Connect with us

Банки

Нацевска: Преку финансиска едукација до унапредување на финансиската вклученост и премостување на родовиот јаз

Објавено

на

„Повисокото ниво на финансиска писменост придонесува кон повисока вклученост на населението во финансискиот систем, а со тоа и кон побрз економски развој. Подобро едуцираните и информираните клиенти подобро управуваат со личните финансии и придонесуваат кон финансиската стабилност, којашто исто така е предуслов за поголема финансиска вклученост. Оттаму, преку финансиската едукација може да се придонесе кон поголема вклученост на населението во финансиските текови, како и кон надминување на родовиот јаз и поголема вклученост на жените. Една од стратегиските цели на Народната банка е понатамошно спроведување на процесот на финансиска едукација, како и унапредување на финансиската вклученост преку стратегиски, холистички приод, а со тоа и придонес кон одржувањето на финансиската стабилност и економскиот развој.“ Ова беа дел од пораките на вицегувернерката Емилија Нацевска, која учествуваше на панел-дискусијата „Банкарски трендови и совети“, на Женскиот економски форум на тема „Финансиска писменост“.

Разгледувајќи ги најновите податоци од платежната статистика, вицегувернерката посочи дека финансиската вклученост на населението во земјава мерена според бројот на сметки по глава на жител е висока, односно дека на крајот на 2022 година граѓаните во просек поседувале 1,8 сметки по глава на жител, што е повеќе за 0,1 п.п. во однос на просечниот број сметки по глава на жител кај населението во Европската Унија. За ваквото високо ниво на овој показател голема заслуга има нашата регулативна рамка, односно преминот кон концептот на бруто-плата и задолжителна исплата на платите и пензиите на платежните сметки. Меѓутоа, резултатите од спроведените анкети на Меѓународната мрежа за финансиска едукација при Организацијата за економска соработка и развој  (ИНФЕ ‒ ОЕЦД), во кои се опфатени и прашања од аспект на финансиското знаење, однесување и ставови, укажуваат дека нивото на финансиска писменост на домашното возрасно население е на нивото на земјите од Југоисточна Европа, што е под нивото на ЕУ и на ОЕЦД и се јавува потреба од натамошни активности за финансиска едукација, а со тоа и за унапредување на финансиската писменост на населението во користењето на финансиските производи и услуги.

За да може подобро да се согледаат финансиската писменост на населението и навиките во користењето на одделните платежни услуги, Народната банка од минатата година воспостави платежна статистика според родовата и возрасната структура. Од аспект на родовата структура на сопствениците на сметките, податоците посочуваат на родов јаз од 0,5 сметки повеќе во корист на мажите, или 2,1 сметки по глава на жител од машки пол, наспроти 1,6 сметки по глава на жител од женски пол. Но, жените кои поседуваат платежна сметка повеќе ги користат дигиталните придобивки при плаќањата како интернет-банкарство и мобилни апликации, а исто така се и поактивни плаќачи. Статистиките на возрасните групи, пак, покажуваат дека најголеми корисници на дигиталните канали за увид во сметките и за извршување на електронските плаќања се возрасните групи од 25 до 54 години.

Вицегувернерката Нацевска нагласи дека подобрувањето на финансиската вклученост и финансиска писменост во земјава е една од стратегиските цели на Народната банка. Банката стратегиски им пристапува на овие активности, во согласност со националната петгодишна Стратегија за финансиска едукација и финансиска инклузија, којашто беше изработена под водство на Народната банка. Тимот за финансиска едукација при Народната банка повеќе години одржува едукативни предавања на редовна основа за сите заинтересирани образовни институции во земјата, со сѐ поголем опфат.

Вицегувернерката порача дека е многу важно граѓаните да се информираат за своите финансиски одлуки од релевантни извори. Таа го посочи негативниот ефект којшто го имаат лажните вести врз граѓаните, а ја истакна и посветеноста на централната банка во одржувањето на ценовната и финансиската стабилност. Народната банка и натаму ќе биде посветена на спроведувањето на финансиската едукација, но и на транспарентната комуникација во интерес на граѓаните и економијата.

Банки

Средба Народна банка − СЗПМ: Платежната сметка со основни функции погодна зa пензионерите

Објавено

на

Пензионерите може да отворат платежна сметка со основни функции кај банките којашто нуди повеќе придобивки, како што се ниски трошоци за одржување, со можност за користење релативно широк сет платежни услуги од банките, за надоместок којшто во моментов не може да надмине 38 денари, што е од големо значење за намалување на финансискиот товар на пензионерите. Ова беше нагласено при средбата на претставниците на Народната банка, предводени од гувернерката, Анита Ангеловска-Бежоска, со претседателката на Сојузот на здруженијата на пензионери на Македонија (СЗПМ), Станка Трајкова и со останатите претставници на Сојузот.

