Во време кога корпоративната одговорност сè повеќе се сведува на зборови и кампањи, Flex Group избра да зборува со дела. Во месецот посветен на женското здравје, групацијата обезбедува бесплатни превентивни прегледи на дојка за сите свои вработени жени.

Flex Group, која ги обединува Flex Credit, Zemi Pari, Flex Broker, NAN и Flex Pay, денес брои речиси 400 вработени, од кои над 90% се жени. Со оваа иницијатива, групацијата испраќа силна порака дека грижата за вработените започнува со нивното здравје, како физичко, така и ментално. Наместо да чекаат институционални решенија или масовни акции, Flex Group ја презема одговорноста да овозможи превенција таму каде што може да направи вистинска разлика, на работното место.

„Во групации каде што жените се срцето на секојдневното функционирање, ваквите чекори не се само социјално одговорни, туку се и нужни. Превенцијата не смее да биде привилегија“, вели Јоана Спасовска, генерален директор на Flex Credit.

Во услови кога податоците за доцна дијагностицирање на рак на дојка во Македонија сè уште се загрижувачки, иницијативи како оваа се пример за тоа како приватниот сектор може да биде двигател на позитивни промени. Без многу бучава, но со искрена грижа и конкретни мерки.

Во времето пред дигиталната ера, смртта значеше апсолутен крај. Единствениот начин некој да продолжи да живее во сеќавањата на другите беше преку песни, спомени или историја. Но денес, технологијата и вештачката интелигенција го менуваат и тоа, па така смртта повеќе не мора да значи исчезнување.

Дигиталното јас што не умира

Кога човек ќе почине, неговото тело исчезнува — но не и неговото дигитално присуство. Фотографии, пораки, коментари, видеа и профили на социјалните мрежи остануваат живи со години, па дури и со децении по заминувањето.

Она што пред неколку години звучеше како сценарио од серијата Black Mirror денес е реалност: можно е некој да ве „врати“ во дигитална форма, без ваша дозвола.

Растот на дигиталната задгробна индустрија

Таквите „враќања“ веќе се претвораат во цела индустрија позната како Digital Afterlife Industry (DAI) – дигитална задгробна индустрија. Таа опфаќа услуги кои овозможуваат дел од нас да остане активен и достапен и по смртта – од управување со дигиталниот имот до сложени AI модели што го имитираат говорот и однесувањето на починатите.

Според анализата на Zion Market Research, глобалниот пазар на дигитално наследство во 2024 година вреди околу 22,5 милијарди долари, а се очекува да достигне дури 80 милијарди долари до 2034 година, со годишен раст од околу 13–14%.

Мртвиот интернет

Мртвите се сè поприсутни на интернет. Во 2012 година се проценуваше дека бројот на профили на починати корисници на Facebook расте за околу 19.000 дневно. До крајот на векот, можно е профилите на починати да го надминат бројот на живи корисници, претворајќи го Facebook во дигитална гробница.

Според истражување на Öhman & Watson (2018), бројот на профили на починати би можел да надмине 4,9 милијарди до 2100 година, дури и ако повеќе не се додаваат нови корисници.

Deadbot технологијата – оживување преку алгоритам

Зад идејата за дигитално „оживување“ стои сложена комбинација на технологии. AI системите собираат податоци од пораки, фотографии, видеа и објави на социјални мрежи, за потоа да создадат модел што го имитира стилот на пишување, гласот и мимиката на конкретната личност.

Така настануваат таканаречените deadbots – дигитални реплики на починати лица кои можат да „разговараат“ со живите, како chatbot, аудио или видео аватар.

Кој стои зад дигиталната реинкарнација

Првиот ваков проект, Eternime, се појави уште во 2014 година, со идеја да создаде дигитална бесмртност. Денес постојат бројни компании: HereAfter AI – овозможува снимање лични приказни и интервјуа кои стануваат интерактивни спомени. Replika – AI сопатник кој често се користи и како дигитална замена за починатите. StoryFile и Seance AI – овозможуваат видео-разговори со дигитални копии на личности. Дури и Microsoft има патент за chatbot што го имитира однесувањето на конкретна личност преку нејзините податоци од социјалните мрежи.

Комерцијализација на смртта и правни дилеми

Дигиталното наследство отвора и сериозни етички прашања. Според GDPR, правилата за заштита на лични податоци не важат за починати лица. Некои земји, како Франција, се обидуваат да воведат дополнителни механизми за заштита, но заедничка европска рамка сè уште нема.

Експертите предупредуваат дека е потребен јасен правен режим кој ќе ја регулира постапката со посмртни податоци, согласноста и ограничувањата за нивна употреба.

Емоции, технологија и манипулација

Зошто луѓето би сакале да го продолжат својот дигитален живот? Некои сакаат да остават порака за идните генерации, други бараат утеха по загуба. Но психолозите предупредуваат дека оваа илузија на присутност може да го отежне процесот на тагување и да создаде зависност од „виртуелните сенки“ на починатите.

Првиот покојник во судница

Во 2025 година во Аризона е забележан првиот случај каде што AI-клон на починато лице сведочел во судница. Моделот бил трениран на снимки од вистинскиот човек, а deepfake технологија го прикажала како постара верзија од себе. Судот изјавил дека оваа „изјава“ делумно влијаела на пресудата — и го отвори прашањето: дали дигиталните покојници треба да имаат право на глас?

Извори:

(Bankar.me)

(Lidermedia.hr)

Со неверојатен подвиг што инспирира и остава без зборови, македонката Радмила Јованова успешно ја заврши Tor des Géants, една од најекстремните и најпредизвикувачки планински трки во светот.

Оваа ултрамаратонска авантура опфаќа 336 километри и над 26.000 метри висинско искачување, а Радмила ја совлада за вкупно 141 час, 10 минути и 43 секунди. Со тоа таа не само што ја тестираше границата на човечката издржливост, туку и докажа што значат истрајност, дисциплина и ментална сила.

По овој подвиг, Радмила беше пречекана од менаџментот на институцијата каде работи, кој ѝ оддаде признание за успехот. Во инспиративна средба, таа лично сподели дел од искуствата и предизвиците со кои се соочила на трката – од физичката издржливост до менталната борба и волјата да се продолжи тогаш кога изгледа невозможно.

Tor des Géants е позната како една од најтешките трки во светот, каде натпреварувачите се соочуваат со екстремни услови, недостиг на сон и постојана борба со физичката и менталната исцрпеност. Радмила успеа да ги надмине сите пречки и да стигне до целта, покажувајќи дека храброста е тивка.

Овој успех претставува многу повеќе од спортски резултат – тоа е животна лекција за истрајност, фокус и верба во себе. Радмила со својот пример докажа дека прашањето „Што ако можеш сè?“ не е само мотивациски слоган, туку реалност за оние што имаат храброст да сонуваат и да се борат до крај.

Извор: (НЛБ Банка)