Што е тоа што ги мотивира македонските граѓани најголем дел од заштедените пари да ги чуваат во банка? Логичниот одговор е сигурноста на нивните пари и каматните стапки што ги добиваат како принос на нивните орочени депозити. Во пресрет на традиционалното одбележување на Меѓународниот ден на штедењето 31 октомври, анализираме колкави се актуелните каматни стапки што ги нудат македонските банки за граѓаните за штедење во денари и во евра на рок од 12 или 13 месеци, зависно од понудата на секоја банка посебно. Дали тие се навистина атрактивни за да привлечат речиси седум милијарди евра заклучно се септември оваа година?

Дел од банките нудат повисоки камати со цел да привлечат заштеди на граѓаните, додека некои од банките и со релативно пониски каматни стапки успеваат да ги привлечат штедачите. Врз основа на актуелните каматни стапки, предничи Прокредит банка со својот промотивен депозит, со важност до 31 октомври, со кој на граѓаните им нуди каматна стапка од дури 3,2% за штедење во денари на период од 13 месеци. Овој депозит има и месечна исплата на камата, што значи клиентот не мора да чека на камата до истекот на рокот на орочување. Минималниот износ за орочување е 6.000 денари. За орочување во евра, Прокредит банка има промотивен депозит на 12 месеци со каматна стапка од 1,8%, исто така со месечна исплата на камата. 

Со Депозит фикс во УНИ банка штедачите на 12 месеци за денари добиваат каматна стапка од 3,1%, а за штедење во евра 2%.

Промотивниот депозит на Халкбанк, достапен до 31.12.2025 година, има каматни стапки од дури 3% за орочување денари на 13 месеци и 2% за орочување евра на истиот период. Карактеристично за овој продукт на Халкбанк е што бара минимален влог од 30.000 денари или 500 евра, нема можност за реорочување по истекот на 13-те месеци и пред истекот на периодот на орочување не е дозволено ниту делумно повлекување на средства ниту дополнителни уплати. 

Силкроуд банка, исто така, е во оваа група банки со својот продукт Премиум плус за нови орочени влогови. За влог во денари орочен на 13 месеци нуди каматна стапка од 2,85%, а за влог во евра орочен на 12 месеци каматата изнесува 2,10%.

Во Шпаркасе банка, во моментот, најатрактивнатакаматна стапка за денарски депозит орочен на 13 месеци изнесува 2,70% за минимален депозит од 3.000 денари, за кој исто така нема можност за делумно повлекување средства или за дополнителни уплати. За орочување во евра на истиот период, најповолната каматна стапка што ја дава оваа банка изнесува 0,70% за минимален влог од 100 евра.

Капитал банка нуди каматна стапка од 2,50% на 12 месеци за привлекување штедачи во денари, додека за штедење во евра на истиот период каматата изнесува 1,50%. Централна кооперативна банка со својот Хит депозит за орочување денари на 12 месеци дава каматна стапка од 2,20%, а за орочување евра има каматна стапка од 1,90%. 

Релативно пониски се каматните стапки на орочени депозити на 12 или 13 месеци во другите банки. Во Стопанска банка Битола, на пример, каматната стапка за орочен влог во денари на 13 месеци изнесува 1,80%, а во евра е 0,50%. Стандардниот орочен штеден влог во денари на 13 месеци во ТТК банка, пак, има каматна стапка од 1,55%, а во евра од 0,75%.

НЛБ банка има највисоки каматни стапки за Виолетовиот депозит со рок на орочување од 13 месеци, кои изнесуваат 1% за влог во денари, а 0,45% за влог во евра. Во Комерцијална банка каматната стапка на денарските депозити на 12 месеци изнесува 0,60%, а на тие во евра е 0,40%. 

Стопанска банка Скопје, пак, има депозитен производ со рок на орочување од 12 месеци, а со исплата на камата за 13 месеци. Висината на каматната стапка изнесува 0,50% за денарски депозити и 0,25% за депозити во евра.  

