Од денеска, 2 октомври 2025 година, на Официјалниот пазар – подсегмент Берзанска котација, се примени две нови емисии на државни обврзници издадени од Министерството за финансии на Република Северна Македонија.

Станува збор за обврзници без девизна клаузула, со различни рокови на достасување и каматни стапки:

Државни обврзници со доспевање во 2027 година

Вредност на емисијата: 495.810.000 МКД

Број на издадени хартии од вредност: 49.581 Номинална вредност: 10.000 МКД

Датум на издавање: 18.09.2025

Датум на достасување: 18.09.2027

Каматна стапка: 3,75%

Шифра за тргување: М180927

ИСИН код: MKMINF20GCK5

Државни обврзници со доспевање во 2040 година

Вредност на емисијата: 2.315.250.000 МКД

Број на издадени хартии од вредност: 231.525

Номинална вредност: 10.000 МКД

Датум на издавање: 18.09.2025

Датум на достасување: 18.09.2040

Каматна стапка: 5,10%

Шифра за тргување: М180940

ИСИН код: MKMINF20GCL

Со оваа котација, Министерството за финансии продолжува со редовната практика на издавање државни хартии од вредност со цел финансирање на буџетските потреби и развој на домашниот пазар на капитал.

Американскиот берзански пазар го прекина тринеделниот раст и покрај позитивните економски извештаи, поради сомнежи околу понатамошниот пристап на Федералните резерви кон намалување на каматните стапки.

Индексот „S&P 500“ забележа неделен пад од 0,3%, но остана над нивото од 6.600 поени, додека „Nasdaq“, кој е концентриран на технолошки компании, загуби 0,7% од вредноста.

Силна економска активност, но претпазливост кај инвеститорите

Официјалните податоци за економскиот раст на САД за вториот квартал покажа годишна стапка од 3,8%, над претходната прогноза од 3,3%, првенствено поради порастот на личната потрошувачка. Ова е најбрзиот раст на американската економија од третото тримесечје на 2023 година, што укажува дека високата клучна каматна стапка на ФЕД сè уште не ја намали економската активност.

Нето извозот придонесе со 4,8 процентни поени во растот на БДП во вториот квартал, додека личната потрошувачка се зголеми за 2,5% во споредба со првично проценетите 1,6%, со значителен пораст во услужниот сектор, финансиските услуги и осигурувањето.

Вештачка интелигенција како двигател на раст

На деловниот фронт, инвеститорите сè уште обрнуваат внимание на трендот на инвестиции во вештачка интелигенција (AI), што е веројатно главната причина за неочекувано силниот отпор на американската економија и покрај полошата макроекономска средина поради повисоките тарифи.

Корпоративната потрошувачка за вештачка интелигенција (AI) порасна за 15%, а инвестициите во опрема за 8,5%. Големите проекти на „Intel“ и „NVIDIA“, како и емисијата на корпоративен долг од 18 милијарди долари од „Oracle“, второ најголемо зголемување на капиталот оваа година, покажуваат дека инвестициите во секторот за вештачка интелигенција (AI) ја држат економијата на нозе, иако го зголеми ризикот за корпоративната ликвидност.

Само една недела по објавувањето на инвестиција од 5 милијарди долари во „Intel“, „NVIDIA“ објави дека ќе инвестира 100 милијарди долари во OpenAI, компанијата позната низ целиот свет по својот четбот ChatGPT. „NVIDIA“ ќе ѝ овозможи на компанијата да изгради најмалку 10 гигавати центри за податоци со вештачка интелигенција, при што инвестицијата ќе се прави како што се распоредува секој гигават.

Победник и губитник на неделата

„H&M“ беше најуспешен на берзата со раст на акциите од речиси 14% поради подобар од очекуваниот профит и силна продажба на есенската колекција. Оперативната добивка порасна за 40%, а акциите достигнаа највисоко ниво во последната година.

Најголем губитник беше „Amazon“, чии акции паднаа за повеќе од 5% поради спогодба со американските регулатори од 2,5 милијарди долари за наводно заведување на корисниците на „Prime“ и тешкотии со откажувањето на претплатите. Инвеститорите се загрижени и за забавувањето на растот во областа на cloud услугите, што влијае на довербата во долгорочната перспектива на компанијата.

Заклучок

Пазарите во САД покажуваат дека економската активност останува стабилна, поттикната од лична потрошувачка и инвестициски проекти, особено во ВИ секторот. Сепак, инвеститорите остануваат претпазливи поради неизвесноста околу фискалните политики на ФЕД и потенцијалните регулаторни ризици за големите технолошки компании.

Во период од 26-27 септември 2025 година, во Охрид, Македонската берза АД Скопје ја одржа својата 24-та Годишна конференција, традиционален настан што и оваа година ги обедини преку 250 претставници на финансискиот сектор, котираните компании, регулаторите, институциите и академската заедница. 

Конференцијата низ годините прерасна во традиционално и најзначајно годишно собирање на финансиската заедница во земјава и регионот. Таа претставува платформа за размена на идеи, искуства и визии за тоа како да се унапреди пазарот на капитал, како да се зголеми неговата улога во економскиот развој и како да се поттикне довербата кај инвеститорите и компаниите.

