Ќе се намалат провизиите што ги плаќаат трговците кон банките кога граѓаните во продажната мрежа плаќаат со картичка!? Новиот Закон за платежни услуги и платни системи им наложи на банките и на другите платежни институции од 01 јануари 2023 година да ги сведат заменските надоместоци што се пресметуваат и наплатуваат меѓу давателите на платежни услуги на максимум 0,2% од вредноста на извршената трансакција со дебитна картичка и на максимум 0,3% од вредноста на трансакцијата со кредитна картичка.

Ова практично значи драстично пониско ниво на надоместоци од тие што досега ги наплаќаа банките како interbanking fee, односно како надоместок за извршување и процесирање на плаќањето со платежни картички, а кои во просек достигнуваа и до 1,68%.

Според последните статистички податоци на Народната банка на Република Северна Македонија од областа на платежната статистика, висината на надоместоците кои банките и другите обезбедувачи на платежни услуги ги наплаќаат од трговците на продажни места во земјава во 2021 година за картични трансакции се движеле од 0,75% до 1,68% во зависност од видот на дејноста на трговецот. Просекот за сите видови трговски дејности во 2021 година изнесува 1,19%. Споредено со годините претходно, веќе постои надолен тренд – просечното ниво на надоместокот во 2020 година изнесува 1,21%, а во 2019 година бил на ниво од 1,20%.

Највисока провизија, од дури 3,04%, банките им наплаќаат на трговците што вршат електронска трговија и чиј годишен промет е од 1 милион до 10 милиони денари. Тие со промет до 1 милион денари имаат провизија од 2,81%. Најниска е провизијата што ја наплаќаат банките од бензинските станици со годишен промет над 50 милиони денари – во просек изнесува 0,64%. Гледано по дејности, бензинските станици генерално плаќаат најниски вкупни провизии кон банките за картични трансакции – во 2021 година изнесуваат 0,75%. Највисоки вкупни надоместоци, пак, банките им пресметуваат на државните институции и на компаниите што нудат игри на среќа, 1,67%, односно 1,66%.

Кои трговци плаќале највисоки провизии кон банките во 2021 година за наплата со платежни картички од граѓаните?

Државни институции – 1,67%
Игри на среќа – 1,66%
Јавни и комунални дејности – 1,48%
Угостителство и туризам – 1,52%
Изнајмување превозни средства – 1,39%

Кога ќе се споредат овие надоместоци со максимално пропишаните во новиот Закон, излегува дека банките ќе треба драстично да ги скратат овие провизии, што секако ќе влијае и на висината на нивните приходи по овој основ. Дали тоа ќе ја намали цената на производите или пак само ќе ги растоварат трговците од дел од актуелните давачки, останува да се види по 1 јануари следната година.

Кои провизии се ограничуваат?

Законодавецот предвидел дека во категоријата заменски надоместоци спаѓаат секакви „договорени надоместоци, вклучително и нето компензации, кои имаат идентичен предмет или ефект како и заменскиот надоместок и кои давателот на платежните услуги што издава платен инструмент заснован на картичка ги прима од картичната платежна шема, од давателот на платежни услуги што врши прифаќање платежни трансакции засновани на картички или од кој било посредник при извршување платежни трансакции засновани на картички или активности поврзани со трансакциите“.

Одредбите од овој член не се применуваат на платежни трансакции со деловни платежни картички, повлекување готовина преку банкомат или непосредно на шалтерите на давателот на платежните услуги и на платежни трансакции засновани на картички издадени од тристрана картична платежна шема.

Надоместоци кои банките и другите обезбедувачи на платежни услуги ги наплатуваат од трговците во зависност од дејноста и висината на годишниот промет остварен со платежни картички (во %)