Стопанска банка АД Битола добила официјално известување од белградската компанија Алта Гроуп ДОО за намера да даде понуда за преземање на до 100% од обичните акции со право на глас издадени од банката. Планираната цена за преземање е 3.777 денари по акција.

Во известувањето доставено до банката, Алта Гроуп нагласува дека реализацијата на понудата е условена со добивање на низа регулаторни одобренија, меѓу кои:

– Претходна согласност од Народната банка на Република Северна Македонија

– Одобрение за концентрација од Комисијата за заштита на конкуренцијата на Република Србија („Странско одобрение“)

Според Законот за преземање на акционерски друштва, постапката за понуда ќе може да продолжи само по добивањето на овие согласности, по што ќе биде поднесено барање за дозвола за понуда за преземање и до Комисијата за хартии од вредност на РСМ.

Од Алта Гроуп информираат дека, доколку странското одобрение не биде добиено во рок од 12 месеци, или доколку биде експлицитно одбиено од надлежните институции, намерата ќе се смета за повлечена и нема да биде дадена понуда за преземање. Во таков случај, компанијата ќе постапи согласно член 26-а, став 6 од релевантниот закон и ќе ја информира јавноста за повлекувањето на намерата.

Алта Груп ДОО Белград е значаен финансиски конгломерат во Србија, со диверзифицирано портфолио кое опфаќа банкарство, платни услуги и производство на накит. Преку својата подружница Алта Пеј Груп ДОО, компанијата е сопственик на Алта банка АД Белград, која е наследник на ЈУБМЕС банка и функционира како универзална банка со мрежа на филијали низ цела Србија. Алта Пеј е водечки провајдер на платни услуги во земјата, со над 4.100 локации за плаќање и е призната од Стопанската комора на Србија како најголема институција за електронски пари . Во 2024 година, Алта Груп стекна околу 30% од акциите на Addiko Bank AG со седиште во Виена, со што ја зајакна својата позиција како регионален играч во банкарскиот сектор. Дополнително, компанијата е сопственик на Алта Голд ДОО, микро-претпријатие специјализирано за производство на накит .

Со оваа најава, Стопанска банка АД Битола се наоѓа во фокусот на потенцијална трансакција која би можела значително да го промени сопственичкото портфолио на оваа домашна финансиска институција.

Овој период се покажува како сè поатрактивен за инвестирање во Комерцијална банка АД Скопје, што дополнително се потврдува со најновите активности на самите членови на нејзиното раководство.

Имено, според соопштението објавено на Македонска берза, г-н Горан Антевски, генерален менаџер на „Раде Кончар – ТЕП“ и член на Надзорниот одбор на Комерцијална банка АД Скопје, се стекнал со 1.000 обични акции на Банката.

„Комерцијална банка АД Скопје известува дека г-н Горан Антевски, член на Надзорниот одбор на Банката, се стекна со 1.000 обични акции издадени од Комерцијална банка АД Скопје“, се вели во соопштението објавено на Македонска берза.

Според пресметките на Банкарство.мк, а врз основа на податоците од Македонска берза, просечната цена по акција на ден 06.05.2025 година изнесувала 29.398,73 денари, што значи дека вкупната вредност на трансакцијата се проценува на речиси 30 милиони денари, односно приближно 478.000 евра.

Ова не е првпат Антевски да го зголеми својот удел во Комерцијална банка, бидејќи во изминатиот период тој неколку пати купуваше акции, вклучително и неодамнешна трансакција на дополнителни 100 обични акции.

Купувањето на акции од страна на членови на менаџментот е јасен сигнал за силна внатрешна доверба во идниот развој и стабилноста на институцијата. Тоа истовремено упатува порака и до јавноста и до инвеститорите дека Комерцијална банка е позиционирана како солиден и профитабилен избор за вложување.

Комерцијална банка АД Скопје, како една од водечките банки во земјата и понатаму е меѓу најликвидните и највреднуваните хартии од вредност на домашниот пазар на капитал.

Во последните години, дигиталните пари бележат експоненцијален раст на глобално ниво, процес кој беше дополнително забрзан за време на пандемијата на коронавирусот. Швајцарија, како високо дигитализирана економија, не е исклучок од овој тренд.

Мобилната апликација за плаќање „Twint“, развиена од швајцарските финансиски институции, стана клучен двигател на промената во навиките на потрошувачите. Во 2023 година, преку „Twint“ се реализирале над 773 милиони трансакции, што претставува раст од 31% во споредба со претходната година. За илустрација, во 2017 година, кога апликацијата штотуку беше лансирана, биле регистрирани само 4 милиони трансакции, податок кој говори за нејзиниот импресивен раст и прифаќање.

Сепак, и покрај овој дигитален напредок, истражувањата покажуваат дека Швајцарците сè уште покажуваат силна наклонетост кон готовината. Студија спроведена од Универзитетот за применети науки во Цирих (ZHAW) и Универзитетот во Сент Гален открива дека и во 2023 година, физичките пари биле позастапени во споредба со дигиталните за одредени типови на трансакции, тренд кој се променил дури неодамна.

Швајцарската јавност стравува од сценарио слично на она во нордиските земји, особено Шведска, каде што готовината практично исчезна од секојдневната употреба. Во тој контекст, движењето „Швајцарска слобода“, кое се појави како реакција на мерките во време на пандемијата, официјално поднесе иницијатива до властите со барање за уставна гаранција за опстанокот на готовината. Целта е да се обезбеди дека швајцарскиот франк ќе остане достапен во физичка форма, без оглед на технолошкиот напредок.

Овие грижи не се неосновани. Анкета спроведена од Швајцарската национална банка (SNB) открива дека дури 95% од жителите на Швајцарија сакаат готовината да остане достапна. Причината? Флексибилноста и слободата што ја нуди готовината, нешто што многу граѓани не се подготвени да го жртвуваат во корист на дигиталната удобност.

Во споредба со другите европски земји, Швајцарија има значително пофлексибилен режим за користење и транспорт на готовина. Во земји како Франција и Италија, постои лимит од 1.000 евра за готовински плаќања, а во Грција тој лимит изнесува 500 евра. Иако Австрија, Кипар и Луксембург сè уште немаат такви ограничувања, Европската Унија планира да воведе лимит од 10.000 евра за готовински трансакции почнувајќи од 2027 година, како дел од засилената борба против перење пари и финансирање на тероризам.

Швајцарија, иако не е членка на ЕУ, го задржува својот суверенитет во однос на ова прашање. Единствениот услов е обврска за идентификација при готовински плаќања над 100.000 швајцарски франци, додека за носење готовина преку граница потребна е документација само ако тоа го побара царинската служба, и тоа за износи над 10.000 франци.

Заклучок:

Иако Швајцарија технолошки напредува и го прифаќа дигиталното плаќање, нејзините граѓани и институции и понатаму ја вреднуваат слободата и сигурноста што ја нуди готовината. Дискусијата за иднината на физичките пари останува жива – а во Швајцарија, барем засега, франкот во хартиена форма е тука да остане.