Во динамично и строго регулирано финансиско опкружување, Иуте Македонија поставува јасен пример за тоа како ефективното корпоративно управување преку воспоставени функции на усогласеност со прописи и управување со ризици претставува основа за долгорочна стабилност и раст. Компанијата работи во целосна усогласеност со локалните и меѓународните регулативи, применувајќи интерни политики и процедури кои го следат темпото на глобалните трендови во финансиските услуги. Овој пристап обезбедува не само исполнување на законските обврски, туку и поставување на цврст, транспарентен и одговорен деловен модел кој ја зголемува довербата на клиентите, вработените и партнерите.

Усогласеност со прописи – повеќе од законска обврска

„Во Иуте Македонија, усогласеноста е дел од нашата корпоративна култура. Секој нов производ, услуга или процес минува низ детална правна и регулаторна проверка, за да се гарантира дека сме во согласност со сите применливи прописи. Веруваме дека превенцијата и континуираното усовршување се клучни за намалување на ризиците и заштита на сите засегнати страни: клиентите, сопствениците и самата компанија. Во нашето секојдневно работење Иуте мора да се усогласува со законот за финансиски друштва, врз основа на кој нѝ е издадена дозволата за работа, но и со законите за заштита на лични податоци, спречување на перење пари, заштита на потрошувачи при договори за потрошувачки кредити и многу други. Затоа овој тим се грижи сите процеси да бидат усогласени со овие прописи, но и етички исправни. Усогласеноста гради доверба. Не се работи само за избегнување казни, туку за креирање на долгорочна стабилност и сигурност,“ вели Татјана Давчев, Директор за правни работи и усогласеност со прописи.

Компанијата исто така има воспоставен систем на редовни обуки за вработените, при што ниту еден нов вработен не може активно да започне со работа додека не помине воведни обуки со секоја организациона единица, како и механизми за пријавување и справување со потенцијални прекршувања, што овозможува брза реакција и целосна транспарентност.

Управување со ризици – стратегија за одржливост

„Ризиците постојат во секој бизнис, но клучот е како ги идентификуваме, проценуваме и контролираме. Кај нас, управувањето со ризици е интегрирано во сите деловни процеси – од кредитното одобрување, до оперативните активности и технолошките решенија. На тој начин, ние не само што ги минимизираме негативните влијанија, туку и создадовме флексибилен систем кој може брзо да се прилагоди на пазарните промени. Управувањето со ризикот помага во донесување паметни одлуки. Не е поентата да се избегнува секој ризик, туку да се знае кои ризици се вредни за преземање,“ посочува Бојан Богоев, Директор на сектор ризици.

Иуте Македонија користи современи аналитички алатки и методологии за процена на ризици, кои овозможуваат проактивно донесување на одлуки и зголемување на отпорноста на компанијата. Тимот за управување со ризици обезбедува навремена анализа, предвидување и управување со тие ризици, со цел да се заштити компанијата и клиентите.

Ревизија – гаранција за интегритет и ефикасност

„Целта на внатрешната ревизија, како независна функција во компанијата, е да овозможи објективно уверување и да врши советодавна улога преку кои ќе се унапредат воспоставените процеси и контроли. Нашиот придонес во остварување на организациските цели е имплементација на систематски пристап за оцена и подобрување на организациското управување и контролните процеси. Едни од најважните компоненти за одржување на висок степен на интегритет и транспарентност се објективното известување и прикажување на реалната состојба, наместо шаблон проверки на разни формалности. Оваа поставеност е клучна за градење на доверба – како внатре во компанијата, така и кон клиентите и регулаторите,“ вели Никола Димчев, Внатрешен ревизор.

Клучот е во поврзаноста на овие три функции. Кога соработуваат, разменуваат информации и користат заеднички алатки, управувањето станува вистинска додадена вредност.

Корпоративно управување – темел на довербата

Иуте Македонија ја третира корпоративната одговорност како стратешки приоритет. Тимот се води од принципите на транспарентност, отчетност и етичко работење, со јасно дефинирани улоги, одговорности и механизми за контрола.

„Веруваме дека доброто корпоративно управување е предуслов за стабилен и одржлив раст. Тоа значи не само почитување на прописите, туку и воспоставување на култура во која интегритетот е водилка во секоја одлука,“ истакнуваат од компанијата.

Со вакви практики, Иуте Македонија покажува дека усогласеноста и корпоративното управување не се административни формалности, туку суштински двигатели на стабилноста, репутацијата и конкурентноста на пазарот. Овој пристап ѝ овозможува на компанијата да остане посветен партнер за клиентите и одговорен играч во финансискиот сектор.

Овој текст е изработен од Иуте Македонија. Сите изнесени мислења и информации се соопштени од страна на нарачателот.

