Останато
[Конференција INFINTECH 2025]: Западен Балкан се подготвува за воведување на регионален TIPS клон до 2026 година
Земјите од Западен Балкан, ја започнаа завршната фаза на подготовки за воведување заедничка инфраструктура за инстант плаќања по примерот на европскиот систем TIPS. Новиот платежен систем, кој треба да започне со работа на 20 јули 2026 година, ќе овозможи пресметка и порамнување на трансакции во реално време, за само десет секунди, и претставува клучен чекор кон модернизација на платежните услуги и поголема финансиска интеграција на регионот.
Вицегувернерката на Централната банка на Црна Гора, Зорица Калезиќ, потсети дека остатокот од светот веќе длабоко е навлезен во ерата на инстант плаќањата:
„Денес живееме во свет во кој 106 земји веќе имаат инстант плаќања. За жал, во регионот, освен Србија, ниту една земја нема таква можност.“
Калезиќ посебно укажа на фактот дека трошоците за трансакции преку граница меѓу земјите од регионот се меѓу највисоките на европскиот континент.
„Кога станува збор за трансакциски надоместоци преку граница, мораше да бидеме многу транспарентни. Тие беа највисоки на европскиот континент. На пример, за испраќање на 20.000 евра од Црна Гора до компанија во Северна Македонија, трошокот изнесуваше 1,4% од вредноста на средствата. За испраќање на 5.000 евра, трошокот беше 1,1%. Според податоците на Светската банка, тие трошоци изнесувале околу 0,18% односно 0,38% од вредноста, но сè уште зборуваме за многу високи надоместоци.“
Патот кон TIPS клон
Земјите од регионот инспирација пронајдоа во нордискиот модел P27, азиските платежни врски и системот RT1. Во еден момент, поставено беше прашањето зошто да не побараат од Европската централна банка да им овозможи „клон“ на TIPS системот.
„На почеток бевме одбиени, но на крајот сфатија дека можеме да бидеме многу добар пилот за потенцијално идно проширување на TIPS системот на уште поголеми пазари“, наведува Калезиќ.
Во јуни 2024 година, Европската централна банка го одобри воведувањето на TIPS клон во регионот, а Банката на Италија, како еден од операторите на TIPS, ја презеде задачата за развој на инфраструктурата. Тие се институција која ќе биде задолжена за порамнување на трансакциите и прецизно клонирање на TIPS, додека земјите една по една се приклучуваа. Денес, во регионот имаме пет земји: Албанија, Косово, Северна Македонија, Босна и Херцеговина и Црна Гора.
Останато
Започна исплатата на повратот од „Мој ДДВ“, средствата до крајот на ноември
Граѓаните кои скенирале фискални сметки преку апликацијата „Мој ДДВ“ во наредните денови ќе ги добијат повратните износи директно на своите трансакциски сметки, информира Управата за јавни приходи (УЈП), по реакциите во јавноста дека исплатата за последниот квартал доцни.
Од УЈП информираат дека обработката на податоците е во завршна фаза и дека најголем дел од барањата се веќе проверени и одобрени, а исплатите ќе се реализираат етапно за да се избегнат технички оптоварувања, при што целиот процес ќе биде завршен најдоцна до крајот на ноември.
„Сите граѓани кои ги исполнуваат условите за поврат на ДДВ и навремено ги имаат скенирано фискалните сметки ќе ги добијат средствата на своите сметки, без потреба од дополнителни постапки или пријави“, информираат од УЈП, апелирајќи граѓаните редовно да ги проверуваат податоците во апликацијата и точноста на внесените трансакциски сметки.
Исплатата доаѓа во пресрет на новогодишните празници и се очекува да придонесе за зголемена ликвидност кај домаќинствата и поинтензивна потрошувачка во последниот месец од годината.
Програмата „Мој ДДВ“ останува еден од клучните механизми за намалување на сивата економија и поттикнување на фискалната дисциплина, при што државата на граѓаните им враќа дел од платениот данок за пријавените фискални сметки, со што се стимулира користењето на безготовински плаќања и транспарентноста во прометот.
Бизнис
Исплатата на К-15 се одвива забрзано: Работодавачите досега исплатиле над 3,7 милијарди денари
На нешто повеќе од еден месец пред истекот на законски утврдената обврска за исплата на регрес за годишен одмор (К-15), податоците на Управата за јавни приходи покажуваат дека фирмите веќе исплатиле над 3,7 милијарди денари во бруто-износ, при што се уплатени и 372 милиони денари данок на личен доход.
