Овогодишната Нобелова награда за економија им беше доделена на Џоел Мокир, Филип Агион и Питер Хјуит, за нивниот истражувачки придонес во разбирањето на економскиот раст управуван од иновации. Едната половина од наградата ја доби Мокир „за идентификување на предусловите за одржлив раст преку технолошки напредок“, додека другата половина ја делат Агион и Хјуит „за теоријата за одржлив раст преку креативно уништување“.

Според Шведската академија на науките, овогодишните лауреати ја истакнуваат суштината на иновациите како движечка сила на економскиот напредок. Технологијата брзо се развива и создава нови производи и производствени методи кои ја заменуваат старите, во постојан циклус на иновација. Овој процес е основата за одржлив економски раст, што директно се одразува на подобар животен стандард, здравје и квалитет на животот.

Историски контекст: од стагнација до индустриска револуција

Како што објаснуваат експертите, економскиот раст не бил секогаш само по себе разбирлив или автоматски. „Стагнацијата била норма во поголемиот дел од човечката историја. И покрај важните откритија, кои понекогаш воделе до повисоки приходи и подобри услови за живот, растот секогаш на крајот се стабилизирал“, наведува академијата.

Џоел Мокир ја користел историјата како клучен извор за разбирање на одржливиот раст. Тој покажал дека за иновациите да генерираат самогенерирачки економски процес, потребно е не само да се знае дека нешто функционира, туку и да се разбере научниот принцип зад тоа. Недостатокот на научни објаснувања пред индустриската револуција го отежнувал градењето врз претходни откритија. Мокир исто така нагласува дека општеството мора да биде отворено за нови идеи и да дозволува промени за да се овозможи долгорочен раст.

Креативното уништување: двигател на современиот пазар

Филип Агион и Питер Хјуит се фокусирале на механизмите што лежат зад одржливиот раст преку концептот на креативното уништување. Во својот труд од 1992 година, тие развиле математички модел кој објаснува дека кога на пазарот ќе се појави нов и подобар производ, компаниите што нудат постари технологии или производи губат. Иновацијата е „креативна“ бидејќи создава нови можности, но и „деструктивна“ бидејќи ги преминува и заменува постоечките решенија.

Агион и Хјуит покажуваат дека оваа динамика создава конфликти кои мора да се управуваат конструктивно. Без поддршка за процесот на креативно уништување, постоечките компании и интересни групи можат да блокираат иновации, што го успорува економскиот раст.

Импликации за финансискиот сектор и банкарството

Работата на лауреатите има директни импликации за банкарскиот и финансискиот сектор:

1. Поддршка на иновации – Банкарските институции и инвестициските фондови треба да обезбедат механизми кои овозможуваат раст на нови компании и технологии, дури и ако тоа значи краткорочни загуби за постоечките играчи.
2. Управување со ризикот од „деструктивни“ иновации – Инвеститорите и менаџерите мора да ги разберат долгосрочните придобивки од трансформацијата на пазарот и да ги прифатат промените како неизбежен дел од економскиот развој.
3. Финансиска стабилност и раст – Иновациите го зголемуваат продуктивноста и создаваат нови пазари, што во комбинација со ефикасни финансиски системи ја поддржува стабилноста и одржливиот економски раст.

Како што истакна Џон Хаслер, претседател на Комитетот за наградата за економски науки: „Работата на лауреатите покажува дека економскиот раст не може да се зема здраво за готово. Мораме да ги поддржиме механизмите што лежат во основата на креативното уништување, за да не се вратиме во стагнација.“

Нобеловата награда за економија 2025 година ја потврдува суштинската улога на иновациите и научните истражувања во креирањето на долгорочен економски напредок. За банкарскиот сектор, ова значи и понатамошна стимулација на инвестициски стратегии кои ја поддржуваат трансформацијата на пазарот и создавањето нови финансиски можности.

Делегација на Управата за јавни приходи, предводена од директорката Елена Петрова, оствари средба со претседателот Бранко Азески и претставници на Стопанската комора на Северна Македонија на која биле презентирани активностите и динамиката за воведување на системот за е-фактурирање, како една од клучните реформи во процесот на дигитализација на даночниот систем.

Како што соопштија од УЈП, на состанокот двете страни се согласиле за интензивна соработка и активно вклучување на ресурсите и капацитетите на Комората, со цел навремено информирање и подготовка на компаниите за практична примена на новиот систем.