Гувернерката Ангеловска-Бежоска ја истакна важноста на поблиската соработка со здруженијата на пензионерите, заради заштита на нивните права како корисници на платежните услуги и нивно информирање за новините и погодностите коишто ги нуди новата законска рамка во оваа сфера. 

Во рамките на посетата на СЗПМ, заменик-директорката на Дирекцијата за платни системи, Биљана Доновска-Гечева, одржа презентација пред претставниците на Сојузот, се осврна на карактеристиките на платежната сметка со основни функции. Таа нагласи дека со новиот Закон за платежни услуги и платни системи, за првпат во нашата земја се воведе платежна сметка за која законски е ограничена висината на надоместокот. „За услугите коишто се опфатени со платежната сметка со основни функции, банката може да пресмета и да наплати вкупен месечен надоместок до одредена разумна висина којашто не смее да биде повисока од 0,1% од просекот на последните 12 месечни просечни исплатени нето-плати во земјата, според Државниот завод за статистика (или во моментов 38 денари). Овој надоместок вклучува одржување на платежната сметка и дебитната картичка, онлајн користење интернет и мобилна апликација, неограничен број платежни трансакции за уплата или повлекување готовина непосредно на шалтерите во работните простории на банката или преку нејзината мрежа на банкомати, неограничен број платежни трансакции со дебитни картички и извршување минимум пет платежни трансакции во рамките на истата банка“, посочи Доновска-Гечева.

Имајќи го предвид сетот на платежните услуги коишто ги нуди и нискиот месечен надоместок, платежната сметка со основни функции е особено погодна за пензионерите или за учениците и студентите кои користат државна стипендија. За потрошувачите, пак, коишто ѝ припаѓаат на групата корисници на законски права, платежната сметка со основни функции е бесплатна. За отворање платежна сметка со основни функции кај банките се поднесува барање за отворање ваква сметка или за трансформирање на постојната. Прочитајте повеќе на врската:

https://www.nbrm.mk/content/%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D1%81%D0%BE_%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8_%D1%84%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8.pdf

Продолжи со читање

Банки

Гувернерката Ангеловска-Бежоска на Годишното генерално собрание на БИС

Објавено

на

Во рамките на Годишното собрание на Банката за меѓународни порамнувања (БИС), гувернерката Анита Ангеловска-Бежоска присуствуваше на средбата на жените гувернери и заменици на гувернери на која се сретна со гувернерката на централната банка на Норвешка и заменик-гувернерките на Канада, Финска и Турција. На средбата беше истакнато дека иако минатата година инфлацијата бележеше надолен тренд, а финансиската стабилност беше задржана, и натаму е потребна внимателност. 

Исто така, таа заедно со вицегувернерката Ана Митреска, разговараше и со гувернерот на централната банка на Италија, во врска со напредокот во пристапувањето кон СЕПА, но и за можноста за приклучување кон платежниот систем ТИПС на Европската централна банка, што може да обезбеди бројни придобивки во платежната сфера за нашите граѓани и компаниите. 

На Собранието на БИС беа разгледани и усвоени најновиот Годишен извештај за работата на БИС и Годишниот економски извештај. Во Извештајот се нагласува дека политиките на централните банки ги ублажија последиците од кризите и овозможија задржување на стабилноста во економиите. Како приоритет на краток рок се нагласува потребата од задржување на ценовната стабилност, како и внимателноста при олабавувањето на монетарната политика. На долг рок, потребни се политики коишто ќе обезбедат финансиска и макроекономска стабилност, како и јакнење на фискалните позиции. Во рамките на структурните реформи за јакнење на економскиот потенцијал, се истакнува важноста од иновациите во дигиталната сфера во финансискиот систем.

Во рамките на Годишното собрание беа и панел-дискусиите каде што беа обработувани актуелните теми и предизвици со кои се соочува централнобанкарската заедница. Така, на Конференцијата се зборуваше за геополитичките движења и нивниот одраз врз макроекономијата, како и за нивното влијание врз инфлациските притисоци и монетарната политика. Исто така, беа разгледани и можностите и ризиците коишто ги носи дигиталната трансформација и употребата на вештачката интелигенција во работењето на  централните банки, како и важноста од инвестициите во зелени финансии.

