Connect with us

Банки

Заклучоци од меѓународната конференција на Народната банка: Инфлациската криза е успешно надмината

Објавено

на

Централните банки во регионот исклучително успешно се справија со шоковите во изминатите години, намалувајќи ја инфлацијата, без притоа економиите да западнат во рецесија или да се наруши финансиската стабилност, како што беше во останатите инфлациски кризи низ историјата. Причината за овој успех е независноста и кредибилноста на централните банки, но и силната регулативна рамка поставена во изминатите години, поради која беше задржана финансиската стабилност. Во поглед на економскиот развој, беше истакната важноста од надминувањето на родовиот јаз во финансиската вклученост за забрзување на растот. Ова беа главните заклучоци од Десеттата меѓународна конференција, во организација на Народната банка и Комитетот за преобразување на Бретон Вудс (КПБВ).

Со првата панел-дискусија на Конференцијата, на тема „Зачувување на кредибилноста и независноста на централните банки“, претседаваше директорот на Здружениот виенски институт, Ерве Жоли, а учествуваа гувернерот на Хрватската народна банка, Борис Вујчиќ, извршниот директор на ММФ, Пол Хилберс, заменикот на генералниот директор за меѓународни и европски односи на ЕЦБ, Жил Нобле, како и професорот за европско право, Пол Дермин. На оваа дискусија беше истакната важноста на независноста на централните банки за одржување на ценовната и финансиската стабилност, како и потребата од постојано зголемување на транспарентноста и отчетноста на централните банки во услови на затегнување на монетарната политика како одговор на инфлацијата.

На втората панел-дискусија на Конференцијата се зборуваше за перспективите на мандатите на централните банки. Панел-дискусијата ја водеше Пирошка Наѓи Мохаши од Лодонската школа за економија и политички науки, а учествуваа претседавачот на Европскиот банкарски регулатор, Хосе Мануел Кампа, глобалниот директор за финансии, конкурентност и иновации на Светската банка, Жан Песме, гувернерот на Банката на Словенија, Боштјан Васле, гувернерот на Банката на Албанија, Гент Сејко и директорот и главен за финансиските институции во ЕБОР, Франсис Малиж. На дискусијата беше истакнато дека овластувањата на централните банки се прошируваат со климатските ризици и ризиците од геофрагментација, дигитализацијата, финансиската едукација и вклученост, но дека овие нови задолженија на централните банки се во прилог на исполнувањето на нивните основни цели – ценовната и финансиската стабилност.

Третата панел-дискусија беше посветена на „Финансиите поврзани со родовата вклученост во регионот на ЈИЕ“, со која претседаваше главниот извршен директор на Алијансата за финансиска вклученост (АФИ), Алфред Ханиг, а учествуваа гувернерката на Народната банка, Анита Ангеловска-Бежоска, гувернерката на Централната банка на Црна Гора, Ирена Радовиќ, гувернерката на Централната банка на БиХ, Јасмина Селимовиќ, гувернерката на Народната банка на Молдавија, Анка Драгу, додека свое обраќање имаше и гувернерката на Народната банка од Србија, Јоргованка Табаковиќ. На дискусијата беше истакнато дека покрај напредокот во изминатите години, родовиот јаз во финансиската вклученост сѐ уште постои, вклучително и во регионот. Финансиската вклученост е особено значајна за претприемаштвото коешто зафаќа 50% од фирмите и две третини од работните места во светот. Оттука, за надминување на финансискиот родов јаз би биле потребни дополнителни 5 до 6 трилиони долари на глобалниот БДП.

Четвртата панел-дискусија на Конференцијата беше посветена на лекциите научени од последните кризи. Со неа претседаваше регионалниот резидентен претставник на ММФ за Западен Балкан, Себастијан Соса, а учесници беа гувернерот на Централната банка на Косово, Ахмет Исмаили, членот на Советот на Банката на Литванија и на Одборот за супервизија на ЕЦБ, Симонас Крепшта, директорката на економскиот сектор на ЕИБ, Дебора Револтела, Жан Марија Милеси-Ферети од Институцијата „Брукингс“, Џеф Боекс од Народната банка на Белгија и Дубравко Мухаљек, член на Надзорниот одбор на Хрватската народна банка. На оваа дискусија беа разменети искуствата од затегнувањето на монетарната политика во изминатата кризна епизода.

Изнесувајќи ги заклучоците од Конференцијата, вицегувернерката на Народната банка, Ана Митреска, го посочи истражувањето на Европската централна банка, коешто опфаќа период од 50 години, каде што се заклучува дека епизодите на висока инфлација поврзани со шокови од страната на понудата водат кон силно затегнување на монетарната политика и завршуваат со рецесија и нарушување на финансиската стабилност. „Сепак, изгледа дека овојпат историјата не се повторува, иако инфлацијата доаѓа од страната на понудата, а реакцијата на централните банки беше брза и силна. Негативните ефекти изостанаа. Силните и независни централни банки беа способни да се справат со кризата. Истовремено, со јакнењето на регулативната рамка во изминатите години и со постојаната претпазливост на супервизорите и регулаторите, се зголеми отпорноста на финансискиот систем на шоковите. Последната инфлациска епизода ни покажа дека вложувањето, независноста, отчетноста и транспарентноста се суштински за ефикасно надминување на предизвиците и остварување на целите во исклучителна неизвесност“, посочи вицегувернерката.

