Ковид-19 пандемијата предизвика енормно зголемување на државниот јавен долг во речиси сите држави во светот, а климатските промени може да предизвикаат неплаќање на доспеаните рати по основ на долговите независно тоа дали се еврообврзници, заеми, кредити од евтини кредитни линии и слично, предупредуваат на панел дискусија на Обединетите нации.

Од ОН велат дека големите климатски промени се последица на глобалното затоплување за кое доколку не се преземат итни конкретни мерки, ќе доведе до колапс на целиот глобален финансиски систем, а со тоа и колапс на голем број светски економии.

За да се спречи катастрофа, земјите се посветени на намалување на штетните емисии на јаглерод, но тоа ќе биде скапо и најверојатно дополнително ќе го зголеми глобалниот долг, кој минатата година достигна неверојатни 281,5 трилиони долари, според Меѓународниот финансиски институт (IIF). Со оглед на поплавите и пожарите коишто го уништуваат светот, проценките се разликуваат во тоа колку само глобалното затоплување ќе и нанесе штета на глобалната економија, пишува „Reuters“.

Извештајот на „Bank of America”, објавен на почетокот на годинава, ја проценува штетата од 54 до 69 милијарди долари до 2100-та година, во споредба со проценетата вредност на целата светска економија од околу 80 трилиони долари. Финансиските последици од климатските промени врз економијата би можеле да се рефлектираат за помалку од една деценија, предупредува студијата на давателите на услуги на „FTSE Russell” за индексот на лондонската берза.

Земјите ширум светот наскоро ќе се соочат со првото намалување на кредитниот рејтинг поврзан со климатските промени, вели Џулијан Мусави, коавтор на извештајот и висок менаџер за одржливи инвестиции во „FTSE Russell”. Во најлош случај, земјите во развој, вклучително и Малезија, Јужна Африка, Мексико, па дури и побогатите економии како Италија, би можеле да се соочат со несервисирање на долгот дури до 2050 година.

Второ, земјите чии влади бавно реагираат на климатските промени, вклучувајќи ги Австралија, Полска, Јапонија и Израел, исто така, ќе бидат изложени на ризик од неисполнување на кредитните обврски и намалување на кредитниот рејтинг, се заклучува во студијата. Иако земјите во развој се почувствителни на порастот на нивото на морето и сушите, дури и оние побогатите нема да ги избегнат последиците од климатските промени, според многу климатски студии. Студија на група универзитети, вклучувајќи го и Кембриџ, заклучува дека 63 земји, приближно половина од оние што се оценети од „S&P Global”, „Moody’s” и „Fitch”, би можеле да доживеат намалување на рејтингот поради климатските промени до 2030 година.

Кина, Чиле, Малезија и Мексико би биле најтешко погодени од намалувањето на степенот до шест поени до крајот на овој век, додека САД, Германија, Канада, Австралија, Индија и Перу би можеле да доживеат намалување на рејтингот од четири поени. Падот на рејтингот повлекува зголемување на трошоците за позајмување, што би го зголемило вкупниот товар на годишните отплати на долгот на земјите помеѓу 137 и 205 милијарди долари во 2100 година, покажаа резултатите од ова истражување.

Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) предупредува дека зголемувањето на чувствителноста кон климатските промени за десет процентни поени, измерено со индексот Глобална адаптација за иновација на Нотр Дам, е поврзано со зголемување на опсегот на каматна стапка од 150 основни поени за долгорочните државни обврзници. Просечниот раст во сите земји е 30 основни поени. Програмата на Обединетите нации за животна средина проценува дека годишните трошоци за адаптација на климата во земјите во развој ќе изнесуваат дури 300 милијарди американски долари до 2030 година и дека ќе пораснат на 500 милијарди долари до 2050 година.

Државниот долг во економиите во развој, изразен како процент од бруто домашниот производ, е сепак околу 60 проценти, според Меѓународниот финансиски институт (IIF), во споредба со САД и Британија, чиј долг изнесува 100 проценти од БДП, или Јапонија, со удел во државниот долг од дури 200 проценти од БДП. Додека во Европа, САД и Јапонија, централните банки се во суштина гаранти за позајмување на нивните земји, сиромашните земји ја немаат таа опција и на крајот мора да го отплатат својот долг.

„Како да го добиете видот на финансирање што го барате, со оглед на високото ниво на долг и кредитен рејтинг?“, Рече Соња Гибс, директорка на глобалните пазари на капитал на Меѓународниот финансиски институт (IIF).