Во услови на силно изразени инфлаторни притисоци и финансиска криза кај населението како последица на високите цени, сепак не може да се каже дека нема пари. Напротив има пари во македонската економија, и тоа многу пари, ама се многу скапи.

Доказ за тоа се високите каматни стапки, кои кај некои финансиски инструменти постигнаа и рекордно високи нивоа. Високи се каматите што ги дава државата за државните хартии од вредност (државни записи и и државни обврзници), а високи се и каматните стапки на финансиските инструменти со кои Народната банка на Македонија собира пари од банките. Споредено со изминатите десетина години, високи се и каматите за штедните депозити во банките.

Како цена на парите, овие каматни стапки во минатата година и на почетокот од новата година поради својата атрактивност привлекуваат огромни суми пари од банките, граѓаните и од другите институционални инвеститори. Факт е дека каматните стапки на централната банка се високи заради високата инфлација, односно со нив НБРСМ го собира вишокот ликвидност и се бори против инфлацијата. Министерството за финансии, пак, со високите каматни стапки се обидува да го наполни буџетот за да го финансира огромниот државен апарат, што пак на долг рок значи се поголем јавен долг и позадолжена држава. Поради високите камати на НБРСМ, пораснаа и каматите за штедење во банките, а секако и каматите на кредитите.

Во вакви услови најтешко поминуваат граѓаните и компаниите кои имаат потреба од кредитна поддршка бидејќи мораат да се задолжуваат кај банките со повисоки камати. Граѓаните се изложени и на високи цени во малопродажба, а компаниите при набавка на суровини, репроматеријали и разни други услуги.

Нашата анализа покажа дека само во јануари и првата недела од февруари оваа година веќе се собрани од економијата околу 8,9 милијарди денари (околу 145 милиони евра) од страна на Народната банка и на Министерството за финансии.

• 10 милиони денари преку благајнички записи со каматна стапка од 6,30%
• 42,583 милиони денари преку депозити на седум дена со камата од 4,25%
• 1.815.470.000 денари преку државни записи со камата од 4%
• 2.314.010.000 денари преку државни записи со камата од 4,10%
• 2.414.030.000 денари преку државни записи со камата од 4,10%
• 700.000.000 денари преку 5-годишни државни обврзници со камата од 4,5%
• 1.300.000.000 денари преку 15-годишни државни обврзници со камата од 5,9%
• 300.000.000 денари преку 15-годишни државни обврзници со камата од 6%

Овој тренд започна во текот на минатата година и очигледно е дека продолжува и оваа година и тоа од повеќе причини.

Инфалторните притисоци не попуштаат и Народната банка не се откажува од рестриктивните монетарни политики. Уште поголем притисок прави моментот на се уште замрзнати цени во маркетите, мерка на Владата која, барем засега, останува на сила уште еден месец. Економистите стравуваат дека по укинувањето на мерката ќе има нов значителен притисок врз инфлацијата во земјава, така што е тешко да се очекува во првата половина од 2024 НБРСМ да се откаже од високите каматни стапки.

Изборите во мај, пак, нема да и дозволат на Владата да се откаже од натамошни задолжувања со цел да обезбеди доволно пари што за редовните потреби на државата, што за враќање на доспеаните долгови, а што за популистички мерки пред избори, како што се зголемени пензии и слично. 

Токму затоа парите остануваа скапи иако ги има во изобилство.