Последните податоци од Народната банка на Македонија покажуваат дека во август оваа година каматната стапка на новопримените депозити на домаќинствата на ниво на банкарски сектор изнесува 2,18% и бележи пад од 0,15 п.п. на месечна основа. „Надолната промена се должи на падот на каматните стапки на денарските депозити без валутна клаузула и на каматните стапки на депозитите во странска валута (за 0,14 п.п. и 0,06 п.п., соодветно). Кај каматната стапка на вкупните депозити на домаќинствата е забележан месечен пад од 0,01 п.п. и изнесува 2,14%. Притоа, падот произлегува од намалените каматни стапки на денарските депозити без валутна клаузула (за 0,02 п.п.), во услови на раст на каматните стапки на денарските депозити со валутна клаузула (за 0,01 п.п.) и непроменети каматни стапки на депозитите во странска валута. Споредено со август претходната година, каматната стапка на вкупните депозити на домаќинствата е зголемена за 0,21 п.п.)“, информира централната банка. 

Заклучно со септември, пак, вкупните депозити во земјата забележаа месечен раст од 0,3% и годишен од 13,2% најмногу поради растот на депозитите на секторот „домаќинства“.На крајот од септември оваа година, депозитите во денари достигнаа 231,9 милијарди денари и за една година се зголемени за 22%. Заштедите во евра изнесуваат 191 милијарда денари и на годишно ниво бележат раст од 4,8%.Најголем дел од заштедите во банките се краткорочни– дури 232 милијарди денари се депонирани на краток рок. Само 72,8 милијарди денари се долгорочни депозити до 2 години.

Финансискиот сектор во Македонија на крајот од 2024 година тежеше 1.083.036 милиони денари – рекордно ниво благодарение на годишниот раст на вкупните средства од 12,7%. Овој раст е побрз од оној во 2023 година (11% или 95.068 милиони денари).

Банките и натаму имаат доминантна позиција, додека другите финансиски институции придонесуваат минимално во финансискиот систем на државата. Иако во 2024 година се забележува рекорден раст на средствата на брокерските куќи и инвестициските фондови, тоа не е доволно за значително да се намали водечката улога на банките.

Според извештајот на Народната банка на Македонија за финансиската стабилност, банките со средства од 824.812 милиони денари учествуваат со 76,2% во вкупните средства на финансискиот сектор и со 86,9% во БДП. Учеството во БДП пораснало за 3,7 п.п. во однос на 2023 година, додека во структурата на секторот е минимално намалено за 1,5 п.п.

На второ место се пензиските фондови со 167.312 милиони денари – 15,4% од вкупните средства на секторот и 17,6% од БДП, со годишен раст од 20,5%.

Брокерските куќи забележуваат највисок раст на средствата од 87,6%, а инвестициските фондови раст од 61,7%. Овој тренд се должи на зголемената активност на граѓаните и компаниите на берзата и растот на цените на акциите. Сепак, нивното учество во секторот е скромно – инвестициските фондови 2%, а брокерските куќи 0,03%.

Во последните десет години, средствата на финансискиот систем се двојно зголемени, најмногу благодарение на банкарскиот систем и пензиските фондови. Во 2024 година, инвестициските фондови придонесоа со 7% во растот на системот, иако нивниот удел е само 2%. Лизинг секторот бележи раст од 29,3%, а друштвата за осигурување раст од 8,1%.

Според НБРМ, околу 80% од банките во земјата се во странска сопственост – 69,5% од странски банки, 7,4% од нефинансиски правни лица и 1,3% од физички лица. Странски капитал доминира и кај друштвата за осигурување (71,4%) и кај друштвата за управување со пензиски фондови (86,6%). Финансиските друштва и друштвата за управување со инвестициски фондови се со поделена сопственост, додека брокерските куќи се претежно домашни.

