Бизнис
Преку-граничната е-трговија – неискористен потенцијал за Македонија и Балканот

Е-трговијата во Северна Македонија и Западен Балкан бележи континуиран раст, поттикнат особено од пандемијата, но нивото на развој останува значително под просекот на ЕУ. Потенцијалот на овие мали и фрагментирани пазари лежи во преку-граничната е-трговија, која засега е недоволно искористена. Со популација од 17,1 милиони жители и вкупен БДП (PPP) од 376,6 милијарди меѓународни долари (Светска банка, 2022), регионот има можност да создаде значителен заеднички пазар.
Според „Statista“, приходите од е-трговијата во Западен Балкан во 2029 година се проценуваат на 3,98 милијарди евра. Србија има највисока проектирана стапка на раст (CAGR) од 10,6%, додека Црна Гора најниска со 6,2%. Приходот по корисник (ARPU) е највисок во Црна Гора (1.421 евра), а најнизок во Србија (465 евра). И покрај растот, регионот не ја намалува разликата со ЕУ, при што само Србија има повисок CAGR од европскиот просек.
Сепак, преку-граничната е-трговија во Западен Балкан значително заостанува зад ЕУ. Само 4,3% од малите и средни претпријатија (МСП) во регионот учествуваат во преку- гранична е-трговија, за разлика од 8,7% во ЕУ. Во Македонија, бројот е особено низок – само 1% од МСП се вклучени во прекугранична е-трговија, додека Црна Гора се издвојува со 16%, надминувајќи го дури и просекот на ЕУ (DESI 2022 Report).
Со подобрување на логистиката и намалување на регулаторните пречки, преку-граничната е-трговија може да стане двигател за економски раст и интеграција на Западен Балкан во глобалната дигитална економија. Според „Глобалниот извештај за поштенската индустрија 2023“ на Меѓународната поштенска корпорација (IPC), е-трговијата продолжува да игра клучна улога во поштенските и логистичките услуги, додека традиционалниот поштенски приход се намалува. Извештајот покажува дека дури и минимални подобрувања во брзината и квалитетот на преку-граничната достава можат значително да го зголемат онлајн купувањето. На пример, подобрување на брзината на достава за 1% може да ја зголеми стапката на онлајн конверзија за 1,6%, додека подобрување на квалитетот за 1% може да ја зголеми за 2,2%.
„Иако има напредок, потенцијалот за раст на прекуграничната е-трговија сè уште не е искористен. Прогресот е бавен, а високите трошоци за испорака, сложените царински процедури и административните бариери се главни предизвици за компаниите да почнат со прекугранична онлајн продажба. Како резултат, 89% од е-продавниците во Западен Балкан применуваат гео-блокирање, односно не се достапни за купување од други земји надвор од домашниот пазар, согласно истражувањето направено од АЕТМ во 2022 година (Market Analysis on Geo-blocking practices in CEFTA region). Сепак позитивно е што голем дел од нив изразуваат интерес да инвестираат во воведување прекугранична онлајн продажба доколку за тоа се креираат услови, односно се адресираат предизвиците. Ние како Асоцијација за е-трговија работиме на ова поле, како и на зајакнување на регионалната соработка. Со таа цел ја формиравме и Балканската Алијанса за Е-трговија заедно со асоцијациите за е-трговија од Србија, Албанија и Босна и Херцеговина, преку која заеднички се залагаме за забрзан прогрес и создавање подобра бизнис-клима за е-трговците во целиот регион“, изјави претседателката на Асоцијацијата за е-трговија д-р Нина Ангеловска.
Гореспоменатите податоци се дел од годишниот извештај за е-трговијата во Западен Балкан, изработен од Асоцијацијата за е-трговија во своето шесто издание – „Преглед на е-трговијата во Западен Балкан, 2024 година“, поддржан од НЛБ групацијата. Ова издание, за првпат објавено на англиски јазик, има проширен фокус што ги опфаќа сите шест земји од регионот: Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Црна Гора, Северна Македонија и Србија. Извештајот нуди детален преглед на состојбата на е-трговијата,
трендовите и можностите за развој, како и примарно истражување за искуствата на е-
продавачите и предизвиците со е-плаќањата.
