Народната банка и Агенцијата за катастар на недвижности денеска потпишаа Меморандум за соработка, со кој се воспоставува рамка за унапредена размена на податоците и информации од заемен интерес, во функција на подобрување на аналитичките и институционалните активности на двете институции.

Меморандумот, кој го потпишаа гувернерот на Народната банка, д-р Трајко Славески, и директорот на Агенцијата за катастар на недвижности, Иван Живковски, претставува основа за систематска и безбедна размена на информации, пред сѐ од Регистарот на цени и закупнини што го води Катастарот како дел од Геодетско-катастарскиот информациски систем.

Преку оваа соработка, Народната банка ќе ги збогати анализите на ризиците од пазарот на недвижности како важен сегмент во рамки на нејзините активности за придонесување кон постигнување и одржување на финансиската стабилност.

Овој документ е одраз на заемната определба на Народната банка и Агенцијата за катастар на недвижности за интензивирање на меѓуинституционалната соработка, базирана на принципите на професионалност, транспарентност и ефикасност, во насока на унапредување на квалитетот на податоците и политиките од јавен интерес.

Владата на Република Северна Македонија го достави до Собранието Предлог-законот за изменување и дополнување на Законот за данокот на додадена вредност (ДДВ), со кој се предлага укинување на досегашното ослободување од плаќање ДДВ при увоз на пратки со мала вредност до 22 евра, испорачани од странство кон домашни примачи.

Со новите измени, ослободувањето ќе важи само за мали пратки од некомерцијална природа, испратени од физичко лице до физичко лице, доколку нивната вредност не надминува 22 евра во денарска противвредност. Исклучени се пратки што содржат алкохол и алкохолни пијалаци, парфеми, тоалетни води, како и тутун и тутунски производи.

Ова значи дека онлајн купувањата од странски веб-страници, без разлика на вредноста, ќе бидат предмет на оданочување со ДДВ, што ја усогласува земјата со европската пракса, имајќи предвид дека Европската унија уште во 2021 година го укина истиот праг за ослободување.

Иако Предлог-законот е веќе поднесен во Собранието, поради тековните локални избори не може да се стави на гласање во овој момент. Според најавите од Министерството за финансии, се очекува измените да бидат разгледани и изгласани на собраниска седница кон средината на ноември, веднаш по завршувањето на изборниот процес.

Од Министерството за финансии посочуваат дека измените нема да имаат негативни фискални последици врз Буџетот, ниту ќе бараат дополнителни финансиски средства за спроведување. Сепак, експертите предупредуваат дека поштенските оператори и Царината ќе се соочат со зголемен број пратки што ќе треба да бидат обработени со ДДВ-обврска, што може да создаде административен притисок.

Со измената на член 27-б од Законот за ДДВ се додава нова точка (2-а) и се брише старата точка (26-а), со што се затвора можноста за ослободување на пратки до 22 евра од странство.

Со укинувањето на ослободувањето од ДДВ, на удар ќе бидат најмногу малите пратки од платформи како Temu, Shein, AliExpress и слични онлајн продавници, преку кои македонските потрошувачи најчесто нарачуваат евтини производи под 20 евра. Овие пратки досега пристигнуваа без дополнителни давачки, но со новите измени ќе мора да минат царинска постапка и да се пресмета ДДВ, што ќе ја зголеми конечната цена за купувачите и може да го намали интересот за вакви нарачки.

Новите одредби ќе стапат во сила осмиот ден од објавувањето во „Службен весник на Република Северна Македонија“, по нивното усвојување од страна на Собранието.

Министерството за финансии и претседателството на Групацијата на небанкарски финансиски друштва при Стопанската комора на Македонија на работен состанок, кој го водеше државниот секретар во Министерството, Андриана Матлиоска, ги разгледаа актуелните состојби на финансискиот пазар во делот на финансиските друштва.

На состанокот, врз основа на направени анализи, е констатирано дека е забележано успорување на растот на кредитната активност на финансиските друштва по донесувањето на последните измени на Законот за финансиски друштва во јули 2023 година и Правилникот за кредитен ризик од април 2024 година.

Податоците покажуваат дека во првото полугодие на 2025 година, во вкупното кредитирање во земјата, финансиските друштва учествуваат со 2,3%. Активностите на Министерството за финансии и засилениот надзор над работењето на финансиските друштва влијаеле во насока на консолидација на секторот и намалување на бројот на финансиските друштва од 35 на 26.

На состанокот беше поздравено формирањето на Одделението за следење и надзор над работата на небанкарските институции во рамки на Секторот за финансиски систем во Министерството за финансии, преку кое се зајакнува вонтеренскиот и теренскиот надзор на финансиските друштва и имплементацијата на законската рамка и подзаконските акти донесени од Министерството за финансии во својство на регулатор.

Како што беше истакнато, примарна цел на Министерството за финансии и на Групацијата на небанкарски финансиски друштва е заштита на потрошувачите.

Во таа насока, државниот секретар Матлиоска истакна дека Министерството за финансии, како регулатор во оваа област, постојано работи на зајакнување на регулативата со цел обезбедување висока заштита на правата на потрошувачите кои користат финансиски услуги од финансиски друштва. Таа додаде дека преку подобрувања на регулативата, финансиските друштва се обврзани да воспостават систем за управување со кредитен ризик, што значи дека мора одговорно да ја проценуваат кредитната способност на клиентот пред да одобрат кредит.

Претседателството на Групацијата информираше за спроведување на Етичкиот кодекс, кој беше донесен во јуни 2025 година, а има за цел да се унапреди работењето на финансиските друштва, да се подобри корисничкото искуство на клиентите, да се поттикне поголема социјална одговорност и да се унапреди релацијата со потрошувачите.

На состанокот беше истакната и заложбата за поголема транспарентност на податоците и информациите за работата на финансиските друштва во јавноста. Согласно последните измени, покрај регуларните извештаи и обврски за известување кои финансиските друштва ги имаа и досега, сега тие имаат обврска задолжително и јавно да го објавуваат својот тарифник со надоместоците на својата веб-страница и на видно место во своите деловни простории. Тоа им овозможува на потрошувачите целосен увид во сите трошоци пред склучување на договор.

Заеднички беше констатирано дека сите преземени досегашни мерки ја потврдуваат посветеноста за финансиската стабилност на пазарот и заштитата на потрошувачите.

Извор: (Министерство за финансии)