Банки

Ангеловска-Бежоска: Девизните резерви растат и се повисоки во споредба со периодот пред пандемијата, како гаранција за стабилноста на девизниот курс

Објавено

на

Нивото на девизните резерви на крајот на минатата година достигна пет милијарди евра и тие се повисоки за околу 50% во однос на претпандемичниот период. Гувернерката на Народната банка, Анита Ангеловска-Бежоска, на гостувањето во емисијата „Утрински брифинг“ на „Слободна ТВ“, посочува дека девизните резерви се најважниот фактор за одржување на стабилноста на домашната валута и дека во изминатиот период, и покрај кризите, тие речиси непрекинато растеа, како гаранција за задржување на стабилноста на девизниот курс.

Ангеловска-Бежоска посочи дека растот на девизните резерви главно се должи на откупот на девизи од страна на централната банка на девизниот пазар, којшто речиси постојано се остварува од средината на 2023 година. „Вкупно за изминатите две години ние како централна банка на девизниот пазар откупивме 750 милиони евра, со што во целост се надомести износот којшто беше искористен за интервенции на девизниот пазар во периодот на пандемијата и во периодот на енергетскиот шок. Сето ова јасно говори за воспоставените силни одбранбени механизми од идни потенцијални ризици и шокови, заради натамошно одржување на стабилноста на девизниот курс на домашната валута“, нагласи Ангеловска-Бежоска. 

Гувернерката посочува и дека несомнено странските директни инвестиции имаат позитивен придонес кон порастот на девизните резерви. „Во претпандемичниот период, странските директни инвестиции изнесуваа околу 3,5% од БДП, во просек, по забавувањето во текот на пандемијата следеше процес на постепено закрепнување, а минатата година во првите три квартали достигнаа 5% од БДП, што е солидно ниво според историските параметри“, истакна Ангеловска-Бежоска. Таа истакна дека странските директни инвестиции не се важни само за порастот на девизниот потенцијал во нашата економија, туку поопшто за инвестицискиот циклус и за побрз раст и зголемување на нивото на доходот, којшто кај нас за жал сѐ уште е низок.

Ангеловска-Бежоска истакна дека за остварување повисок економски раст особено е важна и солидната кредитна поддршка за граѓаните и компаниите од страна на банкарскиот сектор, чијашто стабилност и капацитет за кредитирање се зајакнати и покрај кризниот период, а адекватноста на капиталот е највисока во последниве две декади. Ова се должи меѓу другото и на мерките коишто ги преземаше централната банка. Гувернерката посочи дека важна улога за зголемувањето на инвестициите има и растот на зеленото кредитирање коешто во изминативе години се удвои од 2,2% на 4,4%.

Продолжи со читање

Банки

Средба Ангеловска-Бежоска – Палминтери: Народната банка цврсто чекори кон Европскиот систем на централни банки

Објавено

на

Народната банка постојано работи на усвојување на најдобрите европски практики и стандарди со што сѐ повеќе се приближува до Европскиот систем на централни банки. Ова беше посочено на средбата помеѓу гувернерката на Народната банка Анита Ангеловска-Бежоска и амбасадорот на Република Италија во земјава, Паоло Палминтери.

Во оваа смисла беше нагласено значењето на поднесеното барање за членство на земјава во Единствената област за плаќања во евра (СЕПА). Амбасадорот Палминтери ја изрази својата поддршка за заложбите на Народната банка во овој процес. Гувернерката Ангеловска-Бежоска посочи дека имајќи го предвид високиот степен на усогласеност на правната рамка, се очекува позитивна оцена што ќе овозможи скорешно пристапување на нашата земја во СЕПА.

На средбата, стана збор и за системот за инстант плаќања којшто централната банка на Италија го развива за земјите од Западен Балкан, по одлука на Европската централна банка (ЕЦБ) како клон на системот ТИПС со кој таа управува. Системот ќе овозможи инстант извршување на домашните плаќања во текот на кое било време од денот во текот на годината во секоја од земјите, како и на нивните меѓусебни плаќања и на плаќањата со земјите од ЕУ. Поставувањето платежна инфраструктура за инстант плаќања во земјите од регионот по стандардите и правилата на системот на ЕЦБ претставува историски исчекор за развојот на регионот и негова интеграција на единствениот европски пазар и пред земјите да обезбедат полноправно членство во ЕУ, се согласија гувернерката и амбасадорот.

Се разговараше и за билатералната соработка на нашата со централната банка на Италија, во рамките на втората фаза од Регионалната програма за зајакнување на капацитетите на централните банки на Западен Балкан, финансирана од Европската Унија. Оваа соработка ќе придонесе кон унапредување на стандардите и примената на најдобрите практики во Народната банка, преку споделување искуства и експертиза од страна на Банката на Италија.

Гувернерката Ангеловска-Бежоска и амбасадорот Палминтери ја потврдија својата заложба за понатамошно јакнење и продлабочување на соработката, заради унапредување на финансиската стабилност и натамошна интеграција на финансискиот систем со европскиот финансиски систем, особено во платежната сфера. 

Продолжи со читање

Банки

Европската централна банка за разлика од ФЕД одлучи да намали три клучни каматни стапки

Објавено

на

Европската централна банка (ЕЦБ) донесе одлука да намали три клучни каматни стапки за 25 базични поени.

Така, од 5 февруари каматните стапки на депозитните капацитети ќе изнесуваат 2,75 отсто, што е најниско ниво од почетокот на 2023 година. Каматната стапка на операциите за главно рефинансирање е намалена на 2,9 отсто, а на маргиналните кредитни линии на 3,15 отсто.

Одлуката е донесена само еден ден откако Федералните резерви на САД ја задржаа референтната каматна стапка стабилна на 4,25 до 4,5 проценти.

Продолжи со читање

Популарно