Целосниот извештај и повеќе информации се достапни на следниот линк: https://bit.ly/wbanalysis2024
Бизнис
Потпретседателот на ЕБОР, господин Матео Патроне во посета на Северна Македонија на 10 и 11 септември

Матео Патроне, Потпретседател за банкарство во Европската банка за обнова и развој (ЕБОР) ја посетиСеверна Македонија на 10 и 11 септември, во неговата прва официјална посета на земјата, по именувањето на оваа функција.
За време на посетата оствари средба со Премиерот Христијан Мицкоски, Министерката за финансии и Гувернер на ЕБОР, Гордана Димитриеска Кочоска и Министерот за транспорт, Александар Николоски.
Господинот Патроне потпиша и три финансиски договори со клиенти во приватниот сектор. Еден од нив е договор во износ од ЕУР 20 милиони од Програмата за споделување на ризикот, потпишан со ПроКредит Банка Македонија (ПКБМ), кој е прв договор од овој вид со ПКБМ и втор во земјата. Со овој финансиски инструмент ПКБМ ќе го сподели ризикот со ЕБОР на определени изложувања кон клиентите, каде ЕБОР ќе даде гаранции до 50 отсто од определеното портфолио. Оваа структура ќе и овозможи на ПКБМ, да се стекне со придобивки од ограничувањата на капитал и лимитите на изложување, со што ќе се зајакне капацитетот на поддршка на локалните бизниси.
Како дел од тековната поддршка на ЕБОР, за развој на приватниот сектор во одделот за производство и услуги на Западен Балкан, господин Патроне ја потпиша третата транша од Договорот за кредит со Варус ДООЕЛ, ексклузивен дистрибутер на фармацевтски и хемиски производи на Мерк во Северна Македонија и Косово, и хемиски производи во Албанија. Новите средства ќе се користат за финансирање на аквизицијата на дополнително земјиште, за да се оптимизира логистиката и за реновирање на административните капацитети на компанијата. Инвестицијата е дел од поголем финансиски пакет во вредност од ЕУР 4,6 милиони, од кои ЕУР 2,4 милиони се ново финансирање и се насочени во поддршка на развојот на компанијата, за изградба на нов логистички и магацински центар, и надградба на постоечката инфраструктура. Варус, преку нејзината подружница Бионика Фармацеутикалс, е исто така активна во производство и дистрибуција на лекови, додатоци во исхраната, медикаменти во слободна продажба, медицински помагала и козметика, и соработува со ЕБОР од 2021 година.
Банката продолжува да ја поддржува конкурентноста на клиентите во прехранбениот и земјоделскиот сектор, преку поддршка на Макпрогрес ДОО Виница. Шпаркасе банка ќе обезбеди до ЕУР 2,5 милиони кредит за локалниот производител на храна, со гаранција од ЕБОР до ЕУР 1,25 милиони преку Програмата за споделување на ризикот. Финансирањето ќе се искористи за поддршка на потребите на Макпрогрес за обртен капитал, овозможувајќи и на компанијата да ја имплементира стратегијата на раст и да продолжи да придонесува во развој на локалната економија.
По завршувањето на посетата, господин Патроне изјави: ,,Нашиот ангажман во Северна Македонија ја потврдува улогата на ЕБОР како клучен партнер на Западен Балкан. Посетата обезбеди можност за формализирање на неколку значајни договори и водење на конструктивен дијалог со владините претставници. Преку зајакнување на врските во јавниот и приватниот сектор, продолжуваме да го поддржуваме растот на земјата кон одржлив и инклузивен економски развој.”
Од 1993 година, кога Северна Македонија стана членка на ЕБОР, Банката има инвестирано над ЕУР 3 милијарди во 205 проекти во земјата, вклучувајќи ЕУР 151 милиони во 13 проекти во 2024 година.
