Брзата депрецијација на рубљата, и покрај драматичното и навидум очајното зголемување на каматните стапки од страна на Централната банка на Русија (ЦБР) минатиот месец, го зголемија спектарот на економската криза во Русија во последните две година. Всушност, Западот се обиде да го оживее тој спектар во тековната конфронтација со рускиот претседател Владимир Путин. Но, иако руската економија несомнено е во неволја, неверојатен е колапсот.

Нафтата и гасот сочинуваат повеќе од 60% од рускиот извоз. Со оглед на тоа, неодамнешниот остар пад на светските цени на нафтата очигледно претставува главен шок – доволно голем, кога е во комбинација со ефектот на сè строгите санкции од Западот што може да предизвика значителна рецесија. За да бидат работите уште полоши, цените на стоките се очекува да останат ниски подолго време. Во тој случај, загубата на приход ќе стане многу поголема.

Ситуацијата денес е многу поинаква од онаа во 1998 година, кога Русија водеше двојни фискални политики и имаше дефицит на тековната сметка. Русија требаше да позајми финансиски средства, и тоа најмногу позајмуваше во странска валута. Ова значеше дека, како што се намалуваше рубљата, долговите на Русија се зголемија. 

Спротивно на тоа, во последниве години, Русија ужива значителен буџетски суфицит, а јавниот долг е под 20% од БДП. Точно е дека приходот од нафта и гас, кој претставува најголем дел од владините приходи, се преполови кога се мери во долари. Но, руската валута падна за приближно ист процент, што значи дека приходите на владата во рубли остануваат приближно непроменети.

Слично на тоа, рамнотежата на тековната сметка на Русија во најголем дел е во суфицит во последниве години. Бруто јавниот и приватниот надворешен долг е под 40% од БДП, а голем дел од тоа се деноминирани во рубли. Остриот пад на приходите од извоз брзо ја менува ситуацијата, но Русија почнува од удобна позиција. 

Слободниот пад на рубљата е воден од капитални одливи. Познатите олигарси на Русија веќе го задржаа поголемиот дел од своето богатство во странство, но задржуваат значителни заштеди дома. Со оглед на тоа што економската и политичката ситуација се влошува, тие најверојатно извлекуваат повеќе пари.Мали штедачи имаат, но и тие ја бараат секоја причина да се префрлат во странска валута.

Ова ја стави ЦБР во предизвикувачки позиција. Амортизацијата на рубљата е обврзана да ја зголеми инфлацијата, веќе околу 11% и далеку над целта на ЦБР од 5%. Во тој контекст, зголемувањето на каматната стапка остро има смисла, а официјалните лица може да се надеваат дека зголемувањето ќе ги спречи одливот на капитал – и покрај ризикот дека одлуката, ако се толкува дека е насочена кон одбрана на валутата, може да има спротивен ефект.

Проблемот е што повисоките каматни стапки се обврзани да го продлабочат економскиот пад на Русија, со што ЦБР ќе биде лесно жртвено јагне. Централната банка не е одговорна за проблемите на Русија – трката на рубљата, рецесијата и зголемената инфлација – и користењето каматни стапки за да се спречи одлив на капитал секогаш ќе успее. 

Заканата за Путин е јасна. Тој ризикува да доживее судбина на неговиот претходник, Борис Елцин, кој претседаваше во период на невообичаено ниски цени на нафтата. Досега Путин имал среќа, доаѓајќи на власт исто како што цените на нафтата почнаа да се зголемуваат. Повеќето руски државјани во последните две децении признаваат зголемување на животниот стандард, по неколкудеценискиот пад.

Одлуката на Путин да не ги спроведува непопуларните реформи што би создале силен неспортски извоз на нафта, можеби е лошо за долгорочното здравје на економијата, но му овозможи да одржува широка јавна поддршка. Неговото економско богатство, во комбинација со неговата подготвеност да застане пре одлуките на Западот, ја прави Русија повторно да биде светска сила.

Многумина во САД и Европа веруваат дека зголемувањето на економскиот притисок врз Русија ќе помогне да се ослободи Путин. Ова е енормно опасна коцка. Бидејќи рускиот животен стандард според граѓаните е зголемен, единствената одржлива стратегија на Путин да остане на власт ќе биде агресивен меѓународен став.

Ништо од ова не значи дека Западот треба да се поклони и да ги остави своите начела. Но, тоа не значи дека дојде време за дипломатски пристап кој не зависи од изгледите за економски колапс на Русија. Руската економија не може да доживее колапс.