Средбите во рамките на Годишното собрание на БИС се од исклучително значење за справувањето со тековните предизвици, но и за подготовка за идните трендови во монетарната сфера, имајќи ја предвид улогата на БИС како банка на централните банки, како и улогата на меѓународната соработка за поддршка на монетарната и финансиската стабилност. Во тој контекст, гувернерката Ангеловска-Бежоска и вицегувернерката Митреска остварија и бројни билатерални средби со повеќе свои колеги од централните банки членки на БИС.

Народната банка е полноправна членка на БИС со уште шеесет и две централни банки и монетарни власти од светот, коишто учествуваат и имаат право на глас на Генералното собрание.

Продолжи со читање

Банки

Одржана 51. сесија на Клубот на истражувачите: Презентација на трудовите коишто ја добија Годишната награда на Народната банка

Објавено

на

Во Народната банка се одржа 51. сесија на Клубот на истражувачите, платформа на Народната банка за презентација и разгледување научноистражувачки трудови и поддршка на научноистражувачката дејност во земјава. 

На оваа сесија учесниците имаа можност да ја проследат презентацијата на трудовите „Економски раст поттикнат од интеграцијата: Случајот на интеграцијата на Северна Македонија во Европската Унија“ од авторот Никита Ристовски и„Монетарната политика и каналите на цените на средствата во контекст на регионализацијата на берзите во земјите на поранешна Југославија“ од авторот Стефан Таневски. Авторите Никита Ристовски и Стефан Таневски се добитниците на првата и втората годишна награда за млади истражувачи на Народната банка за 2024 година, соодветно.

Сесијата ја отвори Билјана Давидовска-Стојанова, директорка на Дирекцијата за монетарна политика и истражување и членка на Одборот за оценување на трудовите при доделувањето на овогодишната награда за млади истражувачи. Таа истакна дека доделувањето годишна награда за млади истражувачи од страна на НБРСМ, заедно со Клубот на истражувачите како платформа за презентација и разгледување научноистражувачки трудови, придонесуваат кон поттикнување на истражувачката активност и подигнување на квалитетот на макроекономските истражувања во земјата. Секој од трудовите се осврнува на актуелни теми, како што се потенцијалните придобивки од евроинтеграцијата и истражување на постоењето на канал на монетарна трансмисија преку секторските берзански индекси. Tрудoвите се одликуваат со оригиналност и обработуваат области коишто се исклучително релевантни, со што се придонесува за збогатување на научноистражувачката литература и се отвора простор за натамошни истражувања.

Трудот на Никита Ристовски ги испитува потенцијалните економски влијанија врз земјава, доколку станеше членка на Европската Унија во 2004 година. Според авторот, македонската економија би имала позитивен ефект од интеграцијата во ЕУ врз економскиот раст и продуктивноста на трудот и голема би била веројатноста земјава да има компаративна предност и да е специјализирана за трудоинтензивни индустрии.

Во трудот на Стефан Таневски емпириски се истражува постоењето на секторски канал на цените на средствата за пренос на монетарната политика во поблискиот регион. Авторот конструира секторски индекси за целиот регион, врз основа на идејата дека една регионална берза може да обезбеди поголема ефикасност за котираните компании во регионот. Општо земено, во трудот се документира присуство на каналот на цените на средствата во секторите финансии и телекомуникации, каде што има поголемо присуство на мултинационални корпоративни мрежи, што не е случај за производствениот и енергетскиот сектор, врз основа на што авторот заклучува дека локалните берзи сè уште се премногу фрагментирани и постои простор за поефикасна регионална берза.

По завршувањето на презентацијата, беше отворена дискусија помеѓу учесниците на сесијата.

Сесиите на Клубот се одржуваат четирипати годишно. Народната банка објавува повик до истражувачите за поднесување труд, којшто може да биде и во работна верзија. Трудовите се работат во согласност со трендовите и стандардите на современите истражувања, односно со солидна емпириска анализа и систематизирани заклучоци од истражувањето. На сесиите учествуваат аналитичари и истражувачи од научно-образовни и финансиски институции, студенти и останати заинтересирани учесници или слушатели. Зачленувањето во Клубот е од отворен карактер и може да се направи преку барање за членство на следнава електронска адреса: opstiinfo@nbrm.mk. Следната сесија ќе се одржи во септември годинава.

Продолжи со читање

Популарно