„Соговорниците оценија дека проектот има значајно влијание врз македонското стопанство, преку унапредување на деловната транспарентност, намалување на административните трошоци и ефикасна борба против сивата економија. Управата за јавни приходи останува доследна на својата определба за јакнење на партнерскиот однос со даночните обврзници, кои се рамноправни чинители на даночниот систем и клучни носители на економскиот развој“, стои во соопштението од УЈП.

Дали некогаш сте се запрашале: „Што ако моето штедење не е доволно за да обезбедам сигурна иднина за моето семејство?“

Во октомври, месецот на штедење, токму ова прашање станува посебно важно. Додека банкарските штедни книшки изгледаат сигурни, тие носат минимална добивка. Сите сакаме да заштедиме повеќе, но и да знаеме дека нашите најблиски се заштитени.

Тука доаѓа решението што ја менува играта: P2P Safe – уникатна понуда која ја комбинира сигурноста на стабилни инвестиции со бесплатно животно осигурување. Со P2P Safe, не само што инвестирате и заработувате, туку истовремено го обезбедувате мирот и сигурноста на вашето семејство.

Зошто P2P Safe е вистинскиот избор за месецот на штедење?

Октомври е совршен потсетник дека штедењето не е само дисциплина, туку и стратегија за иднината. P2P Safe е повеќе од само уште еден начин за инвестирање. Оваа понуда е создадена специјално за сите кои сакаат повеќе од обично штедење:

• Сигурност – вашите инвестиции се стабилни и предвидливи.
• Дополнителна заштита – бесплатно животно осигурување во соработка со Минт Инс Осигурителен Брокер, со покриеност до 10.000 евра.
• Пасивен приход – вашата заштеда расте преку сигурен и структуриран план.

Со други зборови – вашиот капитал не само што е сигурен, туку и работи за вас.

Како функционира P2P Safe?

Со P2P Safe, инвестирате во флексибилни пакети кои се прилагодени на вашите можности и цели:

• Регистрирајте се на P2P.mk – потребни се само неколку минути.
• Одберете ја P2P Safe понудата – дизајнирана за инвеститори кои сакаат сигурност и стабилност.
• Изберете да инвестирате во флексибилни пакети со износи од 2000, 4000 или 6000 МКД месечно.
• Одлучете за период од 36 или 60 месеци – во зависност од тоа колку долгорочно сакате да планирате.
• За целиот период на инвестицијата, автоматски добивате бесплатно животно осигурување со покриеност до 10.000 евра.

Со ова, P2P Safe е повеќе од инвестиција – тоа е план за финансиска стабилност и сигурност на вашите најблиски.

Штедење + Безбедност + Осигурување = Мир на умот

Она што ја прави оваа понуда навистина посебна е комбинацијата од раст на заштедата и заштита на семејството. Многу инвестиции носат заработка, но ретко која нуди и дополнителен слој на сигурност како P2P Safe.

Со секој пакет, вие не само што обезбедувате поврат на вложеното, туку и добивате гаранција дека, без оглед на околностите, вашето семејство ќе биде финансиски заштитено.

Совети за паметно штедење и инвестирање со P2P Safe

• Поставете цел – дали штедите за патување, образование, дом или иднина без грижи?
• Изберете го пакетот што најмногу ви одговара – дури и со минималниот износ од 2000 МКД месечно, градите сигурна основа за иднината.
• Размислувајте долгорочно – 36 или 60 месеци може да изгледаат многу, но вистинската добивка се гледа токму кога инвестицијата има време да расте.
• Комбинирајте штедење и заштита – со P2P Safe добивате двојна корист: раст на пари и семејна сигурност. 
• Искористете го месецот на штедење – сега е совршен момент да започнете со нова стратегија за штедење за иднината.

Зошто да го изберете P2P Safe токму сега?

Месецот на штедење е вистинскиот момент да направите чекор кон посигурна иднина. Со P2P Safe, добивате комбинација од сигурност и профитабилност што ретко може да ја најдете на друго место.

• Финансиска стабилност.
• Принос како паметна инвестиција.
• Заштита каква што може да ви даде само животно осигурување.

Овој октомври, подарете си мир на умот и сигурност за иднината.

P2P Safe – Вашата иднина заслужува подобро

Со P2P Safe, не треба да бирате меѓу штедење, инвестиција или заштита. Ги имате сите три во една понуда. Вашите пари растат, вашето семејство е заштитено, а вие уживате во спокојството што го носи финансиската стабилност.

Октомври, месецот на штедење, е совршен момент да го направите овој паметен потег. Изберете P2P Safe – безбедната страна на инвестирањето, со сигурност за вашето семејство и финансиските средства.

Започнете денес на P2P.mk и направете паметен чекор кон иднината.