Различната возраст носи и различна склоност кон ризик, па затоа портфолиото на еден 25-годишен осигуреник не може да биде идентично со она на 50 или 60-годишник. Токму за ова, концептот на мултифондови претставува едно од најдобрите, ако не и најдоброто решение, бидејќи овозможува прилагодување на инвестиционите портфолија согласно возраста на членовите и годините до пензионирање.

На оваа тема на 24. Конференција на Македонската берза, како дел од панел дискусијата на тема „Што ќе донесат мултифондовите за пензиските членови и пазарот на капитал?“ говореше Горан Мартиноски, Раководител на сектор за управување со средства во КБ Прво пензиско друштво АД Скопје, кој посочи дека и во Македонија се работи на подготовка на законско решение за воведување мултифондови. „Во моментов постојат работни групи, но сè уште ги немаме сите детали,“ истакна тој.

Искуствата од останатите земји покажуваат дека најчесто се применуваат три вида портфолија:

Растечко портфолио – за најмладите членови, од вработување до 40 години, со однос 60% во инструменти со варијабилен принос (акции, инвестициски фондови) и 40% во инструменти со фиксен принос (обврзници).

Балансирано портфолио – за лица од 40/45 години до неколку години пред пензија, со структура слична на сегашните фондови: 30–40% варијабилен и 60–70% фиксен принос.

Конзервативно портфолио – за лицата пред пензионирање и самите пензионери, со очекуван принос од околу 4%.

Според Мартиноски, ваквиот систем би ги адресирал тековните предизвици и би донел подобри резултати за членовите на пензиските фондови.

„Ако сакаме Европа да биде конкурентна, мора да им овозможиме на нашите компании пристап до капитал – не само преку банкарски кредити, туку и преку пазарите на хартии од вредност“, порача Блаж Бродњак, Главен извршен директор на НЛБ Групацијата, на отворањето на 24. Годишна конференција на Македонската берза во Охрид.

Бродњак потенцираше дека интеграцијата на пазарите на капитал е неопходна, бидејќи банките не можат сами да го преземат целиот инвестициски товар кој е потребен за поширок регионален или глобален настап на компаниите од регионот.

Истовремено, тој предупреди и на сè поголемата технолошка зависност на Европа, особено од САД во ИКТ секторот, што според него е сериозна пречка за долгорочна конкурентност.

„Она што вчера изгледаше како гарантирана стабилност, денес веќе не е сигурно“, рече тој, алудирајќи на геополитичките тензии и конфликтите во непосредна близина на Европската унија. „Сигурноста станува приоритет број еден – од воена и политичка до сајбер заштита – но цената што ја плаќаат државите за тоа сериозно ги оптоварува јавните буџети“.

Бродњак посочи дека трошоците за одбрана и инвестициите во сајбер безбедност и ИКТ доаѓаат на веќе преоптоварени буџети, особено во земјите кои се соочуваат со дефицити поради социјални и демографски политики. 

Македонија и регионот се срцето на економската иднина на Европа 

Како пример за функционална регионална поврзаност и долгорочна вредност, Бродњак ја посочи НЛБ Групацијата, која котира на Љубљанската и Лондонската берза и има активно присуство во сите земји од Западен Балкан.

 „НЛБ претставува пулс на домаќинствата и на стопанството во регионот – вложувањето во НЛБ е вложување во целиот регион“, истакна тој.

Бродњак ја нагласи стратешката улога на Македонија во овој контекст и потенцираше дека земјите од Западен Балкан се подготвени за членство во ЕУ повеќе од било кога досега. „Никој не може да ме убеди дека денешна Македонија е помалку подготвена за членство отколку што беа Романија и Бугарија во своето време“, изјави тој, оценувајќи дека блокирањето на проширувањето е исклучиво политичка, а не реална одлука. Според него, неприфаќањето на земјите од регионот би било најголема геостратешка грешка за Европа.

„Мораме да размислуваме европски, обединето и долгорочно, и да не заборавиме дека без нови генерации, нема ни иднина“, заврши Бродњак со силна порака за иднината на континентот.

Конференцијата на Македонската берза, која ќе се одржува и утре, традиционално е еден од најзначајните финансиски настани во земјава, со учество на клучни актери од банкарскиот, инвестицискиот и корпоративниот сектор, како и регулатори и гости од регионот. 

Министерката за финансии, Гордана Димитриеска-Кочоска, денеска во Охрид се обрати на 24-та Годишна конференција на Македонската берза, настан кој повеќе од две децении претставува двигател на идеи и партнерства во финансискиот сектор. Таа нагласи дека заложбата на Владата е јасна – создавање посилен, постабилен и модерен пазар на капитал кој ќе биде мотор на економијата.

„Се отвораат нови можности за македонскиот пазар на капитал и за домашните компании, преку поврзувањето и заедничкото делување со земјите од регионот,“ истакна министерката, додавајќи дека конференцијата претставува простор каде што „се спојуваат новите знаења и искуството, домашните компании се среќаваат со меѓународни партнери и се создаваат идеи“.

Како клучен момент, Димитриеска-Кочоска го посочи потпишувањето на регионалниот Меморандум за соработка со седум земји од Централна и Југоисточна Европа: Бугарија, Хрватска, Унгарија, Полска, Романија, Словачка и Словенија. „Ова е голем чекор кон отворање нови можности за домашните компании и нивен полесен пристап до капитал,“ нагласи таа.

Министерката објасни дека со овој Меморандум земјите потписнички ќе работат на усогласување на регулаторното опкружување, вклучувајќи ги постапките за издавање лиценци и условите за обелоденување информации, со цел намалување на бариерите за проток на капитал. Исто така, тие ќе се консултираат за предложените регулативи и иницијативи на ЕУ и ќе координираат регионален пристап во разговорите со европските институции.

Според министерката, ова е особено значајно за македонскиот пазар кој, иако стабилен, е релативно мал и често се соочува со недостаток на ликвидност – фактор клучен за малите и средни претпријатија кои секојдневно го носат товарот на економијата. „Со поврзувањето на пазарите им даваме шанса на компаниите полесно да дојдат до капитал, да ја зголемат конкурентноста и да најдат партнери надвор од границите на земјата,“ рече таа.

Паралелно, Владата работи на реформите во регулативата, со цел создавање на јасни и предвидливи правила. Промените во законите за финансиски инструменти и за проспект и транспарентност на издавачите се пролонгирани за една година за сите учесници да имаат време да се подготват за квалитетно спроведување на реформата.

„Со новата соработка и реформите во регулативата се создаваат услови за поголема доверба, ликвидност и енергија за економски раст. Да ги искористиме овие можности кои се отвораат пред нас, да се поврземе повеќе, да си веруваме и да бидеме посмели во нашите чекори,“ порача Димитриеска-Кочоска, истакнувајќи дека Министерството за финансии ќе остане партнер и поддржувач на развојот на современ и конкурентен пазар на капитал.

Фотографија: Ива Јовановиќ

Известува: Банкарство.мк од Охрид