна соработка за продлабочување на финансиската вклученост во време на макроекономски и геополитички превирања.