ЕБОР е мултилатерална банка која го промовира развојот на приватниот сектор и претприемачката иницијатива во земји во 39 економии долж три континенти. Банката е во сопственост на 77 земји, како и ЕУ и ЕИБ. Инвестициите на ЕБОР се насочени кон поттикнување на економиите во регионот кон поголема конкурентност, инклузивност, добро управување, еколошка одржливост, отпорност и интегрираност. Следете нè на веб страната, Фејсбук,ЛинкдИн, Инстаграм, X и ЈуТјуб.
Бизнис
Нови назначувања во Управата и во Надзорниот одбор на Атлантик Група

Домитер е назначена за членка на Управата на Атлантик Група задолжена за човечки потенцијали и култура, што претстваува сериозна поддршка за Управниот одбор во спроведувањето на корпоративната стратегија и за идниот развој на компанијата.
На седницата која се одржа на 4 септември, Надзорниот одбор на Атлантик Група донесе одлука за назначување на нови членови на Управата и Комисиите на Надзорниот одбор, како и за избор на Заменик претседател на Надзорниот одбор.
Надзорниот одбор ги потврди новите тригодишни мандати на членовите на Управата Лади Тедески Фиорио и Среќко Накиќ (од 3 октомври 2025), како и на Мате Штетиќ (од 9 ноември 2025), заедно со актуелните мандати на Емил Тедески, Невен Вранковиќ и Зоран Станковиќ. Досегашната сениор извршна директорка Мојца Домитер е назначена за нова членка на Управата на Атлантик Група одговорна за областа на човечки потенцијали и култура, со почеток на тригодишен мандат од 5 септември 2025. Со најновото проширување на Управата на Атлантик Група дополнително се зајакнува менаџерскиот тим во насока на реализација на корпоративната стратегија и идниот развој на компанијата, со свеста дека луѓето и културата се клучни за успешна работа.
Мојца Домитер има повеќе од 20 години професионално искуство во широкиот спектар на индустријата, вклучувајќи производи за широка потрошувачка, фармацевтска индустрија и телекомуникации. Во најголемиот дел од кариерата работи на обликување на стратегии и процеси поврзани со луѓе, водела оддели за човечки потенцијали во VIPnet, JGL Rijeka, а од 2011 година предводи клучни иницијативи од областа на културата, развојот на лидерство и процеси поврзани со луѓе во Атлантик Група. Во компанијата имплементираше групни состави базирани на учинок, талент и унапредување, со значаен раст на ангажираноста на вработените и зајакнување на препознатливоста на Атлантик Група како посакуван работодавец. Дипломирала психологија на Универзитетот во Ријека, завршила EXECUTIVE MBA на Cotrugli Business School и дополнително се усовршила на IESE во Лондонската Бизнис школа, во Ешриџ и на Харвард.
Со потврдениот нов состав на Управата на компанијата, Надзорниот одбор усвои и нови состави на неговите Комисии. Комисијата за ревизија сега ја сочинуваат претседателот Ларс Петер Елам Хакансон, членовите Андреа Гисле Јусен, Зоран Вучиниќ и Карл Вајнфуртер (избран на Главното собрание во јули 2025). Комисијата за развој на водство и надградување сега е сочинета од Моника Елизабет Шулце, членовите Флоренс Жантет, Весна Невистиќ, Александар Пекеч и Зоран Сушањ (надворешен експерт), а Комисијата за општествена одговорност и корпоративно управување сега е во состав од претседателката Ања Сетина Набергој, членовите Синиша Петровиќ и Нина Тепеш (надворешен експерт).
Покрај наведеното, на седницата членот на Надзорниот одбор Синиша Петровиќ беше повторно избран на функцијата Заменик претседател на Надзорниот одбор, а оваа должност ќе ја обавува заедно со веќе постоечкиот Заменик претседател на Надзорниот одбор Моника Елизабет Шулце.
Бизнис
Иднината на е-трговијата пристигнува во Скопје: осмото издание на најголемата конференција во регионот

На 4 ноември 2025 година, Скопје повторно ќе биде центарот на е-трговијата на Балканот. Во организација на Асоцијацијата за е-трговија на Северна Македонија (АЕТСМ), на 4ти ноември ќе се одржи 8. Регионална конференција за е-трговија, во просториите на Националната опера и балет. Овој настан ја претставува најголемата и највлијателна конференција од ваков тип во регионот, која веќе осум години по ред ги поврзува најрелевантните чинители од индустријата.
