Додека светот се соочува со новиот бран на коронавирусот и секојдневно брои голем број на новозаразени, но и починати лица, а економската криза предизвикана од пандемијата се вжештува, во позадина, американско-кинеската економска војна продолжува да го зазема и воспоставува првото место во светот.

Но, исходот од битката на крајот може да ја потврди моменталната состојба. Имено, двете земји ќе останат суперсили, економски, воени и политички, но важноста на Кина во светот ќе продолжи да расте рапидно. Особено, предупредуваат економистите, по завршување на корона кризата.

Податоците неодамна објавени од Меѓународниот монетарен фонд во октомвриското издание на своите светски економски изгледи покажуваат дека САД сè уште имаат најголем бруто домашен производ (БДП) во светот. Минатата година, според тие податоци, американскиот БДП достигна вредност од над 21,4 трилиони долари, додека прогнозите за оваа година се далеку послаби, пред се поради негативното влијание на корона кризата, кои велат дека американскиот БДП ќе изнесува 20,8 трилиони долари.

Истовремено, податоците на ММФ за кинеската економија покажуваат дека нејзиниот БДП минатата година изнесуваше нешто повеќе од 14,7 трилиони долари, додека оваа година тој треба да порасне на 15,2 трилиони дури и во услови на светска пандемија.

Минатата година светскиот БДП, според податоците на меѓународните институции, изнесуваше нешто помалку од 88 трилиони долари, додека годинава, поради корона кризата, треба да изнесува нешто помалку од 84 трилиони.

Овие податоци, сепак, се само дел од приказната за важноста на земјите за светската економија. Тие го покажуваат БДП, односно вкупната вредност на стоки и услуги произведени во текот на годината во американската и кинеската економија, по тековни цени. Сепак, цените варираат ширум светот, па затоа меѓународните организации сè повеќе користат БДП (и други индикатори) изразени во паритет на куповната моќ, односно намалени на одредена основа, а со тоа и „унифицирани“, нагласувајќи дека разликите во цените можат значително да ја нарушат реалната слика.

Едноставно кажано, сендвичи, кафе, електрична енергија или домување не чинат исто во САД, Кина и другите земји, и има големи разлики во нивото на плати меѓу земјите. Ова значи дека иста количина стоки и услуги не може да се купат со еден долар во САД како што е, на пример, случај во Кина. Затоа, се обидуваат да се елиминираат разликите во цените на стоките и услугите и само тогаш се споредуваат меѓу земјите. Така, дојдовме до корегирани податоци што го олеснуваат патот преку меѓународни споредби на клучните индикатори и за кои економистите велат дека поверно ја отсликуваат реалната економска моќ. Особено во глобализираниот свет каде сè се споредува.

„Паритетот на куповната моќ е многу подобар показател за економската моќ на една земја и се користи за меѓународни споредби“, објасни за Индекс Ведрана Прибишевиќ од Загребската школа за економија и управување.

Жељко Ловринчевиќ од Загребскиот економски институт исто така вели дека споредбите на податоците изразени во паритетот на куповната моќ се подобар показател за реалниот стандард и квалитетот на животот, отколку податоците изразени во тековните цени, како и дека тие ги олеснуваат споредбите меѓу земјите.

Тука, сепак, се појавува проблем за Американците, а предност за Кинезите. Имено, Кина ги надмина САД според големината на својот БДП изразен во паритет на куповната моќ пред неколку години, и со тоа всушност стана водечка економска моќ во современиот свет. Ова е потврдено од податоците на ММФ, според кои кинескиот БДП, изразен во паритет на куповната моќ, минатата година изнесувал скоро 23,4 трилиони долари, додека американскиот БДП, според истата методологија, изнесувал 21,4 трилиони. И во оваа и во следните години, кинескиот БДП со паритет на куповна моќ ќе биде поголем од оној на САД: предвидувањата на ММФ покажуваат дека Кина годинава ќе има БДП од околу 24,2 трилиони долари, додека американскиот БДП ќе биде 20,8 трилиони долари и следната година, кинескиот БДП, изразен во паритет на куповната моќ, треба да биде 26,7 трилиони долари, а 21,9 трилиони американски долари.

На кратко, може да се каже дека Кина веќе ги надмина САД според реалната економска моќ. Ова, се разбира, не значи дека Кина го презеде приматот од Соединетите држави во дефинирањето на економските трендови во светот, но тоа значи дека кинеската економија опасно се приближи до американската економија кога станува збор за влијание врз светската економија, а доколку продолжи со трендот на раст и во следните неколку години, може да очекуваме дека во целост ќе ја надмине американската економија од секој мерлив аспект.

„Секако овој податок е загрижувачки за САД. Кина веќе долго време има амбиција да ги престигне САД, не само во економијата, туку и во науката. Затоа тие увезуваат многу научници од други земји. Кинезите ставаат посебен акцент на областа СТЕМ, додека во САД не обраќаат посебно внимание на СТЕМ програмата“, објаснува Прибишевиќ.

„Кина има многу високи стапки на економски раст во последните децении. Се разбира, според сегашните цени, американската економија сè уште е во предност пред кинеската, но во однос на паритетот на куповната моќ, Кина сега има поголем БДП од САД. Ова всушност покажува дека кинеската економија, според таа методологија, годишно произведува повеќе добра и услуги од американската, што не е изненадувачки ако се земе предвид популацијата на Кина“, објаснува Ловринчевиќ.