Криптовалутите се дигитални или виртуелни средства кои користат криптографија за обезбедување на трансакциите, контролирање на создавањето на нови единици и проверка на преносот на средства. Тие функционираат независно од традиционалните банки или централните власти и се базирани на технологијата наречена блокчејн (blockchain).

Блокчејн технологијата е децентрализирана дигитална книга (ledger) која ги снима сите трансакции со криптовалути на повеќе компјутери ширум светот. Секој запис (блок) содржи група на трансакции, а блоковите се поврзани заедно во линиска низа (chain), формирајќи „блокчејн“. Бидејќи блокчејнот е децентрализиран, нема потреба од централен авторитет за верификација на трансакциите. Ова ја зголемува безбедноста и транспарентноста.

Криптовалутите може да се користат за купување на производи и услуги, инвестиции, или тргување на берзи за криптовалути. Тргувањето со криптовалути функционира слично како и тргувањето со акции или валути. Корисниците можат да ги купат или продадат криптовалутите на разни платформи по различни цени во зависност од побарувачката и понудата.

И додека сме сведоци дека е се поголема адаптацијата на криптовалутите во реалниот свет, се поставува прашањето дали во Македонија тргувањето и поседувањето криптовалути е легално и законски?

Во нашата држава тргувањето и поседувањето на криптовалути или виртуелни средства е легално, додека законски е парцијално регулирано со Законот за спречување на перење пари. Во моментов, земјата нема конкретна регулатива што ги забранува криптовалутите, но исто така нема и детален закон што директно го регулира нивното користење. Ова значи дека граѓаните можат да купуваат, продаваат и тргуваат со криптовалути на сопствен ризик.

Што се однесува до легализацијата на парите добиени од криптовалути, ако во сегашната легислатива се прифати терминот виртуелни средства кои претставуваат нематеријален имот и не претставуваат платежно средство тогаш постои даночна регулација преку постојниот закон за персонален данок односно личен данок на доход. Остварените добивки се третираат како капитални добивки идентично како и останатите хартии од вредност како што се акции и слично.

Легализирањето на остварените добивки од продажбата на криптовалути обично се прави преку декларирање на тие средства пред даночните власти. Еве ги основните чекори:

1. Декларирање на добивките: Во Северна Македонија, капиталните добивки (вклучувајќи ги и оние од криптовалути) се предмет на оданочување. Потребно е да ги пријавите добивките во годишната даночна пријава што ја доставувате до Управата за јавни приходи (УЈП).
2. Плаќање данок: Во моментов, даночната стапка за капитални добивки во Северна Македонија е 15%. Оваа даночна стапка се плаќа само на остварените капитални добивки, но не и на вложените средства. Сепак, треба да се консултирате со даночен советник или да ја проверите веб-страницата на УЈП за да добиете најнови информации.
3. Документација: Зачувајте ја целата документација за вашите трансакции со криптовалути, вклучувајќи ги потврдите за купување и продажба, бидејќи тоа ќе ви помогне да ги докажете вашите добивки и да го пресметате данокот кој треба да го платите со цел парите кои ги имате добиени по основ на капитална добивка да можете целосно да ги легализирате и да ги префрлите на вашата трансакциска сметка во банка.