Конференцијата, која трета година по ред има регионален карактер, минатата година собра 742 учесници од целиот Балкан. Оваа година се очекува уште поголема посетеност, што говори фактот дека интерес за конференцијата оваа година во рана фаза се покажува од целиот регион и повеќе од 300 учесници веќе го потврдија нивниото присуство во рана фаза.

Осмото издание на оваа конференција носи и неколку новитети. Првпат, конференцијата ќе се одвива на две сцени, од кои едната ќе биде фокусирана на главни говори, панел дискусии и разговори еден на еден, а другата на практични работилници. Оваа година конференцијата се проширува и тематски, па покрај е-трговијата, фокусот ќе биде и на маркетингот и вештачката интелигенција (AI) кои се клучни во развојот на дигиталната трансформација и е-трговијата, што значително го зголеми интересот кај компаниите и професионалците од регионот и пошироко.
„Очекуваме над 800 учесници од бизнис секторот од Македонија и од земјите од регионот. Веќе се потврдени говорници од глобални компании како TikTok, Booking, Direct Media и Dolce & Gabbana, а во тек се активни преговори со други светски познати брендови. Интересот од компаниите за учество, партнерство и присуство е поголем од било кога досега, а тоа посебно не радува бидејќи уште еднаш се покажа дека овој настан покрај што е препознаен како најголем бизнис настан во Македонија – истиот е високопосакуван и препознатлив и од целиот регион.” – велат организаторите.
Конференцијата ќе понуди инспиративни говори и реални примери од глобалната и регионалната сцена, како и дискусии за иднината на е-трговијата, маркетингот и примената на AI во секојдневното работење. За подобро поврзување помеѓу учесниците, повторно ќе биде достапна мобилната апликација за однапред закажување индивидуални состаноци. Во рамки на настанот ќе биде поставена и експо зона за промоција на новите производи и услуги на партнерите, како и можности за директен контакт и соработка со компании, стартапи, инвеститори, регулатори и институции.
Овогодинешната конференција е поддржана од Visa како платинум партнер, Халкбанк како стратешки партнер, Корпа како партнер за храна и достава, Brainster како AI партнер, A1 како дигитален партнер, а Ananas и Casys се вклучени како златни партнери. Сребрени партнери се Комерцијална банка, IUTE, Филип Морис Интернационал, Сава пензиско друштво, Гранд Скопје, Public Cloud Group и Wolt, заедно со повеќе бронзени партнери.
Регистрацијата за оваа конференција може да се направи преку официјалната веб- страница: https://ecommerceconference.mk.
Наскоро ќе бидат објавени и повеќе детали за агендата и говорниците. Конференцијата веќе најавува незаборавно осмо издание кое не само што ќе ја трасира патеката за развојот на е-трговијата во регионот за 2026 и понатаму, туку и ќе инспирира со конкретни идеи и партнерства што ќе го движат регионот напред.
-
Банкипред 2 месеци
Оставка на член на Управниот одбор на Стопанска банка АД – Скопје
-
Банкипред 2 месеци
Промени во составот на Надзорниот одбор на Шпаркасе Банка АД Скопје
-
Банкипред 2 месеци
Промени во Надзорниот одбор на Стопанска банка АД – Скопје – кој е новиот член што носи меѓународно искуство и визија за финансискиот развој на Банката!?
-
Банкипред 2 месеци
Надзорниот одбор на НЛБ Банка Скопје со одлуки за промени во составот и бројот на членовите на Управниот одбор
-
Продуктипред 2 месеци
Од денес Apple Pay достапен во Македонија преку НЛБ Банка
-
Анализипред 2 месеци
АНАЛИЗА: Без готовина, без чекање – Влегува ли Македонија во нова финтек фаза?
-
Продуктипред 2 месеци
Стан во центар или куќа за бегство од градот – инвестирајте во трајна вредност
-
Продуктипред 2 месеци
Картичка за премиум доживување – Lounge пристап што го трансформира патувањето