Учеството на финансискиот сектор во БДП пораснало на 114,1% во 2024 година (раст од 7,1 п.п.), но НБРМ укажува дека нивото на финансиско посредување сè уште е ниско во споредба со земјите од Централна и Југоисточна Европа.

Иако структурата на финансискиот сектор е едноставна и слабо поврзана меѓу сегментите, што го прави поотпорен на надворешни шокови, тоа воедно ја ограничува неговата улога во поддршката на економскиот раст.

Во 2024 година бројот на финансиски институции се намалил од 172 на 166, со осум помалку финансиски друштва, а два нови инвестициски фондови.

НБРМ наведува дека финансискиот систем во земјата има релативно едноставна структура – со малку сложени финансиски инструменти, ниска поврзаност меѓу сегментите и ограничени ризици за прелевање од еден сектор во друг. Банкарскиот систем останува клучен за финансиската стабилност, бидејќи во него се концентрирани заштедите и средствата на повеќето финансиски институции.

Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е строго забрането без претходно писмено одобрение и е предмет на условите наведени на следниот линк.

Потрошувачките кредити се враќаат на сцена со пониски каматни стапки и низа промотивни услови. Банките мудро ги следат
трендовите и потребите на граѓаните, кои покажуваат зголемен интерес за поголеми трошоци како реновирање на домот, купување техника или финансирање на лични проекти.

Во трката за привлекување кредитокорисници банките не се натпреваруваат само со висината на каматната стапка, туку сè повеќе нудат промотивни услови, поедноставени процеси на аплицирање и дополнителни поволности, како ослободување од одредени трошоци и полиси за осигурување.

За клиентите, тоа значи дека е корисно да направат внимателна споредба и избор на кредит според нивните потреби и финансиски можности.

Оваа анализа ги прикажува актуелните понуди на потрошувачки кредити од македонските банки – кој нуди најниска фиксна каматна стапка, каде има најдолг рок на отплата, какви дополнителни трошоци треба да се земат предвид и кои промотивни услови можат да направат вистинска разлика за клиентите.

УНИ банка
Потрошувачките кредити на УНИ банка (онлајн и регуларниот) имаат каматна стапка од 4,5%, фиксна за целиот период на отплата до 95 месеци. Оваа каматна стапка доаѓа со кредит со ризико осигурување, а кредитот доаѓа со максимален износ од 1,5 милиони денари. Секако, услов е кредитокорисникот да зема плата преку УНИ банка.

Прокредит банка
Промотивниот потрошувачки пакет на Прокредит банка нуди потрошувачки кредит со најниска каматна стапка, фиксна од 4,9% за целиот период на отплата. Во овој пакет е вклучена и кредитна картичка за корисникот и дозволено пречекорување. Полиса за осигурување не е потребна, ниту пак гаранти и нотарски заверки. Дополнителен трошок се провизијата од 1% (минимум 4.500 денари) и апликацијата од 1.000 денари.
Кредитот е со максимален износ до 1,5 милиони денари и со рок на отплата до 95 месеци, а е достапен и за нови приматели на плата во Прокредит банка, кои може да го искористат и за рефинансирање на кредити во други банки.

Комерцијална банка
Потрошувачкиот кредит на Комерцијална банка е со каматна стапка од 4,9% фиксна за првите 3 години и 5,9% променлива за останатиот период до 95 месеци. Комерцијална овозможува одложена отплата во првите 6 месеци и максимален износ на кредитот до 2 милиони денари, што е повеќе во споредба со понудите на другите две банки погоре. Кредитот со овие услови доаѓа со вклучено животно осигурување или осигурување при неможност за отплата.

