Сониа Виеира, регионален директор за Европа во Engine by Starling, на конференцијата „Reinventing Banking for the Digital Age“ зборуваше за тоа како Starling Bank – лидер на дигиталната трансформација во британското банкарство – успеа да ја претвори технологијата во конкурентска предност и подобро клиентско искуство.

Од класично до дигитално банкарство

Сè започнува со Ен Боден, поранешна банкарка со повеќе од 30 години искуство, која одлучи да ја напушти корпоративната кариера и да создаде банка која служи на луѓето, а не на бирократијата. Така се роди Starling Bank, првата целосно дигитална банка во Велика Британија која успеа да комбинира лојалност на клиентите и профитабилност.

Со над 4 милиони клиенти и оперативни трошоци трипати пониски од традиционалните банки, Виеира потенцира дека технологијата не е трошок, туку темел на раст, доверба и ефикасност.

Engine by Starling – платформа за глобална дигитална трансформација

Успехот на Starling доведе до создавање на Engine – технолошка платформа која им овозможува на банки ширум светот да ја користат истата инфраструктура за брза дигитална трансформација.

Клучните принципи на Engine се:

– одлично клиентско искуство – едноставно, интуитивно и транспарентно;

– внатрешна ефикасност – овластување на вработените преку интегриран систем;

– брзина и флексибилност – способност за брзо реагирање на нови пазарни можности.

Виеира истакна дека Engine не гради банки, туку двигатели што им овозможуваат на банките да се движат со брзината на своите клиенти.

Глобално присуство: од Велика Британија до Балканот

Виеира сподели примери за успешна имплементација на Engine. Во Австралија, помогнале во креирање на нова дигитална единица во стара банка со 150-годишна историја, процес кој траел помалку од една година. На Балканот, Salt Bank, дигиталната филијала на Banca Transilvania во Романија, постигнала пазарен удел од 4% за шест месеци и се искачила меѓу топ 10 банки во земјата, со над 500.000 клиенти.

Клучот за успех според Виеира бил интегриран систем кој ги обединува сите услуги, човечки контакт преку 24/7 центар со реални советници и иновативен модел на лојалност – првите 8.000 клиенти станале „основачи“ со посебни привилегии и учество во сопственоста.

Банкарството на иднината: AI, податоци и човечки вредности

Виеира заклучи дека дигиталната ера не ја заменува човечката врска, туку ја засилува со технологија што ја разбира индивидуалноста на клиентот. Банките на иднината ќе бидат AI-driven, но value-led, потпирајќи се на податоци, но водени од човечки вредности.

Таа порача до регионалните банки: Не чекајте технологијата да ве стигне – станете дел од неа.

Земјите од Западен Балкан, ја започнаа завршната фаза на подготовки за воведување заедничка инфраструктура за инстант плаќања по примерот на европскиот систем TIPS. Новиот платежен систем, кој треба да започне со работа на 20 јули 2026 година, ќе овозможи пресметка и порамнување на трансакции во реално време, за само десет секунди, и претставува клучен чекор кон модернизација на платежните услуги и поголема финансиска интеграција на регионот.

Вицегувернерката на Централната банка на Црна Гора, Зорица Калезиќ, потсети дека остатокот од светот веќе длабоко е навлезен во ерата на инстант плаќањата:

„Денес живееме во свет во кој 106 земји веќе имаат инстант плаќања. За жал, во регионот, освен Србија, ниту една земја нема таква можност.“

Калезиќ посебно укажа на фактот дека трошоците за трансакции преку граница меѓу земјите од регионот се меѓу највисоките на европскиот континент.

„Кога станува збор за трансакциски надоместоци преку граница, мораше да бидеме многу транспарентни. Тие беа највисоки на европскиот континент. На пример, за испраќање на 20.000 евра од Црна Гора до компанија во Северна Македонија, трошокот изнесуваше 1,4% од вредноста на средствата. За испраќање на 5.000 евра, трошокот беше 1,1%. Според податоците на Светската банка, тие трошоци изнесувале околу 0,18% односно 0,38% од вредноста, но сè уште зборуваме за многу високи надоместоци.“

Патот кон TIPS клон

Земјите од регионот инспирација пронајдоа во нордискиот модел P27, азиските платежни врски и системот RT1. Во еден момент, поставено беше прашањето зошто да не побараат од Европската централна банка да им овозможи „клон“ на TIPS системот.

„На почеток бевме одбиени, но на крајот сфатија дека можеме да бидеме многу добар пилот за потенцијално идно проширување на TIPS системот на уште поголеми пазари“, наведува Калезиќ.

Во јуни 2024 година, Европската централна банка го одобри воведувањето на TIPS клон во регионот, а Банката на Италија, како еден од операторите на TIPS, ја презеде задачата за развој на инфраструктурата. Тие се институција која ќе биде задолжена за порамнување на трансакциите и прецизно клонирање на TIPS, додека земјите една по една се приклучуваа. Денес, во регионот имаме пет земји: Албанија, Косово, Северна Македонија, Босна и Херцеговина и Црна Гора.

Народната банка и Агенцијата за катастар на недвижности денеска потпишаа Меморандум за соработка, со кој се воспоставува рамка за унапредена размена на податоците и информации од заемен интерес, во функција на подобрување на аналитичките и институционалните активности на двете институции.

Меморандумот, кој го потпишаа гувернерот на Народната банка, д-р Трајко Славески, и директорот на Агенцијата за катастар на недвижности, Иван Живковски, претставува основа за систематска и безбедна размена на информации, пред сѐ од Регистарот на цени и закупнини што го води Катастарот како дел од Геодетско-катастарскиот информациски систем.

Преку оваа соработка, Народната банка ќе ги збогати анализите на ризиците од пазарот на недвижности како важен сегмент во рамки на нејзините активности за придонесување кон постигнување и одржување на финансиската стабилност.

Овој документ е одраз на заемната определба на Народната банка и Агенцијата за катастар на недвижности за интензивирање на меѓуинституционалната соработка, базирана на принципите на професионалност, транспарентност и ефикасност, во насока на унапредување на квалитетот на податоците и политиките од јавен интерес.