Конференцијата беше отворена со обраќања на Иван Штериев, Главен извршен директор на Македонска берза, кој ја нагласи важноста на берзанските конференции како место за размена на знаење и идеи, по што следуваа поздравните говори на Гордана Димитриеска Кочоска, Министер за финансии, и Бујаре Абази, Претседател на Комисија за хартии од вредност.

Говорот на директорот Штериев можете да го преземете на следниов линк 

Во рамки на специјалните говори, Трајко Славески, Гувернер на Народната банка на Република Северна Македонија, зборуваше за предизвиците на монетарната политика во услови на зголемена неизвесност, додека Blaz Brodnjak, Извршен директор на NLB Љубљана, во онлајн излагање зборуваше за потребата од подлабока интеграција на земјите од Југоисточна Европа.

Првиот конференциски ден беше посветен на прашањето за IPO – да се прави или не?. Претставникот на ЕБРД, Attila Toth, ја презентираше поддршката на оваа институција за домашните компании кои сакаат да излезат на берза, а Дарко Перушески, сосопственик и извршен директор на СВОД Мастер АД (Gley), го сподели искуството од нивниот обид за IPO. Дискусијата продолжи на панелот „Некој, на берза…“, каде што своите ставови ги изнесоа Златица Цивкароски од Шпаркасе Банка, Зоран Мартиновски од Prime Blue Institute, адвокатот Кристијан Поленак, Христијан Ковачевски од Унипласт и Ирина Аврамска од Finovate MK, под модераторство на Каролина Каровска Божиноска од Македонска берза. Во овој блок се вклучи и Даме Цветковски, Извршен директор на Неотел, кој говореше за развојните перспективи на компанијата во контекст на берзанското финансирање.

Темата потоа се префрли на берзанско-фондовските приказни, каде што преку интервју на бина, новинарот Горан Теменугов од подкастот „Каде се парите?“ разговараше со Иван Штериев за состојбите и предизвиците на Македонска берза. Штериев во рамките на ова интерјву потенцираше дека клучно е пазарот на капитал да се препознае како стратешка определба за целата економија, а не само за оние што работат  на пазарот на капитал. 

Панелот што следеше, посветен приватните пензиски фондови и можноста да се воведат и мултифондовите, отвори многу прашања за иднината на пензискиот систем и пазарот на капитал. На оваа дискусија учествуваа Горан Мартиноски од КБ Прво пензиско друштво, Maciej Bitner од Варшавската берза и Gordan Šumanovic од Raiffeisen mirovinski fondovi – Хрватска, а модератор беше Александра Томиќ од Bloomberg Adria. Во продолжение, Krešo Vugrincic, извршен директор на Intercapital ETF,зборуваше за улогата на ЕТФ-овите како локален и регионален развоен двигател.

Попладневниот дел од првиот ден започна со видео-обраќање на Blaz Hribar од Pokojninska druzba A – Словенија, кој се осврна на идните глобални пазарни трендови. Потоа, Hüseyin Erkan, поранешен директор на Истанбулската берза и Светската федерација на берзи, дискутираше за значењето на малите берзи на пазарите во појавување. Денот заврши со комерцијална презентација на Илијанчо Гаговски, ко-основач на Fledgeworks, кој ја претстави нивната HR платформа.

Вториот ден започна со панелот „Пред и после 2025-та – влијанието на ажурираните стандарди за финансиско известување“, во коорганизација на ИСОС. На оваа тема дебатираа Драган Давитков од PwC, Драган Димитров од БДО Македонија, Горан Тиловски од Македонски Телеком и Коста Костадиновски, основач на Капитал Ассет Менаџмент, а модераторка беше Весна Прентоска, Претседател на Институтот на сметководители и овластени сметководители. Потоа, Филомена Пљаковска Аспровска, Претседател на Управен одбор на CaSys, зборуваше за трендовите во дигиталната трансформација.

Агендата продолжи со разговорот „покрај оган“ меѓу Даринка Дамјановиќ, Извршен директор на ЦДХВ, и Даниел Ленардиќ од KPMG Croatia, посветен на стратешките предизвици на Централниот депозитар за хартии од вредност. Конференцијата заврши со панелот „Добри практики за корпоративно управување – норматива v.s. пракса“, на кој учествуваа Орде Ѓорѓиоски од Витаминка АД Прилеп, Горазд Поповски од Стопанска банка Скопје и Тихомир Касапинов од Винарска Визба Тиквеш, под модераторство на Зорица Асенова, Главен правен советник на Македонска берза.

Спонзори на конференцијата беа КБ Прво Пензиско друштво (како сребрен спонзор) и НЛБ, Шпаркасе и Комерцијална банка, ЦДХВ, Casys International и Неотел (како останати спонзори). Медиумски покровители годинава беа Телма Телевизија, Пари, Капитал и Банкарство, а поддржувачи на конференцијата Винаријата Тиквеш, Бучен Козјак, IUTE и Fledgeworks.

Линк до галеријата од настанот: https://flic.kr/s/aHBqjCvBHG