Капитал банка
Под 5% се и каматните стапки на Премиум + потрошувачкиот кредит на Капитал банка, но за овој кредит може да аплицира само лице со месечни примања поголеми од 45.000 денари. Овој кредит има грејс период од 6 месеци, каматна стапка од само 2,9% во наредните 18 месеци и од 4,77% променлива за останатиот период на отплата, кој е до 95 месеци. Кредитот е со максимален износ од 1,8 милиони денари. Дополнителни трошоци се провизија за одобрување од 2%, питоа 0,20% административен надомест, 200 денари административен надомест за користење на податоци од Македонско Кредитно Биро и 600 денари трошок за аплицирање.

Халкбанк
Со фиксна каматна стапка од 5%, Потрошувачкиот кредит на Халкбанк со рок на отплата до 95 месеци исто така може да биде интересен за граѓаните. Овој кредит доаѓа со задолжителна полиса за осигурување од незгода, траен инвалидитет над 50%, невработеност и боледување, а корисникот треба да прима плата во Халкбанк и да биде вработен на неопределено.
Потрошувачкиот кредит на Халкбанк е со максимален износ до 1,5 милиони денари и нема провизија за обработка на кредитот и за предвремена ликвидација. Дополнителен трошок се 450 денари за проверка во Кредитно биро и 500 денари за апликација за кредит.

ТТК банка
До 31 јануари 2026 година, Смарт потрошувачкиот кредит на ТТК банка има фиксна каматна стапка од 5,0% со вклучена осигурителна полиса. Кредитот е со максимален износ до 1,5 милиони денари и со рок на отплата до 95 месеци. Наменет е за кредитокорисници со исклучително добра кредитна историја.

Шпаркасе банка
Ако се гледа висината на каматната стапка, следен е Потрошувачкиот кредит на Шпаркасе банка со фиксна каматна стапка од 5,2% за 95 месеци, колку што изнесува мајсималниот рок на отплата. За разлика од претходните два, овој кредит овозможува поголема потрошувачка моќ до 2,4 милиони денари. Имате можност и за намалување на каматната стапка доколку аплицирате за нови револвинг производи или за зголемен износ на постоечки. Потрошувачкиот кредит на Шпаркасе банка доаѓа со полиса за животно/неживотно осигурување.

Силк роуд банка
Со Фикс премиум потрошувачкиот кредит на Силк роуд банка добивате фиксна камата од 5,45% за целиот период на отплата, кој како и кај повеќето други банки е до 95 месеци. Услов за оваа каматна стапка е животно осигурување или осигурување во случај на неможност за враќање на кредит за вработени и осигурување од незгода за пензионери. Банката при одобрување на кредитот наплаќа 2%, максимум 2.000 денари провизија за администрирање на кредитот и 800 денари надомест за разгледување и обработка на барање. Дополнителен трошок се и нотарските трошоци за износ на кредит над 600.000 денари.

НЛБ банка
Онлајн кредитот НЛБ мКлик е со максимален износ до 1,5 милиони денари и со фиксна каматна стапка од 5,70 % за целиот период на отплата, која може да биде до 95 месеци. За овој кредит не треба обезбедување и осигурителна полиса, а нема ни трошоци за апликација и предвремена отплата. Се плаќа само манипулативен трошок од 500 денари.

Стопанска банка Скопје
Најповолните услови за потрошувачкиот кредит до 1,5 милиони денари од Стопанска банка Скопје се за кредит со вклучено животно осигурување, кој е со промотивни услови во моментот. Фиксната каматна стапка за првите две години изнесува 4,7%, ано за останатиот период е 7,65% за клиенти што примаат плата или пензија во оваа банка. Во промотивниот период кредитот е без административни трошоци.

Стопанска банка Битола
Во Стопанска банка Битола каматните стапки на потрошувачките кредити се повисоки и се движат ид 6,5% до 7,9% во првата година, а потоа се променливи и повисоки.

Централна кооперативна банка се уште нема ажурирани податоци за овој период.

Преземањето на авторски содржини (текстови и фотографии) од оваа страница е строго забрането без претходно писмено одобрение и е предмет на условите наведени на следниот линк.