Според анализата на УЈП, просечниот исплатен износ годинава изнесува 24.290 денари, што е значително над минимално пропишаната сума од 18.141 денари. Дел од работодавачите исплаќаат повисоки износи, што ја зголемува просечната вредност на регресот.
Досега, обврската ја исполниле 11.046 работодавачи, кои исплатиле К-15 на вкупно 137.840 работници, што претставува нешто повеќе од една четвртина од вкупниот број компании кои минатата година ја извршија исплатата , а тој број изнесувал над 40.000 работодавачи.
Регресот за годишен одмор се исплаќа во периодот од 1 јули до 31 декември, а неговата минимална сума изнесува 40% од просечната тримесечна нето-плата во државата.
Овие податоци укажуваат на стабилен динамички почеток на исплатите, со очекување интензитетот значително да се зголеми во последниот квартал, кога традиционално најголем број компании ја исполнуваат оваа законска обврска.
Анализи
Минималецот во Македонија далеку зад регионот – синдикатите бараат итни реформи
Сојузот на синдикати на Македонија (ССМ) соопшти дека според нивните пресметки, минималната плата во земјата од март 2026 година ќе се зголеми само за околу 1.600 денари, во рамки на законското усогласување со растот на просечната плата на годишно ниво. Тоа значи дека минималецот би достигнал околу 26.000 денари, далеку под очекувањата на синдикатите, кои бараа итно зголемување на најмалку 600 евра.
Според ССМ, дури и со ова усогласување, Македонија ќе остане со убедливо најниска минимална плата во регионот. Од таму потсетуваат дека политички претставници претходно најавија зголемување од 2.000 денари, но расчекорот меѓу најавите и реалниот ефект повторно ја отвора дебатата за куповната моќ и достоинствените примања.
Во споредба со соседството, јазот станува уште поочигледен:
- Косово – минималната плата се зголемува од 350 на 500 евра во две фази: 425 евра од јануари 2026, 500 евра од јули 2026.
- Албанија – од 1 јануари 2026 минималната плата ќе изнесува 500 евра; Владата ќе субвенционира дел од трошоците за осигурување на приватниот сектор во износ од 90 милиони евра.
- Србија – минималецот изнесува 500 евра од октомври 2025, а од јануари 2026 се зголемува на 550 евра.
- Република Српска – минималната плата од јануари 2026 ќе варира од 512 до 743 евра, во зависност од степенот на квалификација.
- Босна и Херцеговина – минималната плата за 2025 година изнесува 511 евра.
- Црна Гора – минималецот е 600 евра за работници со средно образование, односно 800 евра за работници со високо образование.
ССМ остро реагира дека владините политики, заедно со поддршката на дел од работодавачите и одредени синдикални организации, создаваат притисок за одржување на ниско ниво на платите.
„Жалосно е што некои синдикати, како КСС, се форсираат да бидат репрезентативни само за да не се дозволи реално зголемување на примањата“, наведуваат од ССМ.
Пазарните аналитичари посочуваат дека динамиката на растот на минималната плата ќе биде еден од клучните фактори за домашната побарувачка, продуктивноста и конкурентноста на економијата во наредниот период, особено во услови на забрзано усогласување на платите во регионот и растечка миграција на работната сила.
-
Продуктипред 2 месециMastercard до 2030 ќе ги замени бројките на картичките со токени
-
Продуктипред 2 месециЌе ни донесе ли септември нова банка со Apple Pay?
-
Продуктипред 2 месециХалкбанк со Промо депозит по повод месецот на штедење
-
Осигурувањепред 2 месециДигитализацијата во осигурувањето: SignPlus како пример за модерно и безбедно е-потпишување
-
Банкипред 2 месециСЕПА во Македонија: Брзи, поевтини и дигитални плаќања во Европа од 7 октомври
-
Анализипред 2 месециАНАЛИЗА: Потрошувачките кредити повторно во фокус: пониски камати, промоции и полесно аплицирање
-
Банкипред 2 месециСрпската банка што ја купува Стопанска банка а.д. Битола најави изградба на облакодер од 35 ката за свое ново седиште!?
-
Банкипред 1 месецХалкбанк со промотивна понуда за потрошувачки кредит