Цената на среброто достигна рекордни 52,89 долари за унца, надминувајќи го историскиот максимум од 1980 година. Растот е поттикнат од зголемените вложувања во сигурна актива и недостиг на ликвидност на лондонскиот пазар, што доведе до премија од над 1 долар по унца во однос на Њујорк. Истовремено, златото продолжува да расте осма недела по ред, потврдувајќи ја силната позиција на благородните метали во услови на финансиска неизвесност.

Глобалната побарувачка, особено од Индија, дополнително ја намали достапноста на сребрени прачки, а високите стапки за позајмување сребро, кои надминаа 30%, го зголемија притисокот врз инвеститорите. Аналитичарите на „Goldman Sachs“ предупредуваат дека пазарот на сребро е девет пати помал од оној на златото, што ја засилува ценовната волатилност.

Според Bank of America, цената на среброто може да достигне 65 долари за унца до крајот на 2026 година, поттикната од постојан пазарен дефицит и очекуваните пониски каматни стапки. Во момент кога Федералните резерви најавуваат ново олабавување на монетарната политика, инвеститорите остануваат насочени кон благородните метали како стабилно засолниште во неизвесна економска клима.

Овогодишната Нобелова награда за економија им беше доделена на Џоел Мокир, Филип Агион и Питер Хјуит, за нивниот истражувачки придонес во разбирањето на економскиот раст управуван од иновации. Едната половина од наградата ја доби Мокир „за идентификување на предусловите за одржлив раст преку технолошки напредок“, додека другата половина ја делат Агион и Хјуит „за теоријата за одржлив раст преку креативно уништување“.

Според Шведската академија на науките, овогодишните лауреати ја истакнуваат суштината на иновациите како движечка сила на економскиот напредок. Технологијата брзо се развива и создава нови производи и производствени методи кои ја заменуваат старите, во постојан циклус на иновација. Овој процес е основата за одржлив економски раст, што директно се одразува на подобар животен стандард, здравје и квалитет на животот.

Историски контекст: од стагнација до индустриска револуција

Како што објаснуваат експертите, економскиот раст не бил секогаш само по себе разбирлив или автоматски. „Стагнацијата била норма во поголемиот дел од човечката историја. И покрај важните откритија, кои понекогаш воделе до повисоки приходи и подобри услови за живот, растот секогаш на крајот се стабилизирал“, наведува академијата.

Џоел Мокир ја користел историјата како клучен извор за разбирање на одржливиот раст. Тој покажал дека за иновациите да генерираат самогенерирачки економски процес, потребно е не само да се знае дека нешто функционира, туку и да се разбере научниот принцип зад тоа. Недостатокот на научни објаснувања пред индустриската револуција го отежнувал градењето врз претходни откритија. Мокир исто така нагласува дека општеството мора да биде отворено за нови идеи и да дозволува промени за да се овозможи долгорочен раст.

Креативното уништување: двигател на современиот пазар

Филип Агион и Питер Хјуит се фокусирале на механизмите што лежат зад одржливиот раст преку концептот на креативното уништување. Во својот труд од 1992 година, тие развиле математички модел кој објаснува дека кога на пазарот ќе се појави нов и подобар производ, компаниите што нудат постари технологии или производи губат. Иновацијата е „креативна“ бидејќи создава нови можности, но и „деструктивна“ бидејќи ги преминува и заменува постоечките решенија.

Агион и Хјуит покажуваат дека оваа динамика создава конфликти кои мора да се управуваат конструктивно. Без поддршка за процесот на креативно уништување, постоечките компании и интересни групи можат да блокираат иновации, што го успорува економскиот раст.

Импликации за финансискиот сектор и банкарството

Работата на лауреатите има директни импликации за банкарскиот и финансискиот сектор:

1. Поддршка на иновации – Банкарските институции и инвестициските фондови треба да обезбедат механизми кои овозможуваат раст на нови компании и технологии, дури и ако тоа значи краткорочни загуби за постоечките играчи.
2. Управување со ризикот од „деструктивни“ иновации – Инвеститорите и менаџерите мора да ги разберат долгосрочните придобивки од трансформацијата на пазарот и да ги прифатат промените како неизбежен дел од економскиот развој.
3. Финансиска стабилност и раст – Иновациите го зголемуваат продуктивноста и создаваат нови пазари, што во комбинација со ефикасни финансиски системи ја поддржува стабилноста и одржливиот економски раст.

Како што истакна Џон Хаслер, претседател на Комитетот за наградата за економски науки: „Работата на лауреатите покажува дека економскиот раст не може да се зема здраво за готово. Мораме да ги поддржиме механизмите што лежат во основата на креативното уништување, за да не се вратиме во стагнација.“

Нобеловата награда за економија 2025 година ја потврдува суштинската улога на иновациите и научните истражувања во креирањето на долгорочен економски напредок. За банкарскиот сектор, ова значи и понатамошна стимулација на инвестициски стратегии кои ја поддржуваат трансформацијата на пазарот и создавањето нови финансиски можности.